The genus Tetramorium Mayr [Hymenoptera, Formicidae] in Poland - a survey of species and a key for their identification

• Autorzy: Radchenko A , Czechowski W , Czechowska W
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A taxonomic review is made of 5 species of the genus Tetramorium Mayr occurring in Poland: T. caespitum (L.), T. impurum (Foerst.), T. moravicum Kratochvíl, T. insolens (F. Smith), and T. caldarium (Roger). An identification key is provided, together with information on their biology, geographical ranges and distribution in Poland.

Słowa kluczowe

EN

fauna; Poland; Formicidae; catalogue; Tetramorium; biology; ant; morphology; Hymenoptera; taxonomy; zoogeography; identification

• Wydawca: -
• Czasopismo: Annales Zoologici
• Rocznik: 1998
• Tom: 48
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: p.107-118,fig.

Twórcy

autor

Radchenko A

• Institute of Zoology, Ukrainian National Academy of Sciences, B.Khmelnitsky St.15, Kiev-30, 252601 Ukraine

autor

Czechowski W

• Museum and Institute of Zoology, Polish Academy of Sciences, ul. Wilcza 64, 00-679 Warszawa

autor

Czechowska W

• Museum and Institute of Zoology, Polish Academy of Sciences, ul. Wilcza 64, 00-679 Warszawa

