Wplyw niektorych wlasciwosci gleby na fitoprzyswajalnosc i rozpuszczalnosc cynku, miedzi i niklu w glebie

• Autorzy: Gambus F , Rak M , Wieczorek J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 2-letnim doświadczeniu wazonowym badano wpływ różnych właściwości gleby na zawartość cynku, miedzi i niklu w owsie, rzepaku i kukurydzy. Badania przeprowadzono na 15 glebach niezanieczyszczonych metalami ciężkimi, charakteryzujących się dużym zróżnicowaniem właściwości mogących wpływać na dostępność tych pierwiastków dla roślin. Metale ciężkie ekstrahowano z gleby pięcioma roztworami proponowanymi do jednorazowej ekstrakcji mikroelementów i metali ciężkięh. Spośród użytych roztworów ekstrakcyjnych 1 mol HCl·dm⁻3, 0,1 mol CaCl2dm⁻3 + HN03 i 0,005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 rozpuszczały dużą część zawartych w glebie metali (średnio 4,1-56,9% całkowitej zawartości), natomiast 1 mol NH4N03·dm⁻3 i 0,01 mol CaCl2dm⁻3 ekstrahowały najwyżej 1,1% badanych metali. Zawartość Cu w owsie i kukurydzy była na ogół dodatnio skorelowana zarówno z całkowitą zawartością tego pierwiastka w glebie, jak i z formami ekstrahowanymi różnymi roztworami. Wzrost zawartości części koloidalnych i pojemności sorpcyjnej gleby istotnie przyczyniały się do zwiększenia zawartości Cu w korzeniach, słomie i ziarnie, a zawartość węgla organicznego i kwasowość hydro- lityczna w częściach wegetatywnych owsa. Nie stwierdzono natomiast wyraźnych zależności pomiędzy zawartością niklu i cynku w tych roślinach a badanymi właściwościami gleby. W przypadku rzepaku zawartość wszystkich omawianych metali w roślinie, poza drobnymi wyjątkami, była istotnie skorelowana z odczynem gleby i wielkością kwasowości hydrolitycznej. Zaobserwowano także zależność pomiędzy formami Ni i Zn ekstrahowanymi z gleby 0,01 mol CaCl2·dm⁻3, 1 mol NH4N03·dm⁻3 i 0,005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 i zawartością tych pierwiastków w różnych częściach rzepaku.

EN

The effect of different soil properties on zinc, copper and nickel contents in oats, rape and maize were examined in 2-year pot experiment. Studies were carried out on 15 soils unpolluted with heavy metals and strongly diversified pro­perties which can influence the availability of these elements for plants. Heavy metals were extracted from the soil with five solutions proposed for single extrac­tion of microelements and heavy metals. From among applied extraction solutions, the 1 mol HCl·dm⁻3 , 0.1 mol CaCl2·dm⁻3 + HNO3 and 0.005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 dissolved a great part of metals occurring in soil (on an average 4.1-56.9% of total content), while 1 mol NH4N03 dm⁻3 and 0.01 mol CaCl2·dm⁻3 extracted at most 1.1% of studied metals. Copper content in oats and maize were in general positively correlated with both, total content of this element in the soil and forms extracted by diffe­rent solutions. Increasing content of colloidal parts and soil cation exchange ca­pacity significantly stimulated an increase of Cu content in roots, straw and grain, and content of organic carbon and hydrolytic acidity - Cu content in vege­tative parts of oats. However, no distinct correlations between Ni and Zn content in these plants and studied soil properties were stated. In case of rape the con­tents of all examined metals in plant, apart from small exceptions, were signifi­cantly correlated with soil reaction and hydrolytic acidity. A relation between Ni and Zn forms extracted from soils with 0.01 mol CaCl2·dm⁻3, 1 mol NH4N03·dm⁻3 and 0.005 mol DTPA·dm⁻3 + TEA + CaCl2 and contents of these elements in different parts of rape was also noted.

Słowa kluczowe

PL

Wroclaw konferencja; gleby; nikiel; zawartosc pierwiastkow; wlasciwosci; konferencje; cynk; miedz

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 502
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.71-79,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gambus F

• Akademia Rolnicza, Al.Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

autor

Rak M

• Akademia Rolnicza, Al.Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

autor

Wieczorek J

• Akademia Rolnicza, Al.Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

Bibliografia

• Czuba R. 1996. Celowość i możliwości uzupełniania niedoborów mikroelementów u roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 55-64.
• Del Castilho, Rix J. 1992. Ammonium acetate extraction for soil heavy metal specia- tion; model aided soil test interpretation. Intern. J. Environ. Anal. Chem. 51: 59-64.
• Gambuś F. 1993. Metale ciężkie w wierzchniej warstwie gleb i w roślinach regionu krakowskiego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Ser. Rozprawy 176: 81 ss.
• Gambuś F. 1997. Pobieranie metali ciężkich przez różne gatunki roślin uprawnych. Cz II. Akumulacja metali ciężkich przez rośliny. Acta Agr. et Silv., Ser. Agr. 35: 31-44.
• Gorlach E., Curyło T. 1990. Comparision of the effect of soil pH on the uptake of heavy metals by varius plant species. Acta Agr. et Silv., Ser. Agr. 29: 83-93.Gorlach E., Gambuś F. 1992. A comparision of sensitivity to the toxic action of heavy metals in various plant species. Pol. J. Soil Sci. 25(2): 207-213.
• Houba V.J.G., Novozamsky I., Temminghof E. 1993. Soil analysis procedures extraction with 0,01 M CaCl2. Soil and Plant Analysis, V, Wageningen Agricultural University: 64 ss.
• Hryncewicz Z. 1993. Uprawa roślin rolniczych. PWRiL, Warszawa: 374 ss.
• Jurkowska H., Lityński T. 1982. Żyzność gleby i odżywianie się roślin. PWN, Warszawa: 643 ss.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG, Puławy: 20 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 398 ss.
• Lindsay W.L., Norvell W.A. 1978. Developement of DTPA soil test for zinc, irion, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42: 421—428.