Zaleznosc miedzy czestoscia wystepowania niedoboru zelaza a sposobem odzywiania sie uczennic szkol sportowych uprawiajacych wioslarstwo

• Autorzy: Malczewska J , Raczynska B. , Lapucha J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono częstość występowania oraz stopień niedoboru żelaza na tle sposobu odżywiania się uczennic szkół sportowych uprawiąjącycli wioślarstwo. Przebadano 50 dziewcząt w wieku 16-20 lat o średnim stażu treningowym wynoszącym 3 lata. Zawodniczki trenowały 6 dni w tygodniu po 2,5 godz. dziennie. Sposób odżywiania się wioślarek oceniono na podstawie 24-godzinnych wywiadów kwestionariuszowych. Zwyczaje żywieniowe oraz warunki społeczno-bytowe przebadano metodą ankietową. Gospodarkę żelazową oceniono za pomocą następujących wskaźników krwi: żelazo całkowite, całkowita zdolność wiązania żelaza, ferrytyna, transferyna, hemoglobina, hematokryt, ilość erytrocytów, średnie stężenie hemoglobiny w krwince. U badanych dziewcząt oznaczono również stężenie witaminy C w surowicy. Niski poziom żelaza w osoczu wykazano u 32% badanych wioślarek. Brak zmian w obrazie morfologicznym krwi wskazywał na występowanie utajonych niedoborów żelaza bez objawów anemii. Występujące niedobory żelaza były wynikiem nieprawidłowych nawyków i sposobu żywienia się badanych dziewcząt.

EN

The prevalence and the degree of iron deficiency was analysed in relation to dietary habits of girls in sports schools trained for rowing. Fifty girls aged 16-20 years with mean training history 3 years were examined. The girls trained 6 days weekly 2.5 h daily. The dietary habits of the girls were assessed on the basis of 24-hour questionnaire. Dietary habits and socioeconomic conditions were studied by means of an inquiry. Iron metabolism was assessed by means of the following blood parameters: total iron, total iron binding ability, ferritin, transferrin, haemoglobin, haematocrit, erythrocyte count, mean corpuscular haemoglobin concentration. The serum vitamin C level was measured also. Low plasma iron level was demonstrated in 32% of the girls. Lack of changes in morphotic blood elements suggested presence of latent iron deficiency without anaemia. Iron deficiency was due to inadequate dietary habits of girls.

Słowa kluczowe

PL

zelazo; niedokrwistosc; erytrocyty; sportowcy; wioslarstwo; niedobor zelaza; transferyna; hematokryt; bledy zywieniowe; nawyki zywieniowe; ferrytyna; hemoglobina; kobiety; gospodarka zelazowa; stan odzywienia; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm. Suplement
• Rocznik: 1994
• Tom: 21
• Opis fizyczny: s.77-87,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Malczewska J

autor

Raczynska B.

autor

Lapucha J.

