Wyniki legow ptakow gniezdzacych sie w skrzynkach w parkach miejskich Warszawy i Poznania

• Autorzy: Luniak M , Haman A , Kozlowski P , Mizera T
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The study covered 5 species occupying nest-boxes in urban parks most frequently: Passer montanus, P. domesticus, Sturnus vulgaris, Parus major and P. caeruleus. The main objective of the study was to find out whether nest-boxes in the conditions peculiar to urban parks enabled these species to breed successfully there. The assessment was based on a comparison of these results with those, given in the literature, from farmland and woodland near the two cities. This project is part of a wider programme of studies into the use of nest-boxes in parks in Warsaw and Poznań (Luniak 1992). Methods. Small and medium-sized nest-boxes were used in this study - wooden ones in Warsaw, sawdust-concrete ones in Poznań. Some of the material (Tab. 1) was collected while other studies were being conducted. These required frequent and lengthy nest inspections which exposed the parent birds to considerable stress. The following terms and means of calculating breeding parameters are used: „Fledged pulli" - successfully reared nestlings. Means of „Hatched pulli" and „Fledged pulli" were calculated with respect to the number of broods with cluthes. Brood losses refer to the loss of whole cluthes or all the nestlings in the nest. Productivity (pull./nest/year) was calculated as the sum of fledglings from all broods referred to the number of nests (pairs) with first and delayed clutches. Study areas. In both cities the studies were carried out in parks within the highly urbanized zone. In Warsaw, the bulk of the material on Passer montanus and P. domesticus was collected in 3 parks (Table 1), the remainder in over a dozen others. In Poznań, the study covered 2 parks. In all the parks there was quite a wide variety of predators and species destroying broods - domestic cats, Martes spp., Sciurus vulgaris, Strixaluco, Corvus monedula and Pica pica. With the exception of one area in Poznań (Ogród Dendrologiczny - Tree Garden), visited by large numbers of people. Breeding results. Table 2 compares the breeding parameters of the 5 species studied in the parks with those given in the literature for the farmland and woodland near Warsaw and Poznań. Tables 3-7 give the detailed breeding results for the 4 species in the parks. Conclusions. - The results of breeding in nest-boxes in Warsaw and Poznań parks were within the ranges typical for the species in question. - In none of the 5 species were the breeding results (clutch size, productivity) in the parks distinctly worse than those reported in the literature for nearby non-urban areas. The productivities of Passer montanus and Sturnus vulgaris in Poznań were slightly lower than those outside the city; that of Parus major in Poznań was higher. - No significant differences in breeding results between the two cities were found, and there were no regular differences, as well, between breeding results in wooden boxes (used in Warsaw) and sawdust-concrete ones (used in Poznań). - Breeding results were not visibly affected by direct human interference, the presence of large numbers of people near the nest-boxes, predation by raptors and nest robbers or interspecific competition. But the domination of Sturnus vulgaris and Passer montanus (and probably P. domesticus as well) limited possibilities of occupying boxes by Parus major and P. caeruleus. Site and intrapopulational factors were probably more important as regards limitation of productivity. - The frequent and lenghty nest inspections more often led to the loss of entire clutches/broods.

Słowa kluczowe

PL

parki miejskie; awifauna; Poznan; skrzynki legowe; gniazdowanie; Warszawa; ptaki legowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1992-1993
• Tom: 27
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.49-63, tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Luniak M

