Interdependence between thermal effect of sewage, and of water temperature and saprobity state along the lower sections of the River Blagoevgradska Bistritza [south-west Bulgaria]

• Autorzy: Natchev N. D.

Warianty tytułu

PL

Wplyw termiczny sciekow i temperatury wody na saprobowosc dolnego biegu rzeki Blagojewgradzka Bystrica [pld.-zach.Bulgaria]

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A reliable alteration of the state of saprobity in the oligosaprobic section is possible after a shift of 15-20°C in the water temperature, whereas in the alpha-mesosaprobic section a shift of 6-12°C is enough. These changes are mainly connected with the interrelation between diatoms and filiform green algae in the first section and with bacterial activity in the second one. After mingling of the river and sewage the minimum water temperatures rise more and the maximum ones less.

PL

Wartości indeksu Rothscheina (SR) oraz temperatura wody wykazują rozkład normalny na 3 odcinkach rzeki (tabela I). Obciążenie dolnego biegu ściekami z Błagojewgradu powoduje podniesienie temperatury wody średnio o około 4°C (tabela II). Wpływ temperatury wody na saprobowość jest istotny na odcinkach oligo- i alfa-mezosaprobowym (tabela III). Wzrost saprobowości wraz ze wzrostem temperatury wody w odcinku oligosaprobowym jest związany ze wzrostem udziału glonów nitkowatych oraz z wywołaną tym przewagą organizmów wskaźnikowych, których wartości SR wskazują na strefę przejściową bądź beta-saprobową. Spadek saprobowości przy niskich temperaturach jest związany z przewagą organizmów wskaźnikowych charakteryzujących wody czyste i okrzemek będących ich pokarmem. Dwukrotna zależność stwierdzona między SR i temperaturą w strefie alfa-mezosaprobowej (ryc. 1) jest prawdopodobnie wyjątkiem wywołanym specyficznymi warunkami - głównie niedużą odległością od ujścia rzeki. Zakresy temperatur wywołujące istotne zmiany saprobowości w odcinkach oligo- i alfa- -mezosaprobowym wynoszą odpowiednio 15° i 6°C (tabela I). Różnica jest związana z wpływem temperatury na skład jakościowy glonów na odcinku oligosaprobowym i związkiem pomiędzy temperaturą i aktywnością fizjologiczną bakterii na odcinku alfa-mezosaprobowym. W odcinku alfa-mezosaprobowym największy wpływ termiczny organicznego rozkładu ścieków ma miejsce w zimie i jest conajmniej dwukrotnie większy niż latem, uwzględniając wielkości średniego przepływu w obu sezonach. Rozkład ścieków zmienia temperaturę wody rzeki aż do osiągnięcia przez nią 18°C. Po przekroczeniu 18°C jedynym czynnikiem decydującym o temperaturze wody w odcinku alfa-mezosaprobowym jest temperatura wody rzeki wpływającej do odcinka. W związku z tym można przypuszczać, że w wypadku stałego przepływu temperatura wody rzeki wpływającej do odcinka będzie tym bardziej wzrastać im jest niższa, i będzie tym mniej podnoszona im jest bliższa bądź większa od 18°C. Ten niejednakowy wpływ na niskie i wysokie temperatury znajduje odbicie w dobowych wahaniach temperatury wody. W odcinku alfa-mezosaprobowym są one zwykle dwukrotnie mniejsze niż w odcinku oligosaprobowym.

Słowa kluczowe

PL

scieki przemyslowe; rzeki; hydrologia; temperatura wody; Bulgaria; wody powierzchniowe; saprobowosc; Blagojewgradzka Bystrica

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Hydrobiologica
• Rocznik: 1994
• Tom: 36
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.297-307,wykr.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Natchev N. D.