Bibliografia

• Agosti, D. and Collingwood, C. A. 1987a. A provisional list of the Balkan ants (Hym., Formicidae) and a key to the worker caste. 1. Synonymic list. Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesselschaft, 60: 51-62.
• Agosti, D. and Collingwood, C. A. 1987b. A provisional list of the Balkan ants (Hym., Formicidae) with a key to the worker caste. 2. Key to the worker caste, including the European species without the Iberian. Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesselschaft, 60: 261-293.
• Arnoldi, K. V. 1968. Vazhnye dopolneniya k mirmekofaunie SSSR i opisanie novykh form. Zoologichesky Zhurnal, 47: 1800-1822.
• Atanasov, N. and G. M. Dlussky. 1992. Fauna na B'lgariya. 22. Hymenoptera, Formicidae. Sofia, 310 pp.
• Banaszak, J., W Czechowski, В. Pisarski and E. Skibińska. 1978. Owady społeczne w środowisku zurbanizowanym. Kosmos, A, 27: 173-180.
• Banert, P. and B. Pisarski. 1972. Mrówki (Formicidae) Sudetów. Fragmenta Faunistica, 18: 345-359.
• Begdon, J. 1932. Studja nad mrówkami Pomorza. Polskie Pismo Entomologiczne, 11: 57-96.
• Begdon, J. 1958. Nowe stanowiska kilku interesujących gatunków Formicoidea w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, C, Lublin, 13: 85-93.
• Bernard, F. 1967. Les fourmis d'Europe occidentale et septentrionale. Faune de l'Europe et du Bassin Méditerranéen, 3 (1968), Paris, 411 pp.
• Będziak, I. 1956. Rozmieszczenie mrówek w rezerwacie cisowym Wierzchlas. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Biologia, 1: 91-103.
• Bingham, С, T. 1903. The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Hymenoptera 2. Ants and Cucko-Wasps. London, 506 pp.
• Bolton, B. 1976. The ant tribe Tetramoriini. Constituent genera, review of small genera and revision of Triglyphotrix Forel. Bulletin of the British Museum (Natural History) (Entomology), 34: 281-379.
• Bolton, B. 1977. The ant tribe Tetramoriini. The genus Tetramorium Mayr in the Oriental and Indo-Australian regions, and in Australia. Bulletin of the British Museum (Natural History) (Entomology), 36: 67-151.
• Bolton, B. 1979. The ant tribe Tetramoriini. The genus Tetramorium Mayr in the Malagasy region and in the New World. Bulletin of the British Museum (Natural History) (Entomology), 38: 129-181.
• Bolton, B. 1980. The ant tribe Tetramoriini. The genus Tetramorium Mayr in the Ethiopian zoogeographical region. Bulletin of the British Museum (Natural History) (Entomology), 40: 193-384.
• Bolton, B. 1985. The ant genus Triglyphotrix Forel a synonym of Tetramorium Mayr. Journal of Natural History, 19: 243-248.
• Bolton, B., 1995a. A new general catalogue of the ants of the world. Harvard University Press, Cambridge, MA, 504 pp.
• Bolton, B. 1995b. A taxonomic and zoogeographical census of the extant ant taxa (Hymenoptera: Formicidae). Journal of Natural History, 29: 1037-1056.
• Brian, M. V, G. Elmes and A. F. Kelly. 1967. Populations of the ant Tetramorium caespitum Latreille. Journal of Animal Ecology, 36: 337-342.
• Brian, M. V., J. Hibble and D. J. Stradling. 1965. Ant pattern and density in a Southern English heath. Journal of Animal Ecology, 34: 545-555.
• Brischke, C. G. A. 1888. Hymenoptera Aculeata der Provinzen West- und Ostpreussen. Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig, Neue Folge, 7: 85-107.
• Collingwood, С. A. 1979. The Formicidae (Hymenoptera) of Fennoscandia and Denmark. Fauna Entomologica Scandinavica, 8, 174 pp.
• Czechowska, W. 1976. Myrmekofauna Pienińskiego Parku Narodowego (Hymenoptera, Formicoidea). Fragmenta Faunistica, 21: 115-144.
• Czechowski, W 1975. Wyprawy rabunkowe Formica (Raptiformica) sanguinea Latr. (Hymenoptera, Formicidae). Przegląd Zoologiczny, 19: 33-43.
• Czechowski, W. 1976. Cmentarzyska mrówek. Przegląd Zoologiczny, 20: 417-427.
• Czechowski, W. 1977. Konflikty terytorialne między różnogatunkowymi społeczeństwami mrówek. Przegląd Zoologiczny, 21: 131-138.
• Czechowski, W. 1989. Functioning of a mixed colony of Formica sanguinea Latr. + F. polyctena Foerst. (Hymenoptera, Formicidae) with a surplus of slaves. Annales Zoologici, 43: 103-126.
• Czechowski, W. 1990. Mrówki (Hymenoptera, Formicidae) trawników Warszawy (informacja wstępna). Wiadomości Entomologiczne, 9: 27-33.