Bibliografia

• 1. Beaton G.H., Thein M., Milne H., et al.: Iron requirements of menstruating woman. Amer. J. Clin. Nutr., 1970, 25, 275.
• 2. Celejowa I.: Odżywianie sportowców. Warszawa, Wydaw. Warta. 1981.
• 3. Clement D., Sawchuk L.: Iron status and sports performance. Sports Med., 1984, 1, 65.
• 4. Cook J.D.: Methods in haematology, Iron, New York, Churchill Livingstone, 1980, 1, 82.
• 5. Deuster P.A., Kyle S.B., Moser P.B., et al.: Nutritional survey of highly trained women runners. Am. J. Clin. Nutr., 1986, 45, 954.
• 6. De Wijn J.F., De Jongste J.L., Mosterd W., et al.: Haemoglobin packed cell volume serum iron and iron binding capacity of selected athletes during training. J. Sports Med., 1971, 11, 42.
• 7. Finch C.A., Gollnick P.D., Chesnut C.H., et al.: Lactose acidosis as a result of iron deficiency. J. Clin. Invest., 1979, 64, 129.
• 8. Guglielmini C., Casani I., Patrocchini M., et al.: Reduction of Hb levels during the racing season in nonsideropenic professional cyclists. Int. J. Sports Med., 1989, 10, 352.
• 9. Haymes E.M.: Nutritional concerns: need for iron. Med. Sci. Sports Exerc., 1987, 19, 5, 197.
• 10. Haymes E.M., Spillman D.M.: Iron status of women distance runners, sprinters and control women. Int. J. Sports Med., 1989, 10, 430.
• 11. Hunding A., Jordal R., Paulev P.E.: Runners anemia and iron deficiency. Acta Med. Scand., 1981, 209, 315.
• 12. Konopka P.: Sport - Ernährung - Leistung Wander GmbH, Ostohofen 1984.
• 13. Lamanca J.J., Haymes E.M., Daly J.A., et al.: Sweat iron loss of male and female runners during exercise. Int. J. Sports Med., 1988, 9, 52.
• 14. Lampe J.W., Slavin J.L., Apple F.S.: Poor iron status of women runners training for a marathon. Int. J. Sports Med., 1986, 7, 111.
• 15. Lemon P.W.R.: Effect of exercise on protein requirements. J. Sports Scien., 1991, 9, 53.
• 16. Łukjan H., Szpak A., Rość D., i in.: Niektóre uwarunkowania niedokrwistości występujące wśród kobiet pracujących w rejonie białostockim ze szczególnym uwzględnieniem nawyków i sposobu żywienia. Żyw. Człow. Metab., 1988, 15, 3, 190.
• 17. Magazanik A., Weinstein Y., Abarbanel J., et al.: Effect of an iron supplement on body iron status and aerobic capacity of young training women. Eur. J. Appl. Physiol., 1991, 62, 317.
• 18. Malczewska J., Raczyński G.: Poziom żelaza i niektórych wskaźników hematolgicznych u dzieci uprawiających pływanie i lekką atletykę. Wych. Fiz. Sport 1990, 4, 25.
• 19. Nöcker J.: Die Ernährung des Sporttlers Hofmann-Verlag Schorndorf. 1983.
• 20. Pawelski S., Maj S.: Normy i kliniczna interpretacja badań diagnostycznych w medycynie wewnętrznej. Warszawa, PZWL, 1987.
• 21. Perrkio M., Jansson L., Brooks G., et al.: Work performance in iron deficiency of increasing severity. J. Appl. Phys., 1985, 58, 5, 1477.
• 22. Piekarska J., Łoś-Kuczera M.: Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych. Część I-VII. Warszawa, PZWL, 1983.
• 23. Rafalski H., Świtoniak T., Kęsy-Dąbrowska I: Żywienie a niedokrwistość z niedoboru żelaza u kobiet. Cz. V. Podsumowanie. Żyw. Człow. Metab., 13, 4, 256.
• 24. Risser W.L., Lee E.J., Poindexter H.B.W., et al.: Iron deficiency in male athletes: its prevalence and impact on performance. Med. Sci. Sports Exerc., 1988, 20, 2, 116.
• 25. Robertson J.D., Maughan R., Davidson R.: Faecal blood loss in response to exercise. Brit. Med. J., 1987, 295, 303.
• 26. Samyn W.: „True” ascorbic acid in plasma and serum: investigation of a new method. Clin. Chim. Acta 1983, 133, 111.
• 27. Seiler D., Nagel D., Franz H., et al.: Effects of long- distance running on iron metabolism and hematological parameters. Int. J. Sports Med., 1989, 10, 357.
• 28. Snyder A.C., Dvorak L.L., Roepke J.B.: Influence of dietary iron source on measures of iron status among female runners. Med. Sci. Sports Exerc., 1989, 21, 1, 7.
• 29. Spodaryk K.: Żelazo a wydolność fizyczna. Sport Wyczyn., 1988, 6, 282, 35.
• 30. Szczygieł A., Bułhak-Jachymczyk B., Nowicka L., i in.: Normy żywienia Instytutu Żywności i Żywienia zaktualizowane w 1980 roku. Żyw. Człow. Metab., 1983, 10, 2, 143.
• 31. Szczygieł A., Bułhak-Jachymczyk B., Nowicka L., i in.: Normy żywienia i wyżywienia. Cz. I. Normy żywienia. Warszawa, Wydawn., IŻŻ, 1987.
• 32. Szczygłowa H., Szczepańska A., Ners A., i in.: Album fotografii produktów i potraw o zróżnicowanej wiekości porcji. Pod red.: W.B. Szostaka. Warszawa, Wydawn., IŻŻ, 1982.
• 33. Szewczyński J.: uwarunkowania poziomu hemoglobiny u dziewcząt w wieku 15-19 lat ze szczególnym uwzględnieniem czynników społeczno-bytowych. Cz. II. Ocena ilościowa sposobu żywienia. Roczn., PZH, 1980, 31, 29.
• 34. Szpak A., Łukjan H., Rość D, i in.: Związki między sposobem żywienia, czynnikami społeczno-bytowymi a niedokrwistością w badaniach epidemiologicznych pracowników dużych zakładów produkcyjnych w rejonie białostockim. Żyw. Człow. Metab., 1988, 15, 3, 203.
• 35. Thompson P., Mazur E.: Another medical misnomer? Physiol. Sports Med., 1986, 14, 5, 49.
• 36. Tiedt H.J., Grimm M., Kuhne K., et al.: Eisen, Kupfer, Zink, Calcium und Magnesium in Serum bei Leistungssportlern, Freizeit- und Erholungssportlern und Sportstudenten. Med. Sport 1988, 28, 3, 87.
• 37. Wartanowicz M., Ziemlański Ś.: Rola witaminy C (kwasu askorbinowego) w fizjologicznych i patologicznych procesach ustroju człowieka. Żyw. Człow. Metab., 1992, 19, 3, 193.
• 38. White H.S.: Iron deficiency in young women. Amer. J. Publ. Health 1970, 60, 659.
• 39. Wim H., Saris M.: Ernahrungsgewohnheiten bei Elitesportlern Leistungssport, 1990, 20, 1, 5. 40. Yoshimura H.: Anemia during physical training (Sports anemia), Nutr. Review., 1970, 28, 1.
• 41. Ziemlański Ś.: Fizjologiczne podstawy żywienia sportowców. Warszawa Wydaw. Inst. Sportu, 1985.