Nowe stanowiska Velleius dilatatus [Fabricius, 1787] w Polsce [Coleoptera: Staphylinidae] oraz uwagi o jego ochronie

• Autorzy: Konwerski S , Melke A. , Milkowski M. , Ruta R. , Sienkiewicz P.

Warianty tytułu

EN

New localities of Velleius dilatatus [Fabricius, 1787] in Poland [Coleoptera: Staphylinidae] with remarks on its protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Velleius dilatatus jest jednym z rzadszych krajowych przedstawicieli rodziny kusakowatych – Staphylinidae. W pracy prezentowanych jest 14 nowych stanowisk tego gatunku chrząszcza z różnych regionów Polski. Kusak ten zasiedla gniazda szerszeni Vespa crabro, w których zarówno postacie dorosłe, jak i larwy polują na larwy muchówek. Ze względu na wycinanie dziuplastych drzew oraz usuwanie gniazd szerszeni staje się on coraz rzadszy i zagrożony wymarciem. Z tego powodu w 2004 roku został w Polsce objęty ochroną prawną oraz sklasyfikowany na Polskiej czerwonej liście zwierząt jako gatunek zagrożony (VU). V. dilatatus jest gatunkiem parasolowym, który współwystępuje z innymi rzadkimi chrząszczami saproksylicznymi, np. Hesperus rufipennis, Quedius brevicornis, Q. invreae, Q. ochripennis, Q. xanthopus, Elater ferrugineus, Osmoderma eremita, Protaetia lugubris

EN

Velleius dilatatus is a rove beetle rarely reported from Poland. In the present article, 14 new localities in various regions of Poland are reported. It inhabits nests of Vespa crabro as an accepted guest, where both larvae and adults are predators of Diptera larvae. V. dilatatus becomes increasingly rare, due to cutting down hollow trees, removing hornet nests, and the so-called tree surgery. Because of the endangerement of the species, it has been protected in Poland since 2004, and it is included in the Polish Red List of Animals in the category VU (vulnerable to extinction). V. dilatatus is an umbrella species which co-occurs with several other rare saproxylic beetles [i.a. Hesperus rufipennis (Grav.), Quedius brevicornis (Thoms.), Q. invreae Grid., Q. ochripennis (Mén.), