Stan i prognoza powstania stalych odpadow komunalnych - rozwazania metodyczne

• Autorzy: Piotrowska H
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Planowanie i tworzenie systemu gospodarki stałymi odpadami komunalnymi nie jest możliwe bez znajomości ilościowo-jakościowych parametrów ich powstawania. Dotyczy to przedsięwzięć w skali gmin, jak i strategii krajowej. Podstawą strategii gminnych są wskaźniki lokalne, wytyczenie strategii krajowej wymaga operowania wskaźnikami średnimi dla kraju. Chociaż mają one charakter teoretyczny, charakteryzują zakres potrzeb i możliwości generalnego postępowania z odpadami. Potrzeba - prezentowanych w artykule - rozważań nad stanem i uwarunkowaniami prognozy powstawania stałych odpadów komunalnych w kraju wyniknęła z potrzeby opracowania strategii krajowej w sytuacji, gdy: 1) ograniczony został po 1990 r. monitoring głównej grupy odpadów komunalnych, 2) coraz większego znaczenia zaczęły nabierać inne rodzaje odpadów komunalnych i „ciążących do systemu", 3) zmienił się model społeczno-gospodarczy, a z nim zespół uwarunkowań powstawania odpadów, zbadany w przeszłości. Nowe uwarunkowania już od kilku lat skutkują wyraźnie zmianami ilościowo-jakościowymi odpadów powstających w gospodarstwach domowych oraz w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności. Zmiany, zbadane w ostatnich latach przez Skalmowskiego (zwłaszcza w odniesieniu do systematycznie monitorowanych odpadów Warszawy) oraz przez Steglińskiego (w odniesieniu do odpadów Łodzi) można scharakteryzować jako: znaczny spadek gęstości (ciężaru objętościowego) odpadów związany z „wybuchem" opakowań, w tym z tworzyw sztucznych, wzrost wskaźników objętości i wagi, tendencja do spadku frakcji mineralnej, odpadów spożywczych i wilgotności odpadów. Dane te charakteryzują tendencje do zmian w strukturach urbanistycznych dużych miast. Duże miasta stanowią jednak tylko ok. 57% statystycznego zbioru miast ogółem. W braku badań reprezentacji miast pozostałych, jedynym źródłem do wnioskowania o wskaźnikach średnich krajowych była statystyka GUS oparta na ewidencji kursów taboru wywozowego i jego kubatury. Jszcze mniej danych można znaleźć w odniesieniu do odpadów wiejskich i w ocenie stanu można polegać jedynie na szacunku ekspertów. Wskaźniki powstawania innych rodzajów odpadów komunalnych (odpady wielkogabarytowe, odpady uliczne, odpady z terenów zieleni, wraki samochodowe) oraz odpadów w jakimś stopniu obciążających system gospodarki odpadami komunalnymi (odpady niebezpieczne typu komunalnego, odpady „komunalnopodobne" z działalności gospodarczej, gruz z rozbiórki i remontów - określono metodą oszacowań w jednostkach wagowych lub procentowym „narzutem" do głównej grupy odpadów komunalnych. Metodę prognozowania powstawania stałych odpadów komunalnych w kraju oparto na założeniu przebiegu zmian wg scenariusza krajów zachodnioeuropejskich, zakładając „przesunięcie w czasie" rzędu co najmniej 15 lat. Przeprowadzone rozważania metodyczne i wyprowadzone na ich podstawie średnie wskaźniki krajowe dla poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2000-2005-2010-2020 zostały wykorzystane w opracowaniu długofalowej strategii gospodarki odpadami komunalnymi (Piotrowska z zespołem, 1998 r.). Mogą one również stanowić pomoc dla gmin w przewidywaniach zmian wskaźników lokalnych, stosownie do prognozowanych zmian uwarunkowań.

