Wpływ nawożenia azotem na plonowanie i jakość białka ziarna jęczmienia jarego i owsa uprawianych na paszę

• Autorzy: Wrobel E
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy analizowano wpływ dawki azotu i terminu jej stosowania na plonowanie i jakość białka ziarna kilku odmian jęczmienia i owsa. Doświadczenia z jęczmieniem i owsem obejmowały sześć poziomów nawożenia azotem: 30, 60, 90, 120, 150 kg N/ha stosowanego w różnych terminach (przed siewem, strzelanie w źdźbło, kłoszenie lub wysuwanie wiech) oraz kontrolę (bez N). Badano następujące odmiany jęczmienia - Aramir, Athos, Menuet i owsa -Boruta, Lach, Markus. Istotny przyrost plonu ziarna jęczmienia następował do dawki 90 kg N/ha stosowanej w dwóch terminach: 60 kg przed siewem i 30 kg w fazie strzelania w źdźbło, owsa zaś do dawki 60 kg azotu stosowanej również w dwóch terminach: 30 kg przedsiewnie i 30 kg w fazie strzelania w źdźbło. Wysoką efektywność rolniczą l kg azotu u jęczmienia uzyskano na dawkach 30 kg N/ha (14,0 kg ziarna), 60 i 90 kg N (9,5; 9,3 kg ziarna) a u owsa na dawce 60 kg N (12,0 kg ziarna). Przy wyższych dawkach produktywność jednostkowa azotu znacznie się zmniejszała. Wzrastający poziom nawożenia azotem w zakresie badanych dawek (30-150 kg) powodował przyrost zawartości białka ogółem w ziarnie obu gatunków. Względna zawartość lizyny w białku ziarna jęczmienia obniżała się w miarę zwiększania dawek azotu. Spadek zawartości tego aminokwasu w białku jęczmienia nawożonego dawką 150 kg N wynosił aż 15% w stosunku do ziarna jęczmienia nienawożonego. Spadek ten pomiędzy obiektem bez nawożenia a obiektem nawożonym 90 kg N wynosił 4%. Różnice w zawartości poszczególnych aminokwasów egzogennych i endogennych w białku ziarna owsa pochodzącym z różnych poziomów nawożenia były niewielkie i nie tworzyły wyraźnych stałych tendencji.

RU

EN

Analyses were carried out on the effect of nitrogen dose and time of its application upon yield and grain protein quality of some spring barley and oast cultivars. The experiments with barley and oats were based on six levels of nitrogen fertilization: 30, 60, 90, 120 and 150 kg N/ ha applied at different time (before sowing, shooting earing or advancing of panicle) and a control (no N). Barley cultivars used were Aramir, Athos, and Menuet,and oats - Boruta, Lach and Markus. Significant increase of barley grain yield took place up to nitrogen dose 90 kg N/ha applied twice: 60 kg before sowing and 30 kg during shooting. In the case of oats, the upper effective dose was 60 kg N also applied twice: 30 kg before sowing and 30 kg during shooting. High agronomic efficiency of l kg of nitrogen was obtained for barley at the dose of 30 kg N/ha (14.0 kg of grain) as well as at the doses 60 and 90 kg N (9.5 and 9.3 kg of grain). In the case of oats this dose was 60 kg N (12.0 kg of grain). High nitrogen doses resulted in a considerable decrease of its productive efficiency. Increasing levels of nitrogen fertilization (from 30 to 150 kg) caused an increase of total protein grain of the two species. Relative lysine content in barley grain protein decreased with increasing nitrogen doses. Decrease of this amino acid levels in the grain protein of spring barley fertilized with 150 kg N was as high as 15% in relation to the control. The decrease between the control and yield effective nitrogen dose (90 kg N) was 4%. The differences as to the content of particular and exogenous and endogenous amino acid in barley grain protein were small between the nitrogen doses and showed no definite trends.

Słowa kluczowe

PL

uprawa roslin; zboza; owies; jeczmien jary; odmiany roslin; plonowanie; ziarno; bialko; aminokwasy; jakosc; nawozenie; nawozy azotowe; wartosc odzywcza; pasze

EN

plant cultivation; cereal; oat; spring barley; plant cultivar; yielding; grain; protein; amino acid; quality; fertilization; nitrogen fertilizer; nutritive value; feed

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura
• Rocznik: 1993
• Tom: 56,Suppl.B
• Opis fizyczny: s.1-52,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wrobel E

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

Bibliografia

• 1. Adamus, M., K.Boratyński, H.Kozłowska, 1972, Reakcja zbóż na stopniowanie dawek azotu, fosforu i potasu na różnych kompleksach glebowo-rolniczych kraju w doświadczeniach przeprowadzonych w technikach rolniczych. Pam. Puł., 55: 109-125.
