PL
Celem badań była ocena ogólnej (GCA) i swoistej (SCA) zdolności kombinacyjnej oraz efektu krzyżowań odwrotnych pięciu zróżnicowanych geograficznie odmian lnu oleistego pod względem cech plonotwórczych. Wykazano istotne zróżnicowanie GCA i SCA odmian pod względem wszystkich cech oraz efektów krzyżowań odwrotnych w przypadku wysokości roślin. Odmiany LinolaTM 947 i Opal charakteryzowały się istotną dodatnią GCA wysokości roślin i liczby torebek z rośliny, co oznacza że selekcja we wczesnych pokoleniach mieszańcowych z użyciem tych odmian powinna być skuteczna. W hodowli rekombinacyjnej, zmierzającej do zwiększenia plonu nasion, można polecić odmiany LinolaTM 947 i Barbara charakteryzujące przeciwnym znakiem GCA dla liczby torebek z rośliny i masy 1000 nasion przy dodatnich efektach GCA liczby nasion z torebki. Dodatni efekt krzyżowań odwrotnych obserwowany w kombinacji Linola TM 947 × Barbara pod względem wysokości roślin, liczby torebek i masy nasion z rośliny wskazuje, że na wartość tych cech w potomstwie ma wpływ kierunek krzyżowania, co świadczy o udziale w ich dziedziczeniu czynników cytoplazmatycznych.
EN
The study was aimed at evaluating the general (GCA) and specific (SCA) combining abilities and the effects of reciprocal crosses among several varieties of linseed (of different geographic origin), with respect to yield components. We have documented the existence of significant variation in both GCA and SCA for yield components. Reciprocal crosses resulted in significant effects for plant height. The varieties LinolaTM 947 and ‘Opal’ were characterised by significant positive combining abilities for plant height and number of capsules per plant, which implies that with these two varieties selection in early hybrid generations should be effective. The varieties LinolaTM 947 and Barbara can be recommended for recombination breeding aimed at increasing the seed yield, since their GCA for the number of capsules per plant and weight of 1000 seeds are opposite in sign, and they both have positive GCA for seed number per capsule. A reciprocal cross effect for plant height, capsule number and seed weight per plant was recorded for the cross between LinolaTM 947 and Barbara. This result indicates that the direction of crosses is important for the characteristics of the hybrids, which indicates that cytoplasmatic factors may be important in the inheritance of this trait.