• Czechowski, W. 1991. Comparison of the myrmecofaunas (Hymenoptera, Formicoidea) of tree stands and lawns in Warsaw parks. Fragmenta Faunistica, 35: 179-184.
• Czechowski, W. and W. Czechowska, 1997. Formicidae. In: J. Razowski (ed.). Wykaz Zwierząt Polski. Kraków, pp. 50-56.
• Czechowski, W. and B. Pisarski. 1988. Inter- and intraspecific competitive relations in Camponotus ligniperdus (Latr.) (Hymenoptera, Formicidae). Annales Zoologici, 41: 355-381.
• Czechowski, W. and B. Pisarski. 1990. Ants (Hymenoptera, Formicoidea) of the Vistula escarpment in Warsaw. Fragmenta Faunistica, 33: 109-128.
• Czechowski, W, B. Pisarski and W. Czechowska. 1990. Ants (Hymenoptera, Formicoidea) of moist meadows on the Mazovian Lowland. Fragmenta Faunistica, 34: 47-60.
• Czechowski, W, B. Pisarski and E. Skibińska. 1979. Einfluss der Verstädterung auf staatenbildente Insecten, pp. 68-71. In: I. M. Kerzhner et at. (eds). VII. Internationales Symposium über Entomofaunistik in Mitteleuropa. Verhandlungen. Leningrad.
• Czechowski, W., B. Pisarski and K. Yamauchi. 1995. Succession of ant communities (Hymenoptera, Formicidae) in moist pine forests. Fragmenta Faunistica, 38: 447-488.
• Czechowski, W., A. Radchenko and W. Czechowska. 1998. Tetramorium impurum (Foerst.) i Tetramorium moravicum Krat. (Hymenoptera, Formicidae) w Polsce. Przegląd Zoologiczny (in press).
• Dobrzańska, J. 1958. Partition of foraging grounds and modes of conveyings information among ants. Acta Biologiae Experimentalis, 18: 55-67.
• Emery, C. 1901a. Ameisen gesammelt in Ceylon von Dr. w. Horn, 1899. Deutsche Entomologische Zeitschrift, 1901: 113-122.
• Emery, C. 1901b. Formiciden von Celebes. Zoologische Jahrbücher. Abteilung für Systematic, Geographie und Biologie der Tiere, 14: 565-580.
• Emery, C. 1912. Études sur les Myrmicinae. Annales de la Société Entomologique de Belgique, 56: 94-105.
• Engel, H. 1938. Beiträge zur Flora und Fauna der Binnendüne bei Bellinchen (Oder). Märkische Tierwelt, 3: 229-294.
• Fabricius, J. C. 1793. Entomologia Systematica emendata et acuta. Secundum classes, ordines, genera, species adjectis synonimis, locis, observationibus, descriptionibus. 2. Hafniae, 519 pp.
• Foerster, A. 1850. Hymenopterologische Studien. I. Formicariae. Aachen, 74 pp.
• Forel, A. 1887. Fourmis recoltees a Madagascar, par le Dr. Conrad Keller. Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesselschaft, 7: 381-389.
• Forel, A. 1890. Aenictus-Typhlatta decouverte de N. Wroughton. Noueaux genres de formicides. Annales de la Société Entomologique de Belgique. Compte-Rendus, 34: cii-cxiv.
• Forel, A. 1904. Notes sur les fourmis du Museé Zoologique de l'Academie des Sciences a St. Petersbourg. Ezhegodnik Zoologicheskogo Muzeya Imperatorskoi Akademii Nauk, 8(1903): 368-389.
• Goetsch, W. 1942. Beiträge zur Bekämpfung von Ameisenstaaten. Zeitschrift für Angewandte Zoologie, 29: 219-242.
• Girard, M. 1879. Traite elementaire ďentomology. 2. Paris, 1028 pp.
• Honczarenko, J. 1964. Badania nad entomofauną glebową w różnych typach płodozmianów. Polskie Pismo Entomologiczne, B, 1964: 67-69.
• Jacobson, H. 1940. Mitteilungen zur Ameisenfauna Pommerns sowie über das Vorkommen einer für Deutschland neuen Art: Myrmica rolandi Bondr. Zoologische Anzeiger, 131: 145-150.
• Jakubisiak, S. 1948. Mrówki okolic Przybyszewa (południowe Mazowsze). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, C, 3: 319-353.
• Kaczmarek. W. 1953. Badania nad zespołami mrówek leśnych. Ekologia Polska, 1: 69-96.
• Kaczmarek. W. 1963. An analysis of interspecific competition in communities of the soil macrofauna of some habitats in the Kampinos National Park. Ekologia Polska, A, 11: 421-483.
• Kiełczewski, В. and J. Wiśniewski. 1971. Fauna roztoczy występujących na mrówkach w Nadleśnictwie Doświadczalnym Zielonka - PTPN Poznań. Prace Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 32: 51-55.
• Koehler, W. 1951. Fauna mrówek Pienińskiego Parku Narodowego. Warszawa, 55 pp.
• Koehler, W. 1958. Nowe stanowisko Anergates atratulus Schenck (Hymenoptera, Formicidae) na ziemiach Polski. Polskie Pismo Entomologiczne, 27: 105-108.
• Kratochvíl, J. 1944. Mravenci mohelnske reservace. Rozbor taxonomicky, faunistico-oecologicky, sociologicky a zoogeograficky. Archiv Svazu na ochranu prirody a domoviny na Morave, 6: 9-102.