• 2. Amino-acid content of foods biological date of proteins. 1970. FAO of UN, Rome: 36-42.
• 3. Anioł, A., Th. Weznikas, 1975, Wpływ nawożenia azotowego na skład frakcji azotowych w ziarnie zbóż. Pam. Puł., 64: 45-54.
• 4. Barszczak, T., 1976, Wpływ terminu stosowania nawozów azotowych na plony zbóż jarych. Rocz. Nauk Roln., A-101(4) : 129-149.
• 5. Bengtsson, A., O. Eggum, 1969, Yirknigen of stigende N-godsking pa havrego bygproteinets kvalitet. Fidsakr. Pl. Arl., 73(1) : 105-114.
• 6. Berbiger, A., I. Chery, L. Jestin, 1976, Improvement of the feed quality in barley. Barley Genetics Sympos. München : 565-571.
• 7. Birch, C.J., K.E. Long, 1990, Effect of nitrogen on the growth, yield and grain protein content of barley (Hordeum vulgare). Aust. J. of Exp. Agric., 30(2) : 237-242.
• 8. Boguszewski, W., 1963, Nawożenie zbóż wysokimi podzielonymi dawkami azotu. Post. Nauk Roln., 4: 39-52.
• 9.Boguszewski, W., A. Pentkowski, 1968, Badania nad terminem nawożenia owsa i jęczmienia dodatkowymi dawkami azotu. Pam. Puł., 35: 123-136.
• 10. Boyd, D.A, T.K. Lowsing, 1976, Nitrogen requirement of cereals. I. Response curves. J. Agric. Sci. Camb., 87: 149-162.
• 11. Boyd, D.A., P. Needham, 1976, Factors groverming the efective use of nitrogen. Avance -Agroindustrial, 19: 68-70.
• 12. Brzozowski, J., 1986, Badania nad efektywnością nawożenia zbóż techniką lotniczą. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst., Agricult., 43, Supl. B.
• 13. Budzyński, W., 1979, Badania nad wpływem terminu siewu i sposobu nawożenia azotem na plon i wartość pastewną ziarna zbóż jarych. Cz.II. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 28: 213-221.
• 14. Ciepły, J., T. Oracka, 1989, Fizjologiczne podstawy podniesienia efektywności wykorzystania składników mineralnych przez rośliny zbożowe. Biul. IHAR, 183: 47-57.
• 15. Chery, L, 1979, Influence de la fertilisation azotee tardive sur le rendement et la qualite du grain de differentes uarietes d'arge. Proc. Symp."Seed protein improvement in cereals and grain legumes", Vien : 283-296.
• 16. Chramcov, L.L., A.L. Grimičenko, S.V. Bondarenko, 1981, Osobennosti razvitija i produktivnost' ovsa v zavisimosti ot gustoty rastenij, uslovij mineralnego pitanija i obrabotki posevov chlorcholinchloridom. Dokl. Vses. Akad. Sel'sk. Choz. Nauki, 4: 17-20.
• 17. Coic, Y., 1974, Fertilization mineral et qualite des recoltes. Fertilizers, Crop. Quality and Economy, Amsterdam, 1315-1341
• 18. Clark, R.B., R.R. Duncan, 1991, Improvement of plant mineral nutrition through breeding. Field Crops Research., 27: 219-240
• 19. Cwojdziński, W., J. Andrzejewski, M. Kaliski, K. Nowak, 1986, Próba oceny jakości białka czterech zbóż uprawianych w warunkach województwa bydgoskiego. Materiały Symp. "Wpływ nawożenia azotem na jakość plonów". Olsztyn 1: 199-204.
• 20. Czembor, H, 1989, Stan i perspektywy hodowli roślin w Polsce. Biul. IHAR, 171/172 : 5-14.
• 21. Czuba, R, 1986, Nawożenie. PWRiL, Warszawa.
• 22. Czuba, R., T. Mazur, 1988, Wpływ nawożenia na jakość plonów. PWRiL, Warszawa.
• 23. Deckard, E.L., R.J. Lambert, R.H. Hageman, l913, Nitrate reductase activity in corn leaves as related to yields of grain and grain protein. Crop Sci., 13: 343-350.
