Charakterystyka odmian pszenżyta ozimego pod względem cech związanych z porastaniem ziarna

• Autorzy: Kociuba W. , Kulpa D.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono w 1999 i 2000 roku, na 13 odmianach pszenżyta ozimego, oraz dla porównania badano pszenicę odmiany Elena i żyto Dańkowskie Złote. Analizowano takie cechy, jak: energię i zdolność kiełkowania ziarniaków, liczbę opadania i aktywność a-amylazy. Oznaczenie energii i zdolności kiełkowania (PN-79/R-65950) przeprowadzono na płytkach Petriego o średnicy 15 cm. Podłożem była wilgotna bibuła o pH 6,0–7,5, na którą wysiewano po 100 ziarniaków. Płytki umieszczano w termostacie o temperaturze 23°C. Po 4 dniach badano energię kiełkowania, po 7 dniach zdolność kiełkowania dla żyta, a po 8 dniach dla pszenżyta i pszenicy. Oznaczenia przeprowadzono w 3 powtórzeniach oraz w 4 terminach: w okresie pełnej dojrzałości ziarna oraz 8, 16 i 24 dni po zbiorze, co miało na celu ustalenie okresu spoczynku ziarna. Liczbę opadania (PN-ISO 3093: 1996) oznaczono metodą Hagberga-Pertena, a aktywność a-amylazy (Jones, Varner, 1967) metodą Varnera. Energia i zdolność kiełkowania ziarna w okresie pełnej dojrzałości była zdecydowanie niższa od wartości uzyskanych w późniejszych terminach, co wiąże się z występowaniem okresu spoczynku ziarna. Należy podkreślić duże zróżnicowanie odmian odnośnie długości i głębokości spoczynku ziarna. Wysokie wartości energii i zdolności kiełkowania ziarna w okresie pełnej dojrzałości otrzymano dla takich odmian, jak: Disco, Fidelio, Tewo i Mundo, zaś niskie dla: Moniko, Lasko, Purdy oraz pszenicy. Wyraźnie niższą aktywność a-amylazy miały odmiany: Purdy, Bogo i Mundo, u których liczba opadania była wyższa, co wskazuje na wyższą odporność na porastanie ziarna tych odmian. Jednak wszystkie badane odmiany pszenżyta ozimego miały wyższą aktywność a-amylazy i niższą liczbę opadania od pszenicy i żyta. Duże zróżnicowanie odmian odnośnie wartości tych cech może pozwolić na prowadzenie odpowiedniej selekcji w pracach hodowlanych.

EN

The research was conducted on 13 cultivars of winter triticale together with the Elena wheat and the Dańkowskie Złote rye for comparison. The following traits were analyzed: energy and capacity of grain germination, falling number and activity of a-amylase. The presented results concern the two-years research (years covered: 1999, 2000). The energy and capacity of grain germination (PN-79/R-65950) were tested in Petri dishes, 15 cm in diameter. 100 grains were sown on a wet filter paper of ph 6.0–7.5. The dishes were put into a thermostat with temperature 23°C. After 4 days the energy of germination was estimated, after 7 days — the capacity of germination for rye, and after 8 days - the capacity of germination for triticale and wheat. The tests were conducted in three replications and four times: in full maturity of grain, 8, 16 and 24 days after harvest. The aim was to determine a period of seed dormancy. Falling number (PN-ISO 3093: 1996) was tested by means of the Hagberg-Perten's method and the activity of a-amylase using the Varner's method. The energy and capacity of grain germination at full maturity were distinctly lower than the values received for the later terms. The difference was connected with the occurrence of seed dormancy. High differentiation of cultivars in respect of duration and depth of seed dormancy should be emphasized. High values of energy and capacity of grain germination at full maturity were recorded for the following cultivars: Disco, Fidelio, Tewo and Mundo, low values were found for Moniko, Lasko, Purdy and wheat. A significantly lower activity of a-amylase was observed for the cultivars: Purdy, Bogo and Mundo, whose falling number was higher, which suggests a higher resistance to preharvest sprouting of these cultivars. However, all the examined cultivars of winter triticale showed higher activity of a-amylase and lower falling number than in cases of wheat and rye. A considerable differentiation of the cultivars as for the level of these traits will allow selection in the future breeding work.

Słowa kluczowe

PL

hodowla roslin; liczba opadania; aktywnosc enzymatyczna; genetyka roslin; alfa-amylazy; pszenzyto ozime; porastanie ziarna; zdolnosc kielkowania; odmiany roslin

EN

plant breeding; falling number; enzyme activity; plant genetics; alpha-amylase; winter triticale; grain sprouting; sprouting ability; plant cultivar

• Wydawca: -
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
• Rocznik: 2001
• Numer: 220
• Opis fizyczny: s.109-118,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kociuba W.

• Akademia Rolnicza, Lublin

autor

Kulpa D.