Ocena wiedzy zywieniowej u kobiet z cukrzyca typu 2 w swietle zalecen dietetycznych

• Autorzy: Bujko J. , Trzeciak K.

Warianty tytułu

EN

Assessment of nutritional knowledge of women with type 2 diabetes in relation to dietary recommendations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Odpowiednia dieta stanowi podstawowy czynnik prewencji i leczenia cukrzycy, jej powikłań oraz współistniejących zaburzeń metabolicznych i powszechnie uważa się ją za integralną część terapii cukrzycy. Celem prezentowanych badań była ocena poziomu wiedzy na temat zalecanej diety wśród kobiet z nadwagą lub otyłością chorych na cukrzycę typu 2. Badaniem objęto 70-osobową grupę kobiet z rozpoznaną cukrzycą typu 2. Oceny poziomu wiedzy dokonano w oparciu o kwestionariusz zawierający test wielokrotnego wyboru. Niezależnie oceniono również skuteczność indywidualnych szkoleń dietetycznych kobiet chorych na cukrzycę. Szkoleniom tym zdecydowało się poddać jedynie 8 osób. Wyniki testu sprawdzającego podstawową wiedzę na temat diety stosowanej w cukrzycy wskazują, że jej poziom jest wysoce niezadowalający, co może wynikać z braku odpowiedniej edukacji żywieniowej. Edukacja żywieniowa chorych na cukrzycę typu 2 zwiększa poziom wiedzy na temat diety, jednak ze względu na trwałość nieprawidłowych nawyków żywieniowych nie gwarantuje wyraźnej poprawy sposobu żywienia. Warunkiem poprawy poziomu wiedzy o żywieniu zarówno u osób chorych na cukrzycę, jak i w całym społeczeństwie, jest upowszechnianie edukacji żywieniowej na poziomie podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej oraz prowadzenie jej przez najlepiej przygotowanego do tej funkcji dietetyka dyplomowanego. Nadanie odpowiedniej rangi zawodowi dietetyka wymaga szeregu działań w sferze legislacyjnej i organizacyjnej oraz wydaje się być warunkiem koniecznym do poprawy sposobu żywienia społeczeństwa, zwłaszcza osób chorych na cukrzycę.

EN

Proper diet is an important factor in the'prevention and treatment of diabetes, its complications as well as coexisting metabolic disorders and it is regarded as an integral part of therapy. The aim of this study was to assess the level of knowledge on recommended diet in overweight or obese women with type 2 diabetes. A total number of 70 women with diagnosed type 2 diabetes took part in the study. Multiple-choice test was used to evaluate the level of nutritional knowledge. Irrespective of that, effectiveness of individual nutritional training was assessed in a group of eight women. The results of the multiple choice test show that the general level of the knowledge was unsatisfactory, which could have been due to lack of professional nutritional education. Nutritional training increases the level of knowledge about diet in diabetes, but does not guarantee an improvement in nutritional habits because of persisting unfavorable habits. The success in the increase in nutritional knowledge in the diabetics can be ensured through its propagation by registered dietitians. One of the determinants of improving dietary habits in patients with diabetes is the establishment of the position of dietitians, which requires legislative and organizational actions in the health care service.

Słowa kluczowe

PL

kobiety; choroby czlowieka; cukrzyca typu 2; zywienie czlowieka; wiedza zywieniowa; dieta; zalecenia zywieniowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2004
• Tom: 31
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.233-246,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bujko J.

• Szkola Glowna Gospodarstwa Wieskiego w Warszawie, Warszawa

autor

Trzeciak K.

