Metabolity stresowe i inne substancje biologicznie czynne jako naturalne czynniki odpornosci roslin

• Autorzy: Wolski T , Glinski J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono podział czynników stresowych oraz szczególną rolę stresotwórczą niedoboru tlenu w glebie lub podłożach. Omówiono mechanizmy powstawania fitoaleksyn oraz rolę innych związków biologicznie czynnych, a zwłaszcza fenolokwasów jako naturalnych czynników odporności. Na zakończenie przedstawiono możliwości wspomagania ochrony roślin przed czynnikami stresowymi typu biotycznego - patogenami roślin przez stosowanie naturalnych preparatów i ekstraktów z roślin leczniczych.

EN

Various stress making factors and a special role of oxygen deficit in soils and horticultural substrates are presented in this paper. Mechanisms of fitoalexins formation and role of other biologically active compounds, especially phenolic acids, as natural factors of plant resistance were discussed. The possibilities of supporting plant protection against stress making factors with the use of natural substances and extracts from medicinal plants were also described.

Słowa kluczowe

PL

metabolity stresowe; odpornosc roslin; fitoaleksyny; granulaty lignino-celulozowe; substancje biologicznie czynne; odpornosc na stresy; ekstrakty roslinne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1998
• Tom: 461
• Opis fizyczny: s.67-87,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wolski T

• Katedra i Zakład Farmakognozji, Akademia Medyczna, ul.Peowiakow 12, 20-007 Lublin
• Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Akademia Rolnicza, Lublin