• 24. Destain, J.P., J. Guiot, E. Francois, K. Meeus-Verdinne, 1991, L'apport des cereales et des son impact environnemental. Revue- de-l'Agricul., 44(1): 89-101.
• 25. Dick, A.C., S.S. Malhi, P.O. O'Sullivan, D.R. Walker, 1985, Chemical composition of whole plant and grain and yield nutrients in grain of five barley cultivars. Plant. Soil, 86: 257-264.
• 26. Dobrzańska, A., E. Gomprowska, M. Kępka, 1985, Właściwości fizyczne ziarna oraz wartość biologiczna białka jęczmienia jarego w zależności od poziomu nawożenia azotem. Pam. Puł., 85: 105-116.
• 27. Dobrzańska, A., J. Kocoń, M. Kępka, M. Kutyna, 1988, Wartość biologiczna białka oraz zawartość skrobi i włókna w ziarnie jęczmienia jarego w zależności od poziomu nawożenia azotem. Pam. Puł., 93: 61-72.
• 28. Dobrzańska, A., M. Kutyna, J. Plewa, 1990, Wpływ nawożenia azotem na zawartość białka i niektórych składników mineralnych w ziarnie jęczmienia jarego. Pam. Puł., 97: 93-100.
• 29. Domska, D., 1973, Wpływ nawożenia na zawartość azotu i jakość białka pszenicy i jęczmienia. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 3: 101-114.
• 30. Dzieżyc, J., 1993, Czynniki plonotwórcze - plonowanie roślin. PWN, Warszawa - Wrocław.
• 31. Eagle, D.J., R.D. Russel, A.D. Boyd, A.P. Draycott, 1976, Using response curves to estimate the effect on crop yield and profitability of possible changes in fertilizer recommendations. Techn. Bul., 32, MAAF Agriculture and Quality, London.
• 32. Elandt, R., 1964, Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. PWN, Warszawa.
• 33. Eggum, B.O., K.D. Christensen, 1975, Influence of tanin on protein utilization in feedstuffs with special reference to barley. IAEA, Vienna, 135-143.
• 34. Eggum, B.O., 1978, Protein quality of induced high lysine mutant in barley. In "Nutritional improvement of food and feed protein. Ed. M. Friedman, Planum Publishing Corporation, 317-341.
• 35. Eppendorfer, W.H., 1975., Effects of Fertilizers on Quality and Nutritional Value of Grain Protein. Fertilizer Use and Protein Production. Materiały 11 Kolokwium Międzynarodowego Instytutu Potasowego w Bernie, Bern.
• 36. Farack, M., A. Hänsel, 1987, Ergebnisse agrotechnischer Prüfungen zu Sommergerste in Yorgebirgslagen. Feldversuchswesen, 1: 30-41.
• 37. Fatyga ,J., 1967, Dobór odmian, terminy siewu i nawożenie azotowe jęczmienia. Zesz. Nauk. WSR Wrocław, Roln., 21 (66): 133-155.
• 38. Fatyga, J., A. Danieluk, 1978, Wpływ terminu siewu i sposobu nawożenia azotem na wysokość i jakość plonów ziarna i słomy trzech odmian owsa. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Roln., 23 (119): 61-72.
• 39. Fatyga, J., 1978, Wpływ niektórych czynników przyrodniczo - technicznych na wysokość i jakość plonów jęczmienia jarego. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Roln., 23 (119): 73-79.
• 40. Filipiak, K, M. Król, A. Pecio, 1990, Interpretacja wyników doświadczenia 2n-m z jęczmieniem jarym o zwiększonej zawartości białka. Pam. Puł., 96: 7-21.
• 41. Fotyma, E, 1988, Reakcja roślin uprawy polowej na nawożenie azotem. I. Zboża. Pam. Puł., 93: 37-60.
• 42. Fotyma, E., 1990, Określenie potrzeb nawozowych roślin w stosunku do azotu na przykładzie jęczmienia jarego. Fragmenta Agronomica, 4 (28): 4-78.
• 43. Fotyma, M., A. Pentkowski, 1982, Działanie następcze azotu w członie zmianowania: rośliny okopowe - jęczmień jary. Pam. Puł., 76: 27-40.
• 44. Fotyma, M., 1979, Nawozy mineralne i nawożenie. PWRiL, Warszawa.
