PL
W oparciu o rezultaty doświadczeń z kolekcją roboczą pszenicy ozimej, przeprowadzonych metodą wzorcową w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Oddział w Krakowie w latach 1998/99, 1999/2000 i 2000/01, analizowano zmienność i genetyczne uwarunkowanie odporności na porastanie, a także fenotypowe i genotypowe współzależności tej cechy i 8 innych cech użytkowych pszenicy ozimej, tj. masy 1000 ziaren, liczbę dni do kłoszenia i dojrzewania, wysokości roślin oraz odporności polowej na mączniak, rdzę brunatną, septoriozę liści i septoriozę kłosa. Wykazano wysokie genetyczne uwarunkowanie badanej cechy: współczynnik genetycznego uwarunkowania osiągnął wartość 0,78. Odporność na porastanie dla 31 odmian i rodów charakteryzowała się bardzo dużą zmiennością - współczynnik zmienności w poszczególnych latach przyjmował wartości od 20,6% do 53,9%, przy czym większość badanych form wykazywała niską odporność. Średnie wartości cechy wynosiły w latach odpowiednio 3,48, 3,66 i 6,17 w skali bonitacyjnej od 1 do 9. Stwierdzone korelacje miały niskie i statystycznie nieistotne wartości w zakresie od -0,17 do 0,29. Uzyskano dodatnie wartości korelacji z terminem kłoszenia i dojrzewania oraz z wysokością roślin, natomiast z masą 1000 ziaren, odpornością na rdzę brunatną i septoriozę kłosa odporność na porastanie korelowała ujemnie.
EN
Variability, heritability and phenotypic/genetic correlations of preharvest sprouting with certain agronomic traits (1000 kernel weight, plant height, heading and maturity date, resistance to four fungal diseases: powdery mildew, leaf rust, leaf and ear septoria) were analysed basing on the results of field trials carried out with 31 genotypes of winter wheat in one locality through three years (1999–2001). Preharvest sprouting showed very high variability, coefficients ranging from 20.6 to 53.9% depending on a year, but the mean resistance was low — 3.48, 3.66 and 6.17 respectively, in the 1–9 scale. The coefficient of heritability was high and scored 0.78. The obtained phenotypic and genetic correlations between preharvest sprouting resistance and the remained traits were low and insignificant, attaining a maximal value of 0.29 in case of date of heading. The resistance to preharvest sprouting tended to be unfavourably connected with the plant height, 1000 kernel weight, resistance to leaf rust and ear septoria.