Wplyw uzytkowania zlewni na zanieczyszczenie wod rzecznych na przykladzie Narwi i jej doplywow. Czesc II. Azot mineralny

• Autorzy: Grabinska B , Koc J , Glinska-Lewczuk K
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1997-2003 przeprowadzono badania, mające na celu określenie jakościowych i ilościowych zmian dokonujących się w chemizmie wód Narwi i wybranych jej dopływów, jako skutku oddziaływań gospodarczych. Stwierdzono, że na wzrost stężenia oraz wielkości ładunku azotu wpływają: wzrost udziału terenów użytkowanych rolniczo, dopływ zanieczyszczeń komunalnych i spływy ścieków burzowych. Najniższe stężenia form azotu w wodach wystąpiły latem (średnio: 0,013 N·NO₂ 0,387 N-NO₃ i 0,309 N-NH₄ mg·dm⁻³), a najwyższe w porze zimowej. Zawartość N-NO₃ była o 71%, a N-NH₄ o 30% wyższa w stosunku do pory letniej. Odpływ azotu ze zlewni rolniczych (Orzą, Ruża i Rozogi) był o 68% wyższy od najniższego w zlewni rolniczo-leśnej z jeziorami (Pisy). We wszystkich badanych zlewniach dokonała się akumulacja azotu (w < 1). Istotny wpływ na wielkość odpływu składnika miała szata roślinna, właściwości gleby (skład granulometryczny) oraz struktura użytkowania zlewni, która warunkowała również formy występowania azotu w wodach rzecznych.

EN

The studies aimed at quantification and qualification of changes in water chemistry of the Narew river and its chosen tributaries as affected by human economic activities were conducted within 1997-2003. It was found that the increase in nitrogen concentrations and loads resulted from extended share of cropland areas, the inflow of municipal sewage and rain water runoff. The lowest concentrations of nitrogen compounds in water were observed in summer (0.013 mg N-NO₂·dm⁻³, 0.387 mg N-NO₃·dm⁻³ and 0.309 mg N-NH₄·dm⁻³), whereas the highest in the winter season. The content of N-NO₃ was higher by 71% and N- NH₄ by 30%, in comparison to the summer. The N outflow from agricultural areas (Orz, Ruż, Rozoga) was higher by 68% than the lowest outflow from the rural-forest basin with the lakes (Pisa). Accumulation of N was stated (w < 1) in all of the studied basins. The nitrogen outflow was significantly affected by vegetation cover, soil properties (texture) as well as the structure of land use, conditioned also N forms in river water.

Słowa kluczowe

PL

doplywy; zlewnie rolnicze; zanieczyszczenia rolnicze; jakosc wody; zawartosc azotu; rzeka Narew; zanieczyszczenia wod; ladunek azotu; zwiazki azotowe

EN

tributary; agricultural catchment; agricultural pollutant; water quality; nitrogen content; Narewka River; water pollutant; nitrogen; nitrogen compound

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 503
• Opis fizyczny: s.111-120,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Grabinska B

• Katedra Melioracji i Ksztaltowania Srodowiska, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 2, 10-759 Olsztyn

autor

Koc J

• Katedra Melioracji i Ksztaltowania Srodowiska, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 2, 10-759 Olsztyn

autor

Glinska-Lewczuk K

• Katedra Melioracji i Ksztaltowania Srodowiska, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 2, 10-759 Olsztyn

Bibliografia

• Durkowski T. 1997. Zasoby wodne a jakość wody w rolnictwie. Zesz. Eduk. 3, Falenty: 17-38.
• Garbarczyk K. 2000. Zanieczyszczenia wprowadzane do wód powierzchniowych ze ściekami deszczowymi z terenów zurbanizowanych. Wojskowa Akademia Techniczna, Dowództwo Wojsk Lądowych, Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, Materiały z XIV Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej „Inżynieria środowiska w eksploatacji kompleksów wojskowych”. Red. Wasilczuk J., Winnicki I. Zakopane, 4-6 X 2000: 160-166.
• Glińska-Lewczuk K., Koc J. 2003. Przyrodnicze uwarunkowania odpływu substancji ze zlewni potoku leśnego (Pojezierze Mazurskie). Konferencja „Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego”. Poznań, 27-28 IX 2003, AR w Poznaniu: 100-112.
• Grabińska B., Koc J., Glińska-Lewczuk K. 2005. Wpływ użytkowania zlewni na zanieczyszczenie wód rzecznych na przykładzie Narwi i jej dopływów. Cz. I. Wskaźniki tlenowe. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 503: 101-110.
• Koc J., Glińska-Lewczuk K., Solarski K. 2003. Opady atmosferyczne jako medium degradacji gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 493: 159-166.
• Koc J., Procyk Z., Szymczyk S. 1997. Czynniki kształtujące jakość wód powierzchniowych obszarów wiejskich. Materiały seminaryjne „Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa” 39, Wyd. IMUZ, Falenty: 222-229.
• Koc J., Szymczyk S. 2003. Wpływ intensyfikacji rolnictwa na odpływ substancji z gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 494: 175-181.
• Rossa L. 2001. Zanieczyszczenia wód deszczowych spływających z zabudowanych obszarów wsi. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol 477: 151-159
• Sapek A. 1995. Wpływ rolnictwa na jakość wody. Materiały z konferencji „Rolnictwo polskie i ochrona jakości wody”, Dni Polowe 1995, Falenty - Przysiek: 15-29.
• Sapek A., Nawalany P. 2003. Stężenia i ładunki składników nawozowych wnoszonych z opadem atmosfeiycznym na powierzchnię ziemi w zlewniach rolniczych regionu ostrołęckiego w latach 1993-1996. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie, Wyd. IMUZ, Falenty: 170-172.