• Instytut Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

autor

Haman A

• Instytut Zoologii PAN, ul Wilcza 64, 00-679 Warszawa

autor

Kozlowski P

• Instytut Zoologii PAN, ul Wilcza 64, 00-679 Warszawa

autor

Mizera T

• Instytut Zoologii PAN, ul Wilcza 64, 00-679 Warszawa

Bibliografia

• Bereszyński A., Mizera T., 1987. Ptaki Ogrodu Dendrologicznego Akademii Rolniczej w Poznaniu w latach 1978-1980. Rocz. AR Poznań, 178, Orn. stos. 13:33-39.
• Berressem K.G., Berressem H., Schmidt K.H. 1983. Vergleich der Brutbiologie von Höhlenbrütern in innerstädtichen und stadtfernen Biotopen. J.f.Orn. 124, 4:431-445.
• Blümel H. 1987. Die Meissen in der Oberlausitz. Abh. u. Ber. Naturkundemus. Görlitz. 61,4:1-16.
• Bogucki Z. 1977. Zagadnienia biologii i ekologii szpaka (Sturnus vulgaris L.) oraz próba określenia jego roli w agrocenozach. Zesz. nauk. UAM, Zool. 6: 1-79.
• Borczyński M., Sokołowski J. 1953. Wpływ skrzynek lęgowych na rozmieszczenie niektórych ptaków leśnych. Ochrona Przyrody, 21:160-192.
• Dobrowolski K.A., Dąbrowska D., Kucińska E. 1975. Zmiany antropogeniczne ekosystemów i organizmów lądowych. Próba kształtowania korzystnych zespołów leśnych zwierząt kręgowych. Roczn. UW, 15:205-211.
• Dyer M.J., Pinowski J., Pinowska B. 1977. Population dynamics. In: Pinowski J., Kendeigh S. Ch. (eds.). Granivorous birds in ecosystems. Cambridge Univ. Press, Cambridge, pp. 53-105 + App. 345- 362.
• Encke F.W. 1965. Über Gelege-, Schlupf- und Ausflugsstärken des Haussperlings (Passer d. domesticus) in Abhängigkeit von Biotop und Brutperiode. Beitr. z. Vogelk. 10,4:268-287.
• Gauhl F. 1984. Ein Beitrag zur Brutbiologie des Feldsperlings (Passer montanus). Vogelwelt 105, 5: 176-187.
• Graczyk R. 1967. Płodność sikor (Paridae) w zależności od wielkości skrzynki lęgowej. Rocz. WSR Poznań, 38, Orn. stos. 2:41-47.
• Graczyk R,. Galiński T., Klejnotowski Z. 1967. Ptaki gnieżdżące się w skrzynkach lęgowych na terenie Sadu Doświadczalnego w Przybrodzie (woj. Poznańskie) w latach 1965 i 1966. Rocz. WSR Poznań, 38, Orn. stos. 2:49-59.
• Graczyk R., Giedrys R., Klejnotowski Z., Sikora S., Stachowiak S. 1966. Wpływ skrzynek lęgowych na gęstość zasiedlenia ptaków w drzewostanach leśnych. Rocz. WSR Poznań, 33, Orn. stos. 1: 53- 67.
• Graczyk R., Mroczkiewicz D. 1967. Wpływ praktycznej ochrony na liczebność i rozmieszczenie ptaków w Sadzie Doświadczalnym w Przybrodzie (woj. Poznańskie). Pr. Korn. Nauk Roln. Leś. PTPN 23,1: 65-94.
• Graczyk R., Rauchut J. 1967. Wpływ skrzynek lęgowych na gęstość zasiedlenia ptaków w jednogatunkowym miodniku sosnowym. Rocz. WSR Poznań, 38, Orn. Stos. 2:85-96.
• Graczyk R., Klejnotowski Z., Sikora S. 1968. Zasiedlenie dziuplaków lęgowych w drzewostanach leśnych. Rocz. WSR Poznań, 41, Orn. stos. 3:39-55.
• Gromadzki M. 1980. Reproduction of the Starling Sturnus vulgaris in Żuławy Wiślane, North Poland. Acta orn. 17:195-226.
• Haman A. w druku. Fenologia lęgów i produktywność wróbla domowego i mazurka w parkach Warszawy w latach 1986-1989. w: Górski W. (red.) Dynamika populacji ptaków i czynniki ją warunkujące. Słupsk.
• [Jędrzejewska B. 1985. Biologia lęgów dziuplaków na terenie przyszłego osiedla mieszkaniowego Białołęka Dworska. Praca mgr, SGGW].
• Kania W. 1989. Brood desertion by Great Tits Parus major caught at the nest. Acta orn. 25:77-105.
• Klejnotowski Z., Śmiełowski J. 1980. Ptaki gnieżdżące się w skrzynkach lęgowych w sadzie w Pamiątkowie w latach 1977-1978. Rocz. AR Poznań, 122, Orn. stos. 11:21-29.
• Kozłowski P. 1992. Skrzynki lęgowe jako miejsca gniazdowania ptaków w parkach Warszawy. Acta orn. 27:21-33.