• 45. Głębowski, H., 1986, Wpływ różnych dawek azotu na plonowanie i skład chemiczny owsa odmiany Markus. Mat. Symp."Wpływ nawożenia na jakość plonów", Olsztyn, 1: 158-163, 101-113.
• 46. Grzesiuk, S., K. Kulka, 1988, Biologia ziarniaków zbóż. PWRiL, Warszawa.
• 47. Hera, C., A. Idriceanu, S. Popescu, V. Chivita, S. Stan, P. Rusu, 1987, Aportul fertilizarii la sporirea continutului si calitatii proteinei la diferite culturi agricole. Annale - Institutului - de Cercetari - pentm - Cereale si - Plante - Technice - Fundulea, 55: 269-289.
• 48. Isfan, D, 1990, Nitrogen physiological efficiency index in some selected spring barley cultiuars. J. of Plant - Nutrition, 13 (8): 907-914.
• 49. Joshida, S., 1972, Physiological aspects of grain yield.
• 50. Kamińska, J., W. Mazgalska, 1988, Reakcja odmian i rodów jęczmienia jarego na nawożenie azotowe w doświadczeniu wazonowym. Biul. IHAR, 165: 15-32.
• 51. Kamińska, J., E. Leszczyńska, W. Mazgalska, 1987, Wpływ nawadniania i zróżnicowanego nawożenia azotowego na poziom, strukturę i jakość plonu trzech form jęczmienia jarego o różnej zdolności gromadzenia białka. Hod. Rosi. Aklimat. i Nasienn., 31: 27-47.
• 52. Kandera, J., 1974, Vplyv hnojenia na urodu a kvalitu zierna jerneho jacmena. Agrochemia, 14 (3): 84-86.
• 53. Kandera, J., 1989, Hnojenie jarneho jacmena dusikom. Uroda, Roln. 37, CIS. 2: 63-64.
• 54. Kämpf, R., 1977, Untersuchungen über den Einfluss Gestaffelter Stükstoffgaben aufErtrag und Rohproteingehalt bei Hafersorten. Bayer Landw. Jahrb., Ig, 54 H: 118-126.
• 55. Kaniuczak, J., 1992, Plon i zawartość makro- i mikropierwiastków w ziarnie jęczmienia jarego na tle zróżnicowanego nawożenia mineralnego na glebie brunatnoziemnej wytworzonej z lessu. Mat. Konfer. "Uwarunkowania jakości surowców i produktów spożywczych", Kraków, 1: 80-87.
• 56. Kjellerup, V., 1989, Delt Kvaelstoftilforsel Fil Yorbyg Pa Sand-Og Lerjord - Tiosskr. Planteavl., BD., 93 (2): 145-156.
• 57. Klupczyński, Z., 1967, Przegląd badań nad wpływem nawożenia na zawartość i skład białek roślinnych ze szczególnym uwzględnieniem zbóż. Pam. Pul., 24: 217-228.
• 58. Klupczyński, Z., 1978, Wpływ nawożenia azotem na plon i skład aminokwasowy jęczmienia jarego. IUNG, Puławy, R (131).
• 59. Klupczyński, Z, 1981, Wpływ nawożenia azotem na jakość ziarna zbóż. Mat. Symp. "Wpływ nawożenia na jakość plonów" IUNG, Puławy, 1980, 51-74.
• 60. Klupczyński, Z., 1986, Wpływ nawożenia azotem na plon i jakość ziarna zbóż. Mat. Symp. "Wpływ nawożenia na jakość plonów" Olsztyn, 1: 82-102.
• 61. Kozdój, J., 1992, Wpływ wybranych czynników środowiska na morfogenezę kłosa i potencjał plonotwórczy zbóż. Biul. IHAR, 183: 59-71.
• 62. Kozłowska-Ptaszyńska, Z., 1987, Wpływ nawożenia azotem na powierzchnię asymilacyjną, wskaźniki produkcyjności i plon ziarna odmian jęczmienia jarego. Pam. Puł., 90: 193-196.
• 63. Krasnodębska, L, J. Koralewski, 1975, Wpływ nawożenia azotem na skład chemiczny ziarna i wartość pokarmową białka jęczmienia jarego. Rocz. Nauk Zoot., 2 (2): 209-219.
• 64. Król, M., K. Filipiak, 1978, Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie odmian owsa na kompleksie żytnim słabym. Pam. Puł., 70: 83-90.
