Variability and hereditability of some chosen mechanical properties and morphological features of hexaploid winter triticale stalk

• Autorzy: Dolinski R , Tarkowski C , Bichta J

Warianty tytułu

PL

Zmiennosc i odziedziczalnosc wybranych wlasciwosci mechanicznych i cech morfologicznych zdzbla ozimego heksaploidalnego pszenzyta

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The main aim of the studies was to get to known the hereditability of mechanical and morphological features of tritical stalk that determine on the resistance to lodging. Hereditability of all the studied stalk features was found to depend on the cross, thus proving the importance of the choice of components for crossing. Such features as: stalk bending force, mean elastic properties of stalk tissue, and the productive shoot mass were highly variable, i.e. 32.2- 51.7%, 27.5-44.5% and 21.9-31.5%, respectively.

PL

Cztery formy rodzicielskie i mieszańce proste F2 heksaploidalnego pszenżyta wysiano jesienią 1988 roku w polu, w rozstawie 20 x 5 cm. W fazie dojrzałości pełnej z każdego poletka wycięto 240 pędów produkcyjnych (po jednym z rośliny). Oceniano właściwości mechaniczne i cechy morfologiczne źdźbła decydujące o odporności na wyleganie. Dużą zmiennością charakteryzowały się takie cechy jak: siła uginająca źdźbło (32.2-51.7%), średnia sprężystość tkanek źdźbła (27.5-44.5%) oraz masa pędu produkcyjnego (21.9-31.5%). Współczynniki zmienności były małe dla szybkości ultradźwięków w sklerenchymie (2.88-3.09%) i kształtowały się na średnim poziomie przy pozostałych cechach. Większość mieszańców F₂ odznaczała się wysoką lub średnią odziedziczalnością siły potrzebnej do ugięcia źdźbła (22.0-60.1%), sztywności (17.1-70.1%) i długości źdźbła (30.8-61.4%), oraz masy pędu produkcyjnego (22.6-54.5%). Poziom odziedziczalności był niski łub średni przy szybkości ultradźwięków w tkance mechanicznej (1.5-37.2%), średnicy zewnętrznej (19.4-43.8%) i grubości ściany źdźbła (10.1-37.1%). W F₂ występowała heterozja. Wszystkie mieszańce miały dłuższe źdźbła niż formy rodzicielskie. Średnia sprężystość tkanek źdźbła była w F₂ niższa niż u rodziców. Przy pozostałych cechach występowały zarówno dodatnie, jak i ujemne efekty heterozji.

Słowa kluczowe

PL

wlasciwosci mechaniczne; odziedziczalnosc; zmiennosc cech; genetyka roslin; cechy morfologiczne; pszenzyto ozime; zdzbla; pszenzyto heksaploidalne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1993
• Tom: 399
• Opis fizyczny: s.35-42,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dolinski R

• Akademia Rolnicza, Akademicka 15, 20-934 Lublin

autor

Tarkowski C

• Akademia Rolnicza, Akademicka 15, 20-934 Lublin

autor

Bichta J

• Akademia Rolnicza, Akademicka 15, 20-934 Lublin

Bibliografia

• 1. Doliński R.: Wpływ środowiska na parametry mechaniczne i cechy geometryczne źdźbła czternastu odmian pszenicy ozimej. Hodowla pszenicy. Prace grupy problemowej. IHAR Radzików, 1986.
• 2. Doliński R., Tarkowski C.: Dziedziczenie wybranych właściwości mechanicznych i cech morfologicznych źdźbła pierwotnego oktoploidalnego pszenżyta. Hod. Rośl.. Aklim. Nasien., 32, 3/4, 1988.
• 3. Doliński R., Tarkowski C., Bichta J.: Badania nad odziedziczalnością wybranych cech fizycznych źdźbła zbóż pszenicy ozimej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 383, 133-142, 1989.
• 4. Gawda H.: Attempt at applying the ultrasonic method for determining the Young modulus of cereal sulk. Zesz. Probl. PNR, 203,145-152, 1978.
• 5. Gawda H.: Badanie submikroskopowej struktury ścian komórkowych roślin zbożowych. Zesz. Probl. PNR, 316, 49-67,1987.
• 6. Gierat K.: Możliwości zmniejszenia wylegania zbóż. Zesz. Probl. PNR, 125, 425-430, 1972.
• 7. Kaczorowski T.: Zjawisko wylegania zbóż z punktu widzenia mechaniki źdźbła. IUNG, Puławy 1970.
• 8. Listy odmian roślin rolniczych. COBORU, Słupia Wielka, 1986-1989.
• 9. Maćkowiak W.: Wartość gospodarcza pszenżyta hodowli ZDHAR Małyszyn. Nowe Roln., 10, 1-4, 1988.
• 10. Mahmud J., Kramer H.M.: Segregation for yield, height and maturity following a soybean cross. Agron. J., 43, 605-606, 1951.
• 11. Mazurek J., Mazurek J.: Agrotechniczna charakterystyka pszenżyta. Biologia pszenżyta. Praca zbiorowa pod red. C. Tarkowskiego. PWN, W-wa, 297- 324, 1989.
• 12. Oktaba W.: Elementy sutystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa. PWN, W-wa, ‘1980.
• 13. Pluto J.: Pszenżyto ozime. Synteza wyników doświadczeń odmianowych. COBORU, Słupia Wielka, 748, 65-82, 1986.
• 14. Praca zbiorowa. Kompleksowa technologia produkcji i zagospodarowania pszenżyta ozimego. Instrukcja wdrożeniowa, 130/86, IUNG, Puławy 1986.
• 15. Ruebenbauer T., Brej S.: Hodowla roślin zbożowych. PWRiL W-wa, 1957.
• 16. Skucińska B.: Metoda anatomiczna określania odporności zbóż na wyleganie. Hod. Rośl. Aklim. Nasien., 9, 6, 589-638, 1965.
• 17. Szot B., Kolemba G.: Metody oceny wylegania zbóż. Problemy Agrofizyki, 8, 1973.
• 18. Szot B., Skubisz G.: Zastosowanie zestawu pomiarowego do określania parametrów mechanicznych źdźbła pszenicy ozimej. Biul. IHAR, 135, 85-98, 1979.
• 19. Ślusarczyk M.: Zagadnienie odporności zbóż na wyleganie. Nowe Roln., 5, 37-44, 1973.
• 20. Tarkowski C.: Pszenżyto zboże przyszłości. Czynniki warunkujące produktywność roślin. PWN, W-wa, 1978.
• 21. Wąs L: Badania nad przydatnością metody oceny sztywności słomy u różnych gatunków pszenicy. Hod. Roślin Aklim. Nasien., 14, 3, 214-232, 1970.
• 22. Wolski T.: Ocena i perspektywy produkcji pszenżyta w Polsce. Nowe Rolnictwo, 6, 3-4, 1987.
• 23. Wolski T.: Niektóre problemy związane ze znacznym rozszerzeniem uprawy i wykorzystania ziarna pszenżyta. Lublin, 9-22,1989.
• 24. Zych J.: Wartość gospodarcza odmian pszenżyta w badaniach polskiej oceny odmian. Materiały konferencyjne - Technologia uprawy i wykorzystania ziarna pszenżyta. Lublin 1989.