• Bulgarian Academy of Science, 1 Tzar Osvoboditel Str., Sofia, Bulgaria

Bibliografia

• Bolshev L., N. Smirnov, 1983. Tablitzi matematicheskoi statistiki [Tables of mathematical statistics], Moscow, Nauka, 415 pp.
• Cairns J., 1977. Effect of temperature changes and chlorination upon the community structure of aquatic organisms. Proc. World Conf. "Towards a plan of action for mankind", 3, 129-144.
• Cairns J., 1978. The modification of inland waters. In: Brokaw H. (Ed.): Wildlife and America. Washington, U.S. Gov. Print. Office, 146-162.
• Cairns J., G. Lanza, B. Parker, 1972. Pollution related structural and functional changes in aquatic communities with emphasis on freshwater algae and protozoa. Proc. Acad. Nat. Sci. Phila., 124, 5, 79-127.
• Elliott J., 1977. Some methods for the statistical analysis of samples of benthic invertebrates. Freshwater Biol. Assoc., 25, 1-156.
• Gardiner V., G. Gardiner, 1978. Analysis of frequency distributions. Norwich, Geo Books, 68 pp.
• Kovachev S., Y. Uzunov, 1986. Formation of macroinvertebrate communities in the course of the biological selfpurification of the Mesta River. Arch. Hydrobiol., Suppl., 72, 427-526.
• Lakin G., 1990. Biometriya [Biometrics]. Moscow, Vishaya Shkola, 352 pp.
• Merkurieva E., 1970. Biometriya v selektzii i genetike selskohozyaistvenih zhivotnih [Biometrics in selection and genetics of animal husbandry]. Moscow, Kolos, 423 pp.
• Natchev N., 1979. Die Grössencharakteristiken der Larven als Quelle ökologischer und biologischer Information bei der Art Epeorus assimilis Eaton (Ephemeroptera). Hydrobiology, Sofia, 8, 44-58.
• Natchev N., 1982. Vliyanieto na Blagoevgrad virhu saprobnoto sistoyanie na Blagoevgradska Bistritza i Struma [The influence of Blagoevgrad on the saprobity of Blagoevgradska Bistritza and Strouma Rivers]. Hydrobiology, Sofia, 16, 32-42.
• Natchev N., 1983. Size structure, spatial distribution and reproduction of Crenobia alpina (Dana) in Blagoevgradska Bistritza River. Hydrobiology, Sofia, 19, 25-39.
• Natchev N., 1987. Normally distributed SR data from Blagoevgradska Bistritza River. Hydrobiology, Sofia, 30, 81-93.
• Natchev N., 1988. Correlation and regression analysis of dependence between saprobic state of Blagoevgradska Bistritza River and sewage quantity of Blagoevgrad. Hydrobiology, Sofia, 33, 34-44.
• Natchev N., 1989. Quantity of outflow and saprobity state along the lower reaches of Blagoevgradska Bistritza River. Hydrobiology, Sofia, 34, 30-38.
• Natchev N., 1994. Seasons and saprobity state along the lower reaches of Blagoevgradska Bistritza River. Hydrobiology, Sofia, 39, 102-112.
• Plohinskiy N., 1961. Biometriya [Biometrics], Novosibirsk, Siberian Branch Acad. Sci. USSR, 364 pp.
• Plohinskiy N., 1980. Algoritmi biometrii [Algorithms of biometrics]. Moscow, Moscow Univ. Press, 150 p.
• Rothschein J., 1962. Grafické znazornenie vysledkov biologického hodnotenia čistoty vȏd [Graphic representation of biological investigations upon estimation of water purity]. Bratislava, Veda a Vyskum Práci VÛVH, 9, 1-86.
• Schwöerbel J., 1985. Bakteriologische Untersuchungen im Bulgarischen Donaubschnitt. In: Naidenov V. (Ed.): Die Auswirkung der Wasserbaulichen Massnahmen und der Belastung auf das Plankton und das Benthos der Donau Bulgarisch-Österreichische Zusammen Arbeit. Sofia, Verl. Bulg. Akad. Wiss., 32-45.
• Uzunov Y., N. Natchev, 1984. Dinamika na oligohetniya complex v reka Blagoevgradska Bistritza v zavisimost ot nyakoi factori na sredata [The oligochaete worm complex of the Blagoevgradska Bistritza River as affected by some factors of the environment]. Hydrobiology, Sofia, 21, 56-66.