PL
W pracy oceniono wpływ nawożenia azotem oraz rozstawy rzędów na zmiany zawartości białka i aminokwasów egzogennych oraz wartość biologiczną białka przechowywanych bulw dwóch odmian ziemniaka: jadalnej Irgi i wysokoskrobiowej Ekry. Materiał do badań stanowiły bulwy ziemniaka, pochodzące z 3-letniego doświadczenia polowego, w którym badano dwa poziomy nawożenia azotem (60 i 90 kg N·ha⁻¹) oraz rozstawę rzędów (62, 82 i 102 cm). Analizę chemiczną, która obejmowała oznaczenie zawartości białka ogółem oraz aminokwasów egzogennych, wykonano bezpośrednio po zbiorze bulw oraz po 7-miesięcznym okresie przechowywania bulw. Dokonano również oceny biologicznej wartości białka na podstawie aminokwasu ograniczającego (CS) oraz zintegrowanego wskaźnika aminokwasów niezbędnych (EAAI). Oceny statystycznej uzyskanych wyników dokonano, korzystając z analizy wariancji i testu Tukey'a. Wykazano, że o zmianach zawartości białka i aminokwasów egzogennych oraz wartości biologicznej białka, poza czasem przechowywania, decydowały głównie odmiany, nawożenie azotowe oraz warunki pogodowe w trakcie wegetacji ziemniaka. Przechowywanie bulw, zarówno u odmiany Irga jak i Ekra, istotnie obniżyło zawartość białka oraz sumę aminokwasów egzogennych. Suma aminokwasów egzogennych modyfikowana była również przez nawożenie azotowe, zwłaszcza u odmiany jadalnej Irga, u której wyższa dawka azotu spowodowała wzrost zawartości tych aminokwasów. Istotne zmiany zawartości aminokwasów egzogennych w trakcie przechowywania powodowały znaczną fluktuację udziału tych aminokwasów w sumie aminokwasów oraz wpływały na obniżenie wartości biologicznej białka bulw, głównie odmiany Irga.
EN
An impact of nitrogen fertilization and row spacing on changes in protein content and amino acid content was assessed as well as biological value of protein of stored tubers of two potato cultivars, edible Irga and Ekra a field experiment was also carried out to examine two nitrogen fertilization levels (60 and 90 kg N·ha⁻¹) and row spacing (62, 82 and 102 cm). Chemical analysis, carried out to determine the total protein content and exogenous amino acid content was performed immediately after tuber harvest and after 7 months of tuber storage. Moreover the evaluation of biological value of protein was done on the basis of the first limiting amino acid index (CS) and essential amino acid index (EAAI). Statistical evaluation of the obtained results was carried out using the variance analysis and Tukey’s test. It was found that, apart from the storage time, changes in protein content and exogenous amino acid content as well as biological value of protein were mainly conditioned by cultivars, nitrogen fertilization and weather conditions during potato growth. For both Irga and Ekra, tuber storage significantly reduced protein content and the sum of exogenous amino acids. The sum of exogenous amino acids was additionally modified by nitrogen fertilization, especially in the case of edible Irga for which the higher nitrogen rate increased the content of these amino acids. Significant changes in the exogenous amino acid content during tuber storage resulted in considerable fluctuation of the share of those amino acids in the sum of amino acids and also reduced biological value of protein in the tubers of Irga.