PL
Do oceny wpływu 3 systemów nawożenia (organicznego, mineralnego i organiczno-mineralnego) wykorzystano 3 kombinacje (Ca, CaNPK, NPK) z pól, na których od 1923 r. uprawia się rośliny bez obornika i bez motylkowych (A) oraz z obornikiem i roślinami motylkowymi (E). Oceny tych systemów dokonano w oparciu o plonowanie roślin, zawartość C i N w profilu glebowym do 70 cm oraz o wyliczenie bilansu azotu. Zawartość C organicznego oraz różnych form azotu w glebie oznaczano przez 3 lata (1998-2000) a plony roślin i bilans azotu zestawiono za 20 lat. Najwyższe plony wszystkich badanych roślin na obiektach wapnowanych otrzymano w systemie nawożenia organiczno-mineralnego a najniższe w systemie wyłącznie organicznego. Otrzymano wyższe plony w systemie nawożenia wyłącznie mineralnego niż organicznego. Największy przyrost węgla organicznego oraz azotu ogólnego w glebie pod wpływem wieloletniego stosowania obornika i uprawy roślin motylkowych występuje w warstwie ornej. Im głębiej przyrost tych składników w glebie jest mniejszy. Stosunek C : N jest węższy w warstwie Bt niż w warstwach Ap i Eet. Zawartości azotu amonowego oraz w mniejszym stopniu azotanowego w całym profilu glebowym, są wyraźnie większe na polach z obornikiem i rośliną motylkową niż bez tych nawozów. Wykorzystanie azotu z saletry amonowej wynosiło 67-77% i było nieznacznie wyższe na glebach lekko kwaśnych niż bardzo kwaśnych oraz większe przy stosowaniu wyłącznie nawożenia mineralnego niż w systemie organiczno-mineralnym.
EN
To evaluating the influence of 3 fertilization systems (organic, mineral and organic-mineral) on crop yields and C and N contents in soü, the results of three fertilization combinations (Ca, CaNPK, NPK) were used, from fields where the plants were grown since 1923, a) without FYM and without legumes (field A) and (b) with FYM and with legumes (field E). Evaluation of these 3 fertilization systems was done on the basis of crop yields, contents of C and N in soil profile (0-70 cm) and the balance of N. Content of organic C and N forms in soil were tested over 3 years (1998-2000), while the crop yields and N balance were confronted for the period of 20 years. The highest yields of all studied crops on the limed plots, were obtained with organic-mineral fertilization system while the lowest with organic system. Much higher yields were achieved with the entirely mineral fertilization system than the organic one. The highest increase in organic C and total N contents in the cultivated soil were observed in the field fertilized with FYM and legumes. The deeper the horizon of soil profile, the smaller was the content of these elements. The contents of ammonium N and to lesser extent of nitrate N in the whole profile, were much higher in fields with FYM and legumes than in the fields without them. The recovery rate of N from ammonium nitrate was 67-77 %, being a little higher on slightly acid soil than on the strongly acid one, and higher with application of mineral fertilizers than at organic-mineral system.