• Krzysztofiak, L. 1984. Mrówki (Hymenoptera, Formicoidea) Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Fragmenta Faunistica, 28: 309-323.
• Krzysztofiak, L. 1985. Rozmieszczenie i zagęszczenie gniazd mrówek w Puszczy Augustowskiej (Pojezierze Mazurskie). Fragmenta Faunistica, 29: 137-149.
• Kulmatycki, W. 1920a. Mrówki niektórych okolic Małopolski. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej, 53/54:157-172.
• Kulmatycki, W. 1920b. Przyczynek do fauny myrmekologicznej b. Królestwa Polskiego. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej, 53/54: 189-194.
• Kulmatycki, W. 1922. Przyczynek do fauny mrówek Wielkopolski i Pomorza. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej, 55/56: 71-86.
• Kutter, H. 1977. Insecta helvetica Fauna. 6. Hymenoptera, Formicidae. Zürich, 298 pp.
• Linnaeus, C. 1758. Systema Naturae per Regna tria Naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonimis, locis. Editio decima, reformata. 1. Holmiae, 824
• Łomnicki, J. 1931. Przegląd mrówek (Formicidae) Tatr polskich. Polskie Pismo Entomologiczne, 10: 97-101.
• Mayr, G. 1855. Formicina austriaca. Beshreibung der bister im osterreichischen Kaiserstaadte aufgefundenen Ameisen nebst Hinzufugung jener in Deutschland, in der Schweize und in Italien vorkommender Ameisen. Verhandlungen des Zoologisch-Botanischen Verreins in Wien, 5: 273-478.
• Mayr, G. 1862. Myrmecologische Studien. Verhandlungen der k.k. Zoologisch-Botanischen Gesselschaft in Wien, 13: 649-776.
• Mayr, G. 1866. Myrmecologische Beitrage. Sitzungsberichte der k. Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, 53: 484-517.
• Mazur, S. S. 1983. Mrówki borów sosnowych Polski. Rozprawy Naukowe i Monografie, 25, Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa, 71 pp.
• Minkiewicz, R. 1935. Myrmosa brunnipes Lepel. tudzież inne żądłówki południowe lub rzadkie, wykryte w Polsce środkowej. Fragmenta Faunistica Musei Zoologici Polonici, 2: 189-227.
• Nasonov, N. V. 1892. K faune murav'ev Rossii. (K faune Privislyanskogo Kraya.). Izvestiya Varshavskago Universiteta, 5:1-14.
• Nasonov, N. V. 1894. Kollekcii Zoologicheskago Kabineta Imperatorskogo Varshavskago Universiteta. II. Spisok i opisanie kollekcii po biologii nasekomykh. Warszawa, 62 pp.
• Novák, V. and Sadil, J. 1941. Klič k určování mravenců středni Europy se zvláštním zřetelem k mravenči zvířeně Čech a Moravy. Entomologické Příručky (Entomologičkých Listů v Brně), 4: 65-116.
• Novotny, H. 1931. Verzeichnis der bisher in Oberschlesien aufgefundenen Ameisen. Mitteilungen des Beuthener Geschichts- und Museumsvereins, 13/14: 150-157.
• Nylander, W., 1846. Adnotationes in monographium Formicarum borealium Europae. Acta Societatis Scientarium Fennicae, 2: 875-944, 1041-1062.
• Parapura, E. and B. Pisarski. 1971. Mrówki (Hymenoptera, Formicidae) Bieszczadów. Fragmenta Faunistica, 17: 319-356.
• Pętal, J. 1961. Materiały do znajomości mrówek (Formicidae) Lubelszczyzny (I-IV). Fragmenta Faunistica, 9: 135-151.
• Pętał, J. 1964. Fauna mrówek projektowanego rezerwatu torfowiskowego Rakowskie Bagno k. Frampola (woj. lubelskie). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, C, 18: 143-173.
• Pętal, J. 1968. Materiały do znajomości mrówek (Hymenoptera, Formicidae) Lubelszczyzny. VII. Zespoły mrówek środowisk torfowiskowych, leśnych i wydmowych okolic Libiszowa (pow. Parczew). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, C, 22: 117-127.
• Pętal, J. 1980. Ant populations, their regulation and effect on soil in meadows. Ekologia Polska, 28: 297-326.
• Pisarski, В. 1953. Mrówki okolic Kazimierza. Fragmenta Faunistica Musei Zoologici Polonici, 6: 465-500.
• Pisarski, B. 1957. O występowaniu egzotycznych gatunków mrówek w Polsce. Fragmenta Faunistica, 7: 283-289.
• Pisarski, B. 1975. Mrówki. Formicoidea. Katalog Fauny Polski (no. 23), 26, 1, 85 pp.
• Pisarski, B. 1981. Mrówki (Formicidae, Hymenoptera). In: Zoocenologiczne Podstawy Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Osiedla Mieszkaniowego Białołęka Dworska w Warszawie. I. Skład gatunkowy i struktura fauny terenu projektowanego osiedla mieszkaniowego. Fragmenta Faunistica, 26: 341-354.
• Pisarski, B. 1982. Ants (Hymenoptera, Formicidae) of Warsaw and Mazovia. In: Species Composition and Origin of the Fauna of Warsaw. 3. Memorabilia Zoologica, 36: 73-90.
