Mierniki oceny konkurencyjnosci wojewodztw.

• Autorzy: Ponikowski H
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Konkurencyjność w gospodarce rynkowej jest zdolnością do konkurowania nie tylko różnych firm czy produktów, lecz także jednostek terytorialnych. W Polsce po reformie administracji publicznej, zgodnie z zasadą subsydiarności, to nie państwo, ale regiony mają tworzyć warunki rozwoju społecznego i gospodarczego. Potencjał państwa wynika więc z siły regionów tworzących to państwo. Regiony, by były silne, muszą się rozwijać, a żeby mogły się rozwijać - muszą konkurować. Konkurencyjność jako zdolność do konkurowania może być rozpatrywana w różnych aspektach. Należy jednak stwierdzić, że jest to kategoria ekonomiczna, niezależnie, czy dotyczy produktu, czy regionu. Przy takim podejściu pojawia się problem nie tylko zdefiniowania konkurencyjności regionalnej, ale i jej pomiaru, jak każdej innej kategorii ekonomicznej. Artykuł zawiera więc próbę odpowiedzi na pytanie, czym jest konkurencyjność województw i jak ją mierzyć. Zamieszczone zostały też wyniki badań empirycznych. Regiony (województwa) jako systemy tej samej klasy różnią się między sobą pod wieloma względami. Zróżnicowania te są zarówno ilościowe, jak i jakościowe. Różnice ilościowe tkwią zawsze w elementach tworzących województwo, zaś jakościowe uwidaczniają się w zależnościach między tymi elementami, ale też i w relacjach z otoczeniem. W tym kontekście można przyjąć, że konkurencyjność regionalna to zdolność regionu jako systemu administracyjno-przestrzennego, do zmiany liczby i natężenia elementów tworzących region oraz rodzaju i typu relacji zachodzących między elementami regionu a otoczeniem. Oznacza to więc, że konkurencyjność regionalna to zdolność regionu do zmiany własnej struktury i relacji z otoczeniem. Regiony, by mogły być konkurencyjne, nie mogą zachowywać swoich struktur, ale je zmieniać, a z drugiej strony nie mogą utrzymywać swoich odległości z otoczeniem, ale zmniejszać dzielące je dystanse. Z tego wynika, że struktura i odległość to najważniejsze elementy konkurencyjności regionalnej. Tak więc problem pomiaru konkurencyjności regionalnej sprowadza się do pomiaru jej głównych składowych, które są już mierzalne. Strukturę mierzymy zwykle za pomocą statystycznych miar struktury, jak: wskaźniki struktury, miary położenia, czy miary dyspersji. Przy mierzeniu konkurencyjności regionalnej chodzi też o analizę zróżnicowań struktury. Podobieństwa lub różnice między województwami pod względem konkurencyjności zależą również od dzielącej ich odległości. Może to być odległość przestrzenna, społeczna, gospodarcza czy naukowo-techniczna. W pracy zaproponowano takie mierniki oceny konkurencyjności regionalnej. Poziom konkurencyjności województw jest efektem wielu zmiennych, dystansów i przewag konkurencyjnych. Dobrym agregatowym miernikiem konkurencyjności globalnej województw może być Produkt Krajowy Brutto na mieszkańca. W badaniu empirycznym przyjęto, że jest to iloczyn regionalnej wydajności pracy, regionalnej aktywności zawodowej mieszkańców oraz ich regionalnej produktywności. Na podstawie tego miernika wyodrębniono cztery klasy poziomów konkurencyjności województw.

EN

The competitiveness in the market economy is the ability to compete of not only different firms or products but also the territorial units. In Poland after the reform of public administration, according with the rule of subsidiarity not the state but the regions are to create the conditions of social and economic development. Then the state potential results from the power of regions which constitute this country. The regions must be developed to be strong and they must compete to be developed. The competitiveness as the ability to compete must be considered in the different aspects. However, we ought to ascertain that it is the economic category, irrespective if it concerns a product or a region. This consideration regards the problem not only to define the regional competitiveness, but its measure as every other economic category. The article includes then the trial to answer to the question - what the competitivenes of voivodeships is and how to measure it ? The results of empiric examinations were also included.The regions (voivodeships) as the systems of the same class are different one another in many respects. These divergencies are both quantitative and qualitative. The quantitative differences take always place in the elements which create the voivodeship and the qualitative become visible in relations among these elements, but also in relations with environment. In this context one can assume that the regional competitiveness is the ability of the region as the administrative-spatial system to change the number and the tension of the elements which create the region and the kind and type of relations which interact between the elements of the region and the environment. Then it means that the regional competitiveness is the ability of region to change its own structure and the relation with the environment. Regions, to be competitive, they cannot maintain their structures but only change them, and on the other side they also cannot keep their distances with the environment, but diminish the dividing them distances. It is evident from this that the structure and the distance are the most important elements of regional competitiveness. So then the measurement problem of regional competitiveness is tending to the measure of its chief ingredients which are already measurable. The structure is usually measured by means of the statistical measures of structure, as: structure indicators, placement or dispersion measurements. When we measure the regional competitiveness it is also about the differences analysis of structure. The similarities or differences between the voivo deships as regards the competitiveness also depend on the dividing them distance. It may be the spatial, social, economic or scientific and technical distance. In the work such the measures of the regional competitiveness appraisal were proposed. The level of the competitiveness of voivodeships is the effect of many variables, distances and competitive advantages. The Gross Domestic Product per one inhabitant can be the good aggregate measure of global competitiveness of voivodeships. In the empirical examination it was assumed that it is the ratio of regional productivity of labour, regional professional activity of inhabitants and their regional productivity. Basing on this measure the four classes of competitiveness levels of voivodeships were distinguished from.

Słowa kluczowe

PL

konkurencyjnosc; wojewodztwa; metody statystyczne; gospodarka rynkowa; metody ekonomiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2001
• Tom: 25
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.43-57,rys.,tab.

Twórcy

autor

Ponikowski H

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, 20-601 Lublin, ul.Zana 38c

Bibliografia

• Granice konkurencji. Grupa Lizbońska. Poltext, Warszawa 1996
• Klamut M., Passel E. 1999 Podnoszenie poziomu konkurencyjności regionów (w:) Konkurencyjność regionów. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu
• Kukuła K. 1998 Elementy statystyki w zadaniach. PWN, Warszawa
• Mynarski S. 1979 Elementy teorii systemów i cybernetyki. PWN, Warszawa
• Ostasiewicz W. (red.) 1999 Statystyczne metody analizy danych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu
• Strahl D. 2000 Możliwości wykorzystania miar agregatowych do oceny konkurencyjności regionów (w:) Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, nr 860, Gospodarka lokalna w teorii i w praktyce. Wrocław
• Zeliaś A. (red.) 1991 Ekonometria przestrzenna. PWE, Warszawa