• 65. Król, M. i in., 1975, Badania potencjalnej produktywności odmian owsa. Cz.I. Wpływ nawożenia azotowego. Pam. Puł., 65: 201-209.
• 66. Król, M., J. Pawłowska, A. Wierzbicka-Kukułowa, 1986, Wpływ nawożenia azotem i gęstości siewu na plonowanie owsa odmiany Markus na glebach kompleksu żytniego dobrego. Pam. Puł., 87: 125-137.
• 67. Król, M., K. Bis, H. Harasim, J. Pawłowska, 1989, Ocena produkcyjna i ekonomiczna wybranych technologii produkcji jęczmienia jarego paszowego. Pam. Puł., 95: 183-198.
• 68. Krzymuski, L, 1992, Produkcyjne skutki zmniejszania nakładów na uprawę zbóż. Mat. Konf. "Produkcyjne skutki zmniejszania nakladów na agrotechnikę roślin uprawnych" Olsztyn.
• 69. Krzymuski, J., 1984, Ocena działania czynników plonowania zbóż. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 305: 33-62.
• 70. Krzywy, E., Cz. Wołoszyk, 1984, Wpływ wzrastających dawek nawożenia azotowego na plony i skład chemiczny owsa. Zesz. Nauk. AR Szczecin, Roln., 35: 151-158.
• 71. Kubiczek, R., 1972, Zboża jako źródło białka. Post. Nauk Roln., 1: 23-40.
• 72. Kudła, M., 1984, Reakcja rodów jęczmienia jarego na podwyższone nawożenie azotem. Biul. IHAR, 155: 41-49.
• 73. Kudła, M., 1988, Reakcja rodów jęczmienia jarego na podwyższone nawożenie azotem. Biul. IHAR, 167: 59-67.
• 74. Kuduk, Cz., 1986, Jakość ziarna jęczmienia jarego uprawianego na glebie lekkiej nawożonej słomą i azotem. Zesz. Nauk AR Wrocław, Roln., 44: 99-105.
• 75. Kunachowicz, H., W. Kłys, E. Czarnowska-Misztal, 1977, Zastosowanie analizy aminokwasów do oceny wartości odżywczej białka produktów spożywczych. Roczn. PZH, 28 (4): 321-330.
• 76. Lebiedź, S., A. Słaboński, 1979, Wpływ nawożenia azotem na plon i jakość ziarna odmian jęczmienia jarego na dwu typach gleb. Zesz. Nauk. AR Szczecin, Roln., 76: 33-43.
• 77. Lepajoe, J., 1975, O vlijanii azotnovo pitanija jačmenja na formirovanie urożaja i pivovarennych kačestv zerna. Sbor. Nauč. Trud. Eston. Sel'sk. Choz. Akad., 101: 79-95.
• 78. Majkowski, K., E. Wróbel, W. Budzyński, 1980, Wpływ zróżnicowanego nawożenia mineralnego i ilości wysiewu na plonowanie i wartość pastewną ziarna jęczmienia jarego. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 30: 191-200.
• 79. Majkowski, K., W. Budzyński, H. Gronowicz, 1982, Wpływ sposobu siewu i nawożenia azotem na wysokość i jakość plonu jęczmienia jarego. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 33: 127-134.
• 80. Majkowski, K, W. Budzyński, E. Wróbel, 1982, Wpływ sposobu siewu i nawożenia azotem na wysokość i jakość plonu owsa. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 33: 117-126.
• 81. Majkowski, K., W. Szempliński, W. Budzyński, E. Wróbel, 1988, Reakcja owsa na gęstość siewu i termin stosowania azotu. Konf. Nauk. "Obsada a produktywność roślin uprawnych", Puławy, cz.II: 126-132.
• 82. Malcherek, M., M. Piech, A. Słaboński, 1977, Wpływ gleby i nawożenia na plonowanie browarnych i pastewnych odmian jęczmienia jarego. Szczec. Towarz. Nauk, XLV (2): 2-5.
• 83. Mazur, T., Z. Ciećko, M. Fotyma, 1982, Badania nad nawożeniem roślin uprawnych w zmianowaniu na różnych kompleksach glebowo-rolniczych. Zesz. Nauk. ART Olszt., Roln., 34: 55-68.
• 84. Mazur, T., Z. Ciećko, B. Pilarek, A. Rybak, A. Wojtas, 1986, Wpływ nawożenia azotem na plon i zawartość aminokwasów w ziarnie zbóż uprawianych na Żuławach. Mat. Symp. "Wpływ nawożenia na jakość plonów", Olsztyn, 1: 163-169.