EN

The planning and creation of management system with solid municipal wastes is not possible without the recognition of quantity and quality parameters of their formation. It concerns ventures in the scale of communities, as the national strategy. Local indicators are the base for community strategies, devising national strategy requires the working out with average indicators for the country. Although they have got the theoretic character, they characterize the range of needs and possibilities of general procedure with wastes. The need of presented in the article deliberations on the state of art and pre-conditions of prognosis for solid municipal wastes formation in the country, resulted from a need of working out national strategy in the situation when: 1) monitoring of main group of municipal wastes was delimited after 1990; 2) much more importance had another kinds of municipal wastes and ..gravitating to system"; 3) socio-economic model was changed, and the group of pre-conditions of wastes formation, examined in the past. For several years new pre-conditions have been exactly giving results by quantity and quality changes of wastes taking place in households and in objects of public use and service for people. Changes, examined by Skalmowski in last years (especially with referance to systematically monitoring wastes from Warsaw) and by Stegliński (for wastes from Lodz) we may characterized as: much decrease in density (capacity weight) of wastes dealt with „blow" of wrappings, with plastics included, increase in capacity and weight indicators, tendency to diminishing mineral fraction, food wastes and humidity of wastes. This data characterizes the tendencies to changes in urban structures of big cities. However big cities constitute only approx.57% of statistical group in general. In the lack of examinations of representation of remaining towns, the only source to conclude about indicators of national average was the GUS statistics based upon the record of course of removal column and its cubature. Still less data we can find in relation to rural wastes and in the evaluation of state of art we may only rely on experts' estimates. Indicators of another kinds of municipal wastes formation (large-size, street, greenery wastes, car wrecks) and wastes to some extend lighten the system of municipal wastes management (dangerous wastes of municipal type, wastes „communallike" from economic activity, rubble from restoration and repairs) - defined by the method of estimations in weight units or ..surcharge" in per cents to the main group of communal wastes. The method of prognostication of solid wastes formation in the country was based on the assumption of changes running by the scenario of western countries, assuming „displa- cement in time" of at least 15 years. The methodic deliberations and introduced on their base average national factors for par-ticular kinds of wastes in the years 2000-2005- 2010-2020 were utilized in the working out of long-wave strategy of municipal wastes management (Piotrowska and her team, 1998). They may also constitute the help for communities in the forecasts of changes in local factors, accorgingly to prognosticated changes of pre-conditions.

Słowa kluczowe

PL

ochrona srodowiska; odpady komunalne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 1999
• Tom: 23
• Numer: 2-3
• Opis fizyczny: s.263-278,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Piotrowska H

Bibliografia

• Bergey J. L. 1997 Les évolutions dans les déchets: conséquences techniąues et financićres. Techniques, Sciences, Méthodes nr 12/97 s. 39-49.
• Jędraszko A. 1997 Komunalna gospodarka odpadami w Niemczech - na przykładzie Stuttgartu. Unia Metropolii Polskich. Warszawa
• Litwin B., Piotrowska H. 1998 Program racjonalnego zagospodarowania odpadów niebezpiecznych, występujących w odpadach komunalnych. IGPiK, Warszawa.
• Piotrowska H. 1986 Prognozowanie ilości, jakości oraz metod usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. PZITS nr V/500, Warszawa
• Piotrowska H. z zespołem 1998 Strategia gospodarki odpadami komunalnymi w dostosowaniu do wymogów Unii Europejskiej (Strategy of Municipal Solid Waste Management in Adjustment to the EU Reąuirements). OBREM Łódź.
• Poradnik gospodarowania odpadami. Zespół aut. pod red. K. Skalmowskiego, Verlag Dashöfer, Warszawa 1998.
• Rocznik GUS 1997. Ochrona Środowiska.
• Sadowy W., Sadowy A. 1997 Charakterystyka strumienia stałych odpadów komunalnych na podstawie raportu US EPA. OBREM Łódź, maszynopis.
• Stawiarski D. i inni 1996 Recykling w motoryzacji. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów, Warszawa.
• Stegliński W. 1998 Wyniki badań odpadów m. Łodzi za okres III-VIII. OBREM Łódź, maszynopis.