Bibliografia

• 1. American Diabetes Association: National Standards for Diabetes Self-Management Education. Diabetes Care 2000, 23, 682.
• 2. American Diabetes Association: Nutrition recommendations and principles for people with diabetes mellitus (Position Statement). Diabetes Care 2000, 23, Suppl. 1, 43.
• 3. Cohen S.J., Clark C.M., Wazzuca S.A., et al.: The diabetes education study: a controled trial of the effects of diabetes patient education. Diabetes Care 1986, 9, 1.
• 4. Czech A.: Kształtowanie nowej opieki diabetologicznej. Program Optymalizacji Opieki Diabetologicznej w Polsce na lata 2002-2005, główne zadania dla diabetologów, instytucji medycznych i konsultantów wojewódzkich. Med. Metab., 2002, 6, 3, 61.
• 5. Czech A.: Racjonalne zasady farmakologii cukrzycy typu 2. Med. Metab., 2002, 6, 1, 38.
• 6. Czyżyk A.: Patofizjologia i klinika cukrzycy. Warszawa, Wydawn. Nauk. PWN, 1997.
• 7. DESG - Zespól ds. Nauczania Cukrzycy Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD): Program Edukacji Terapeutycznej Pacjentów. List o nauczaniu cukrzycy nr 13, 1998.
• 8. Friedrich M.: Prozdrowotna edukacja żywieniowa jako czynnik wpływający na zmianę nawyków żywieniowych. Cz. II. Ocena wpływu edukacji żywieniowej na zmianę sposobu odżywiania się zawodowo pracujących, otyłych kobiet w wieku 45-52 lat. Żyw. Człow. Metab., 1998, 25, 3, 261.
• 9. Glasgow R. E., Toobert D. J.: Social environment and regiment adherence among type 2 diabetic patients. Diabetes Care 1988, 11, 377.
• 10. Gradowa W.: Współpraca służby zdrowia z instytucjami i organizacjami społecznymi w zakresie oświaty zdrowotnej dotyczącej żywienia. W: Oświata zdrowotna w zakresie żywienia. Pod red. W. Gradowa. Warszawa, PZWL, 1985.
• 11. Hanefeld M., Fischer S., Julius U., et al.: Risk factors for myocardial infarction and death in newly detected NIDDM: the Diabetes Intervention Study, 11 year follow- up. Diabetologia 1996, 39, 1577.
• 12. Harvil D.R., Ridgewayl N.A., Harvill L.M., et al.: Improved control of type 2 diabetes mellitus. South Med. J., 1999, 92, 7, 667.
• 13. Hillson R.: Cukrzyca. Praktyczne zasady opieki. Bielsko Biała, á-medica Press, 1997.
• 14. Jarzębska M.: Ocena sposobu żywienia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Praca magisterska wykonana w Katedrze Dietetyki SGGW, Warszawa, 1999.
• 15. Kandefer K.: Ocena poziomu wiedzy na temat diety w grupie kobiet chorych na cukrzycę typu 2 z nadwagą lub otyłością. Praca magisterska wykonana w Katedrze Dietetyki i Żywności Funkcjonalnej SGGW, Warszawa, 2000.
• 16. King H., Rewers M.: WHO Ad hock Diabetes Reporting Group: Global estimates for prevelence of diabetes melitus and impaired glucose tolerance in adults. Diabetes Care 1993, 16, 157.
• 17. Kiszczak-Bodzyńska F., Kurowska M., Mydlarczyk M., et al.: Ocena poziomu edukacji chorych na cukrzycę. Diabet. Pol., 1999, 6, Supl.l, 136.
• 18. Kołłąjtis-Dołowy A., Roszkowski W.: Błędne poglądy o żywności i żywieniu. Przem. Spoż. 1994, 3, 74.
• 19. Kołłąjtis-Dołowy A.: Stan wiedzy o żywności i żywieniu w wybranych grupach młodzieży oraz jego zmiany pod wpływem upowszechniania. Praca doktorska wykonana w Zakładzie Podstaw Żywienia SGGW, Warszawa, 1996.
• 20. Kuskowska-Wołk A., Ilińska-Dębniak K.: Ocena sposobu żywienia się chorych na cukrzycę. Żyw. Człow. Metab., 1985, 12, 4, 267.