• 85. Mazur, T., 1991, Azot w glebach uprawnych. PWRiL, Warszawa.
• 86. Mazurek, J., J. Grabiński, 1989. Produkcyjne wykorzystanie nawożenia azotem a plonowanie odmian zbóż. Biul. IHAR, 171-172: 273-277.
• 87. Mazurek, J., J. Mazurek, L. Maj, W. Wilczyńska-Kostrzewa, 1980, Zależność między strukturą plonu a produktywnością zbóż jarych. Pam. Pul., 72: 77-90.
• 88. Mengel, K., 1983, Responses of various crop species and cultivars to fertilizer application. Plant and Soil., 72: 305-319.
• 89. Mercik, S., M. Barska, T. Mercik, 1978, Reakcja jęczmienia i owsa na długotrwale zróżnicowane nawożenie azotem, fosforem, potasem i wapniem oraz na dawki azotu. Rocz. Nauk Roln., A-103 (2): 97-109.
• 90. Michael, G., B. Blume, H. Faust, 1961, Die Eiweissqualität von Körner verschiedener Getreidearten in Abhägigkeit von Sticktsoffversorgung und Entwicklungszustand. Zeitsch. f. Pflanzenbau. u. Bodenkd., 92: 106-116.
• 91. Miflin, B.J., P.B. Shevry, 1979, The biology and biochemistry of cereal seed prolamins. Proc. Symp. "Seed protein improvement in cereals and grain legumes", Viena: 137-158.
• 92. Mollr, H., E.J. Kamprath, W.A. Jackson, 1982, Analysis and interpretation of factors which contribute to efficiency of nitrogen utilization. Agron. J., 74: 562-564.
• 93. Mucha, S., 1975, Reakcja odmian owsa na nawożenie azotowe. Biul. Oceny Odm., 4 (1/6): 63-84.
• 94. Nalborczyk, E., 1991, Produkcyjność łanów roślin uprawy polowej. Fragmenta Agronomica, Zesz. Spec., 2: 5-13.
• 95. Nelken, D., R. Lewandowski, A. Leszczyk, 1984, Wpływ nawożenia azotem i gęstości siewu na plonowanie jęczmienia jarego uprawianego po różnych przedplonach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 305: 209-216.
• 96. Nowacki, E., 1975, Problem białka i nawożenia azotowego. Post. Nauk Roln., 4/153: 35-44.
• 97. Nowacki, E., 1981, Wpływ nawożenia azotowego na jakość żywieniową ziarna zbóż. Biul. IHAR, 145: 81-83.
• 98. Noworolnik, K., 1985, Plonowanie i zawartość białka w ziarnie odmian jęczmienia jarego w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR, 158: 69-78.
• 99. Noworolnik, K, 1988, Produktywność odmian jęczmienia jarego w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR, 168: 47-59.
• 100. Noworolnik, K., 1989, Wpływ nawożenia azotowego, terminu i ilości wysiewu oraz warunków glebowych na plonowanie jęczmienia jarego. Biul. IHAR, 169: 169-176.
• 101. Noworolnik, K., 1992, Plonowanie odmian jęczmienia jarego w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR, 183: 157-163.
• 102. Noworolnik, K., B. Ruszkowska, 1980, Wpływ nawożenia azotem i gęstości siewu na plonowanie i skład chemiczny ziarna jęczmienia jarego uprawianego dla celów pastewnych. Pam. Puł., 72: 63-76.
• 103. Noworolnik, K., B. Ruszkowska, 1985, Wpływ niektórych czynników agrotechnicznych i siedliskowych na plonowanie odmian jęczmienia jarego. W: Agrotechnika jęczmienia. Wyd. IUNG Puławy, R (197): 5-20.
• 104. Oser, B.L., 1951, Method for integrating essential amino acid content in the nutritional evaluation of protein. J. Amer. Diet. Assoc., 27: 396-402.
• 105. Orłowski, F., J. Małecka, W. Pełczyński, 1988, Zależność efektów deszczowania jęczmienia jarego od odmiany i nawożenia azotem. Rocz. AR Poznań, 32: 67-78.
• 106. Perby, H., P. Jensen, 1983, Varietal differences in uptake and utilization of nitrogen and other macroelements in seedlings of barley (Hordeum vulgare). Physiol. Plantarum, 58: 223-230.