• Kwiatkowska G. 1985. Gęstość zasiedlenia dziuplaków lęgowych w sadzie oraz skład pożywienia ich piskląt. Rocz. AR Poznań, 169, Orn stos. 12: 85-97.
• Lempaszak U. 1990. Ekologia dziuplaków gnieżdżących się w skrzynkach lęgowych w sadach produkcyjnych. Część I. Lęgi. Rocz. AR Poznań, 207, Orn. stos. 14:33-51.
• [Lenart K. 1987. Biologia lęgów sikor (Parus sp.) na terenie przyszłego osiedla mieszkaniowego Białołęka Dworska. Praca mgr, SGGW].
• Luniak M. 1977. Liczebność i produktywność lęgów szpaka Slurnus vulgaris L., w Warszawie. Acta orn. 16:242-274.
• Luniak M. 1981. The birds of the park habitats in Warsaw. Acta orn. 18:335-371.
• Luniak M. 1983. The avifauna of urban green areas in Poland and possibilities of managing it. Acta orn. 19: 3-61.
• Luniak M. 1992. The use of nest-boxes for the management of breeding avifauna in urban parks - studies in Warsaw and Poznań (Poland). Acta orn. 27: 3-19.
• Luniak M., Jabłoński P., Marczak P. 1986. Ptaki parku Łazienki Królewskie (Warszawa) w latach 1954- 84. Acta orn. 22:23-50.
• Mizera T. 1980. Ptaki Parku Sołackiego w Poznaniu w latach 1975-1977. Rocz. AR Poznań, 122, Orn. stos. 11:31-39.
• Mizera T. 1988. Badania ekologiczne synantropijnej awifauny dzielnicy Sołacz w Poznaniu w latach 1975-1984. Acta zool. Cracov. 31,1:3-64.
• Mizera T., Kozłowski P. 1992. Gniazdowanie ptaków w skrzynkach lęgowych na terenach zieleni miejskiej Poznania oraz porównanie z wynikami z Warszawy. Acta orn. 27: 35-47.
• Noskov G.A. (ed.) 1981. Polevoj vorobej Passer montanus L. Leningrad 301 pp.
• Nowicki W. 1992. Zmiany awifauny lęgowej parków Warszawy (1975-1985) oraz zastosowanie skrzynek lęgowych dla jej kształtowania. Acta orn. 27: 65-92.
• Pinowska B., Pinowski J. 1977. Fecundity, mortality, numbers and biomass dynamics of a population of the House Sparrow, Passer domesticus (L.). Intern. Studies on Sparrows, Dziek. Leśn. 10,1: 26- 41.
• Pinowski J. 1968. Fecundity, mortality, numbers and biomass dynamics of a population of the Tree Sparrow (Passer m. montanus L.). Ekol. pol. 16,1: 1-58.
• Pinowski J., Kavanagh B.P. (eds.) w druku. Granivorous birds in polluted environments. PWN Warszawa.
• Pinowski J., Kavanagh B.P., Górski W. (eds.) 1991. Nestling mortality of granivorous birds due to microorganisms and toxic substances. PWN, W- wa. pp. 122-128,189-195,197-204.
• Pinowski J., Małyszko E., Mazurkiewicz M., Pawiak R., Kozłowski S., Głażewska E. 1987. Studies of causes of mortality of eggs and nestlings in Sparrows. Intern. Studies on Sparrows, Dziek. Leśn. 14,1:24-28.
• Pinowski J., Pinowska B., Truszkowski J. 1972. Escape from the nest and brood desertion by the Tree Sparrow, Passer montanus (L.), the House Sparrow Passer domesticus (L.), and the Great Tit Parus m. major L. In: Kendeigh S.C. and Pinowski J. (eds.) Productivity, population dynamics and systematics of granivorous birds. PWN, Warszawa, pp. 397-405.
• Pinowski J., Wieloch M. 1972. Energy flow through nestlings and biomass production of House Sparrow, Passer domesticus (L.), and Tree Sparrow, Passer m. montanus (L.), populations in Poland. In: Kendeigh S.C., Pinowski J. (eds.) Productivity, population dynamics and systematics of granivorous birds. PWN, Warszawa, pp.151-163.
• Wieloch M., Fryska A. 1975. Biomass production and energy requirements in populations of the House Sparrow (Passer d. domesticus) and Tree Sparrow (Passer m. montanus) during the breeding season. Polish ecol. Stud., 1:243-252.
• Wieloch M., Strawiński S. 1976. Produkcja populacji wróbli Passer domesticus (L.) i Passer montanus (L.) i próba oceny roli wróbli domowych w agrocenozach jako konsumentów w okresie lęgowym. W: Strawiński S. (red.) Ekologia ptaków Wybrzeża. Gdańskie Tow. Naukowe, Gdańsk, pp. 7-15.