• Pisarski, В. and W. Czechowski. 1978. Influence de la pression urbaine sur la myrmécofaune. Memorabilia Zoologica, 29: 109-128.
• Puszkar, T. 1978. Les fourmis (Formicidae) de la zone polluée des Établissements de l'Azote de Puławy Memorabilia Zoologica, 29: 129-142.
• Puszkar, T. 1982. Ants (Formicidae) in the agrocenoses affected by intensive pressure of industrial emissions. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, C, 37: 105-116.
• Radchenko, A. G. 1992a. Murav'i roda Tetramorium fauny SSSR. Soobshchenie 1. Zoologichesky Zhurnal, 71: 39-49.
• Radchenko, A. G. 1992a. Murav'i roda Tetramorium fauny SSSR. Soobshchenie 2. Zoologichesky Zhurnal, 71: 50-58.
• Radchenko, A., W. Czechowski and W. Czechowska. 1997. The genus Myrmica Latr. (Hymenoptera, Formicidae) in Poland - a survey of species and a key for their identification. Annales Zoologici, 47: 481-500.
• Radchenko, A., W. Czechowski and W. Czechowska. 1998. Tetramorium insolens (F. Sm.) i Tetramorium caldarium (Rog.) [a nie T. guineense (F.) i T. simillimum (F. Sm.)] (Hymenoptera, Formicidae) w Polsce. Przegląd Zoologiczny (in press).
• Roger, J. 1857. Einiges uber Ameizen. Berliner Entomologische Zeitschrift, 1: 10-20.
• Roger, J. 1862. Synonimische Bemerkungen. Berliner Entomologische Zeitschrift, 6: 283-297.
• Schilling, P. S. 1839. Bemerkungen über die in Schlesien und Grafschaft Glatz vorgefundenen Arten der Ameisen. Uebersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gessellschaft für Vaterländische Kultur im Jahre 1838, pp. 51-56.
• Scholz, E. 1912. Papierwespen- und Ameisennester aus dem Heideigebirge. Schlesien, 5: 105-110.
• Scholz, E. J. R. 1926. Die Ameisen des Annaberges. Aus dem Chelmer Lande, Gross Strehlitz, 2 pp.
• Seifert, B. 1996. Ameisen: beobachten, bestimmen. Augsburg, 352 pp.
• Smith, F. 1851. List of the Specimens of British Animals in the Collection of British Museum. 6. Hymenoptera, Aculeata. London, 134 pp.
• Smith, F. 1861. Catalogue of hymenopterous insects collected by Mr. A. R. Wallace in the Islands of Ceram, Celebes, Ternate, and Gilobo. Journal of the Proceedings of the Linnean Society. Zoology, 6: 36-48.
• Stawarski, I. 1961. Obserwacje nad biologią Myrmica laevinodis Nyl. (Formicidae). Przegląd Zoologiczny, 5: 347-352.
• Stawarski, I. 1966. Typy gniazd mrówek i ich związki z siedliskiem na terenach południowej Polski. Zeszyty Przyrodnicze Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 6: 93-157.
• Szujecki, A., J. Szyszko, S. Mazur and S. Perliński. 1978. A succession of the ants (Formicidae) on afforested arable land and forest soils. Memorabilia Zoologica, 29: 183-189.
• Szujecki, A., J. Szyszko, S. Mazur and S. Perliński. 1983. The process of forest soil macrofauna formation after afforestation of farmland. Warsaw Agricultural University Press, Warszawa, 196 pp.
• Wang, M., Xiao, G. and Wu, J. 1988. Taxonomic studies of the genus Tetramorium Mayr in China. Forest Research, 1: 264-274.
• Weigel, J. A. V. 1806. Geographische, naturhistorische und technologische Beschreibung des souverainen Herzogthums Schlesiens. Zehnter Theil. Verzeichniss der bisher entdeckten, in Schlesien lebenden Thiere. Berlin, viii + 358 pp.
• Wengris, J. 1964. Mrówki (Hym., Formicidae) niektórych środowisk synantropijnych. Polskie Pismo Entomologiczne, B, 3/4 (35/36): 223-232.
• Wengris, J. 1977. Stan badań nad mrówkami (Formicoidea) północno- wschodniej Polski. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzystwa Entomologicznego, 20: 14-21.
• Wheeler, W. M. 1911. A list of the type species of the genera and subgenera of Eormicidae. Annals of the New York Academy of Sciences, 21: 157-175.
• Wheeler, W. M. 1920. The subfamilies of Formicidae, and other taxonomic notes. Psyche, 27: 46-55.
• Wiąckowski, S. 1957. Entomofauna pniaków sosnowych w zależności od wieku i rozmiaru pniaka. Ekologia Polska, 5: 13-140.
• Wierzejski, A. 1873. Dodatek do fauny błonkówek (Hymenoptera). Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej, 8: [253-273].
• Wiśniewski, J. 1976. Urbanizacja a entomofauna. In: H. Sandner (ed.). Entomologia a Ochrona Środowiska. Warszawa, pp. 77-82.
• Woyciechowski, M. 1985. Mrówki (Hymenoptera, Formicidae) Małych Pienin - Karpaty. Acta Zoologica Cracoviensia, 28: 283-296.