• 107. Perby, H., P. Jensen, 1986, Variation in growth and accumulation of N, K+, Ca2+, Mg2+ among barley cultivars exposed to various nutrient regimes and root/shoot temperatures. Physiol. Plant., 67: 166-172.
• 108. Pesche, H., G. Margraf, 1984, Zur Wirking von Stickstoffdüngung und Beregnung bei Hafer (Avena satiua) auf sandigen Standorten. Arch. Acker u Pflanzenbau. u Bodenkd., 28: 403-409.
• 109. Petterson, R., 1989, Aboue - ground growth dynamics and net production of spring barley in relation to nitrogen fertilization. Crop development, nitrogen uptake, nitrogen content, harvest index, yield components and harvest residues. Swed. J. of Agric. Res., 19 (3): 135-145.
• 110. Pluto, J., 1988, COBORU 8/30. Słupia Wlk.
• 111. Płoszyński, M., 1985, Wpływ nawożenia azotem na strukturę plonu jęczmienia jarego oraz na zawartość białka w ziarnie i jego skład aminokwasowy. Pam. Pul., 84: 89-100.
• 112. Płoszyński, M. i in., 1989, Zawartość i jakość białka w ziarnie jęczmienia jarego w aspekcie jego wartości żywieniowej. Synteza badań przeprowadzonych w latach 1981-1985. IUNG, Puławy, S: 68.
• 113. Pomeranz, L, 1976, Proteins and amino acids of barley. Barley Genetics Symp. München, 620-632.
• 114. Primost, E., 1960, Der Einfluss steigender Stickstoffgaben auf der Ertrag - Saufgaben von Winter und Sommergerste. Bodenkultur, A-11 (4).
• 115. Przybylska, J., 1975, Problemy hodowli wysokolizynowych jęczmieni w świetle badań genetycznych, chemicznych i żywieniowych. Post. Nauk Roln., 151 (2): 17-40.
• 116. Rahman, M., P.J. Goodmen, 1985, Response of six cultivars of spring barley to top dressing of nitrogen. Zeit. Pflanzenzuekt., 95 (3): 210-220.
• 117. Rakowska, M., Z. Grabarek, H. Kunachowicz, 1976, Metodyka hydrolizy białka oraz ilościowego oznaczania aminokwasów przy stosowaniu automatycznego analiatora ILC-6AHfirmy Jeal. Zesz. Nauk. ART Olszt., Techn. Żywn., 10: 101-138.
• 118. Rakowska, M., 1984, Kierunki poprawy jakości zbóż w hodowli nowych odmian. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 305: 171-177.
• 119. Rocznik statystyczny, 1991, GUS, 1992.
• 120. Ruszkowska, M., T. Górski, T. Witek, 1971, Warunki glebowe i klimatyczne dla uprawy jęczmienia jarego pastewnego. Nowe Roln., 1: 10-13.
• 121. Ruszkowski, M., K. Bis, E. Polak, 1985, Porównanie różnych technologii uprawy zbóż. I. Jęczmień jary. Pam. Puł., 84: 29-44.
• 122. Ruszkowski, M., M. Król, 1987, Nowoczesna technologia produkcji jęczmienia jarego. Mat. Konf. "Problemy rozwoju produkcji i wykorzystania ziarna jęczmienia pastewnego w Polsce". Wyd. IUNG, Puławy, 50-57.
• 123. Ruszkowska, B., M. Ruszkowski, 1977, Wpływ wzrastających dawek azotu i różnych gęstości wysiewu na plonowanie jęczmienia jarego. Wyd. IUNG, Puławy, R (120).
• 124. Ruszkowski, M., 1985, Produktywność roślin zbożowych. Mat. Symp. "Podstawy produkcyjności roślin". IUNG, Puławy, 1: 71-92.
• 125. Ryś, R., 1976, Informacja o badaniach nad wartością odżywczą białka jęczmienia jarego. Praca ZBH Jęczmień, Radzików, 339-341.
• 126. Saric, M., 1983, Theoretical and practical approaches to the genetic specifity of mineral nutrition of plants. Plant and Soil., 72: 137-150.
• 127. Sawicki, J., 1984, Struktura plonu u odmian i rodów owsa oraz udział jej komponentów w kształtowaniu plonu ziarna. Acta Agr. Silv., Agr., 23: 50-74.
• 128. Scholz, F., 1976, Problems of breeding for high protein yield in barley. Barley Genetics, Symp. München, 543-546.