• 21. Kuskowska-Wołk A.: Analiza poziomu wiedzy na temat diety u chorych na cukrzycę typu 2. Żyw. Człow. Metab., 1985, 12, 4, 259.
• 22. Kuskowska-Wołk A.: Poradnictwo dietetyczne - indywidualne czy grupowe? Żyw. Człow. Metab., 1983, 10, 3, 217.
• 23. Maleszewska T.: Podstawy metodyki ogólnej w zastosowaniu do problematyki żywienia. W: Oświata zdrowotna w zakresie żywienia. Pod red. W. Gradowa. Warszawa, PZWL, 1985.
• 24. Marcinkowska M., Połocka-Molińska M., Wierusz-Wysocka B.: Poziom edukacji zdrowotnej w opinii chorych na cukrzycę z terenu województwa poznańskiego. Diabet. Pol., 1999, 6, 2, 96.
• 25. Narojek L.: Poziom wiedzy z zakresu żywienia kobiet z losowo wybranych rodzin warszawskich. Żyw. Człow. Metab., 1998, 25, 2, 152.
• 26. Noel PH., Larme A.C., Meyer J., et al.: Patent choice in diabetes education curriculum. Nutritional versus standard content for type 2 diabetes. Diabetes Care 1998, 21, 6, 896.
• 27. Pacyk G., Grzyb B.: Wpływ grupowej edukacji na stan psychoemocjonalny chorych na cukrzycę typu 2 leczonych w poradni rejonowej i diabetologicznej. Diabet. Pol. 1999, 6, Supl. 1, 137.
• 28. Przysławski J., Gertig H., Bolesławska I., i in.: Analiza struktury spożycia produktów oraz wybranych składników odżywczych występujących w codziennych racjach pokarmowych pracowników sfery budżetowej i pozabudżetowej. Żyw. Człow. Metab., 1999, 26, 3, 183.
• 29. Raz I., Soskolne V., Stein P: Influence of small-group education session on glucose homeostasis in NIDDM. Diabetes Care 1998, 11, 67.
• 30. Schlenk E.A., Hart L.K.: Relationship between health locus of control, health value and social support and compliance of persons with diabetes mellitus. Diabetes Care 1984, 7, 6, 566.
• 31. Socha H.: Ocena poziomu wiedzy na temat diety i zachowań zdrowotnych w grupie kobiet chorych na cukrzycę leczonych insuliną. Praca magisterska wykonana w Katedrze Dietetyki i Żywności Funkcjonalnej SGGW Warszawa, 2001.
• 32. St Vincent Declaration 1989. Diabetes care and research in Europe: The St. Vincent Declaration. Diabetic Medicine 1990, 7, 360.
• 33. Szostak W.B., Cichocka A., Cybulska B.: Żywienie w cukrzycy insulinoniezależnej. Poradnik dla pacjenta. Warszawa, Zakład Żywienia Klinicznego IŻŻ - materiały edukacyjne.
• 34. Tatoń J., Bernas M.: Pedagogika zdrowotna w cukrzycy. Med. Met., 2002, 6, 3, 25.
• 35. Tatoń J.: Cukrzyca - poradnik nauczania samoopieki. Warszawa, Wydawn. Nauk. PWN, 2000.
• 36. Tatoń J.: Cukrzyca typu 2. Warszawa, Wydawn. Lek. PZWL, 1998.
• 37. Tatoń J.: Postępy klinicznej farmakologii doustnych leków hipoglikemizujących. Med. Metab., 2002, 6, 3, 52.
• 38. Tatoń J.: W jakim stopniu można osiągnąć idealne cele i kryteria kontroli cukrzycy typu 2 w praktyce? Med. Metab., 2002, 6, 1, 3.
• 39. Tracz M.: Znaczenie kompleksowej edukacji zdrowotnej w leczeniu cukrzycy wymagającej stosowania insuliny. Praca doktorska wykonana w Klinice Gastroenterologii i Chorób przemiany Materii Akademii Medycznej w Warszawie, 1992.
• 40. Watkins PJ.: ABC Cukrzycy. Gdańsk, Medical Press, 1999.
• 41. WHO - Report of Working Group. Therapeutic Patient Education. WHO, Regional Office for Europe. Copenhaga, 1998.
• 42. Winetrfeldt E.: Dietetics. Practice and future trends. Gaithesburg MD, Aspen Publishers, 1998.