autor

Glinski J

• Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN, Lublin

Bibliografia

• [1] Bandurska H. 1991. Akumulacja wolnej proliny jako przejaw metabolicznej reakcji roślin na działanie stresu wodnego. Wiad. Bot. 35(1): 35-46.
• [2] Borkowski B. 1993. Fenolokwasy i ich estry. Herba Pol. 39(1/2): 71-84.
• [3] Bujarski J.J. 1980. Mechanizmy odporności roślin na zakażenia wirusowe. Postępy Biochem. 26: 477-497
• [4] Copping L.G. 1996. Crop Protection Agents from Nature: Natural Products and Analogues. The Royla Society of Chemistry, London: 501 ss.
• [5] Gliński J., Stępniewski W. 1990. Soil Aeration and Its Role for Plants. CRC Press Inc., USA: 227 ss.
• [6] Głowniak K., Wierzchowska-Renke K., Kozyra M., Zobel A.M. 1996. Wpływ promieniowania UV na zawartość i lokalizację furanokumaryn w zielu Ruta gravedens L. Herba Pol. 42(4): 303-308.
• [7] Grzelińska A. 1973. Teorie mechanizmu odporności roślin na choroby infekcyjne. Postępy Biochem. 19: 141-151.
• [8] Grzesiuk S., Koczowska I. 1991. Fizjologiczne podstawy odporności roślin na choroby. Wyd. ART. Olsztyn: 205 ss.
• [9] Grzesiuk S., Górecki R. 1994. Fizjologia plonów. Wprowadzenie do przechowalnictwa. Wyd. ART. Olsztyn: 374 ss.
• [10] Jankiewicz L.S. 1997. Regulatory Wzrostu i Rozwoju Roślin. PWN, Warszawa: 282 ss.
• [11] Karolewski P. 1989. Rola proliny, poliamin i fenoli u roślin wyższych w warunkach stresowych. Rozpr. hab., Inst. Dendrologii PAN, Kórnik: 141 ss.
• [12] Krzywański Z. 1970. Fitoaleksyny. Wiad. Bot. 14(2): 109-124.
• [13] Kurowska A., Góra J., Kalemba D. 1990. Działanie fenoli roślinnych na owady. Wiad. Chem. 44: 399-409.
• [14] Martyn W., Hetman J., Wolski T. 1994. Właściwości wodno-powietrzne podłoży ogrodniczych z udziałem sorbentu poliamidowego (PA-6), Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 407: 47-50.
• [15] Milczak M., Piotrowski J. 1980. Związki fenolowe roślin i ich rola w odporności na choroby powodowane przez grzyby. Post. Nauk Roln. 2: 59-78.
• [16] Niklas A., Butowt R., Jaździewska E., Majewska-Sawka A. 1998. Poliaminy w komórce roślinnej: synteza, mechanizmy działania i funkcje. Post. Biol. Kom. 25(1): 33-49.
• [17] Orlikowski L.B. 1996. Chemical and biological control of Phytophora cinnamomi on chamaecyporis lawsoniana cv. Ellwoodii. Phytop. Polonica 11: 111-120.
• [18] Orlikowski L.B., Wolski T., Gliński J. 1996. Influence of keratin-bark-urea extracts on development of Phytophthora spp. Trans. VII. Conf. of the Section for Biological Control of Plant Diseases of the Polish Phytopathological Society, 18-19.04.1996: 95-101.
• [19] Orlikowski L.B., Skrzypczak O., Wojdyła A. 1998a. Mikrokrystaliczny chitozan - mechanizm działania na grzyby chorbotwórcze oraz skuteczność w ochronie roślin ozdobnych. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie. 333(57): 729-733.
• [20] Orlikowski L.B., Skrzypczak C., Wolski T, Gliński J. 1998b. Rola wyciągu keratyno-koro-mocznikowego i wyciągu z wermikompostu w ochronie pelargonii i goździków przed patogenami. Roczniki AR w Poznaniu (w druku).
• [21] Orlikowski L.B., Wolski T. 1998a. Herb extract from Echinacea purpurea L. in the control of some pathogenic fungi (w druku).
• [22] Orlikowski L.B., Wolski T. 1998b. Echinacea herb extract in the control of Myrothecium leaf spot. IX Conf. of the Section for Biological Control of Plant Diseases of the Polish Phytpathological Society, 23-24.04.1998 Skierniewice: 84-86.
• [23] Orlikowski L.B., Wolski T. 1998c. Antygrzybowe działanie niektórych podłoży. Hasło Ogrodnicze 9: 73.
• [24] Pięta D. 1990. Podatność fasoli na porażenie przez grzyby w zależności od składu chemicznego liści i wydzielin korzeni. Hodowla Roślin, Aklimatyzacja i Nasiennictwo 34 (3/4): 53-61.
• [25] Pięta D. 1994. Biochemiczne czynniki warunkujące odporność fasoli na porażenie przez grzyby patogeniczne. Biul. Warz. 41: 117-122.
• [26] Pięta D., Machowicz-Stefaniak Z., Wolski T., Kawka S. 1995. Preparat furanokumarynowy i próba jego zastosowania jako środka ochrony przed fitopatogenami. Pestycydy 3: 29-36.
• [27] Piotrowski J., Milczak M. 1982. Biochemiczne wskaźniki stopnia odporności chmielu na Verticillium albo -atrum i Fusarium sambucinum. Acta Agrobot. 34: 277-284.
• [28] Politycka B., Wójcik-Wojtkowiak D. 1994. Związki fenolowe w podłożach szklarniowych a wzrost i plonowanie ogórka. Biul. Warz. 41: 39-46.
• [29] Rubin B., Arcichowska J. 1971. Biochemia i Fizjologia Odporności Roślin. PWRiL, Warszawa: 320 ss.
• [30] Saniewski M., Czapski J. 1999. Jasmoniany i ich funkcja allelopatyczna. Postępy Nauk Roln. 1 (w druku).
• [31] Sińska I. 1986. Poliaminy jako regulatory wzrostu i rozwoju roślin. Wiad. Bot. 30(1): 9-24.
• [32] Sińska I. 1997. Poliaminy i aminy aromatyczne. W: Jankiewicz L.S. (red.) Regulatory Wzrostu i Rozwoju Roślin. PWN, Warszawa: 282 ss.
• [33] Skrzypczak L., Thiem B. 1987. Metabolity stresowe roślin wyższych. Wiad. Bot. 31(3): 157-161.
• [34] Starck Z., Chołuj D., Niemyska B. 1995. Fizjologiczne reakcje roślin na niekorzystne czynniki środowiska. Wyd. SGGW, Warszawa.: 167 ss.
• [35] Szabuniewicz B. 1982. Fitoaleksyny i wyzwalanie ich produkcji. Wszechświat 85: 162-163
• [36] Szakiel A. 1991. Rola fitoaleksyn w naturalnej odporności roślin. Post. Bioch. 37(2): 104-112.
• [37] Wegner K., Gonet S.S., Wolski T. 1993. Właściwości materii organicznej kompostów keratyno-koro-mocznikowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 411: 249-257.
• [38] Wojtaszek P. 1993. Fenolowe metabolity wtórne jako sygnały roślin w oddziaływaniach międzygatunkowych. Post. Bioch. 39(2): 139-146.
• [39] Wolski T., Gliński J. 1995. Naturalne biopolimery i ich zastosowanie na przykładzie keratyny i surowców zawierających ligninę. Materiały Konferencji nt. Polimery-Środowisko-Recykling. 27-29.09.1995 Szczecin-Międzyzdroje: 144-162.
• [40] Wolski T, Gliński J., Orlikowski L.B. 1996a. Lignins as a natural polimers and a source of compounds for biological liquidation of plant diseases. Trans. VII Conf. of the Section for Biological Control of Plant Diseases of the Polish Phytopathological Society. April 18-19, 1996, Skierniewice: 189-200.
• [41] Wolski T., Orlikowski L.B., Gliński J. 1996b. Możliwości wykorzystania przetworzonych odpadów lignino-celulozowych i keratynowych w ochronie roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 437: 359-364.
• [42] Wolski T., Gliński J., Orlikowski L.B. 1997. Zmodyfikowane struktury lignino-celulozowe i keratynowe oraz możliwości ich zastosowania w nawożeniu i ochronie roślin. Post. Nauk Roln. 1: 107-116.
• [43] Wójcik A., Tukendorf A. 1995. Strategia unikania stresu w odporności roślin na metale ciężkie. Wiad. Bot. 39(314): 33-40.