• 129. Selke, W., H. Görlitz, 1962, Über den Einfluss des Zeitpunkten der zusätzlichen späten Stickstoffdüngung auf Kornertrag und Rohrproteingehalt des Getreides sowie die Möglichkeit ihrer maschinellen Durchführung. Z. f. Landwirtsch. u. Unters., 8: 279-296.
• 130. Simon, J., 1990, Vyse a struktura vynosu zerna jarniho jacmena v zavlaze pri ruzne urovni hnojeni dusikem. Rostl. Vyr., 36 (6): 619-625.
• 131. Sławiński, P., B. Karpińska, 1973, Badania nad hydrolizą białka w materiale biologicznym. Biul. Inf. Przem. Pasz., l (2): 24-31.
• 132. Soffes, A.R., R.D. Barnett, P.L. Pfahler, 1990, Grain yield and quality of wheat, oat and triticale at various levels of nitrogen topdressing. Proc. Soil and Crop Sci. Soc. of Flor., 49: 150-155.
• 133. Sowiński, J., 1966, Wpływ stopniowych dawek azotu przy określonych niedoborach wody w glebie na plony jęczmienia jarego i ich strukturę. Rocz. Nauk Roln., 91: 167-186.
• 134. Spunarowa, M., J. Zemiščeva, 1985, Vliv dusiku a'pundi vlany na polevyvnost listovi, vynosovy efekt dusiku a produktivnost jarneho jacmena. Rost. Vyr., R-31 (4): 417-424.
• 135. Strass, T., 1982, Haferanbau auf dem Abstellgleis? Eine verkannte Getriedeart. DLG -Mitt., 97 (4): 184-190.
• 136. Szmigiel, A., 1981, Następcze działanie nawozów azotowych. Cz.I, Acta Agri. Silv., Ser. Agr., 20: 239-250.
• 137. Szymczyk, R., 1979, Efektywność nawożenia azotem jęczmienia jarego w zróżnicowanych warunkach siedliska. Cz.I Wpływ nawożenia azotem na plon ziarna. Rocz. Nauk Roln., A-104 (2): 131-153.
• 138. Szymczyk, R., 1980, Efektywność nawożenia jęczmienia jarego w zróżnicowanych warunkach siedliska. Cz.II. Wpływ nawożenia azotem na niektóre cechy użytkowe. Rocz. Nauk Roln., A-104 (3): 41-50.
• 139. Szyrmer, J., 1973, Wzrost plonów ziarna i białka zbóż na tle nawożenia azotowego. Post. Nauk Roln., 5: 45-52.
• 140. Torp, J., 1979, Relations between production of starch and percentage quality and yield of protein in barley. Z. Acker. u. Pflbau., 148 (5): 367-377.
• 141. Tuchołka, Z., K. Lehmann, 1983, Możliwości zwiększenia produkcji białka drogą intensyfikacji nawożenia azotem. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., Roln., 238: 39-53.
• 142. Ulman, L., 1975, Vliv hnojeni, vysevku a chlormekvatu na vynos ovsa. Diadem. Agrochemia, 15 (3): 69-72.
• 143. Ulman, L., 1988, Vliv vysevku a stupnovanych davok dusiku na vynos ovsa odrud David a Orlik. Rostl. Vyr., R. 34, Cies. 12: 1305-1313.
• 144. Vercharevceva, N., 1976, Belok ovsa i ego kačestuo na dernovopodsolistoj počve raznej stepini okulturennosti. Univ. Biol. Počvoved., 1: 113-118.
• 145. Yölker, T., 1975, Untersuchungen über den Einfluss der Stickstoffdüngung auf die Zusammensetzung der Weizen und Haferprotein. Arch. Acker u Pflanzenbau. u. Bodenkd., 19 (4): 267-276.
• 146. Wolska, E., U. Wojciechowska, 1986, Wpływ azotu na przebieg niektórych procesów fizjologicznych oraz na wielkość i strukturę plonu owsa. Pam. Puł., 86: 61-78.
• 147. Wróbel, E., 1989, Reakcja odmian owsa na poziom i termin stosowania azotu. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst., Agricult., 49: 120-126.
• 148. Wróbel, E., K. Majkowski, W. Budzyński, W. Szempliński, 1988, Reakcja jęczmienia jarego na gęstość siewu i termin stosowania azotu. Konf. Nauk. "Obsada a produktywność roślin uprawnych"., Puławy, cz.II: 112-118.
• 149. Zalecenia agrotechniczne. 1992, INUG, Puławy.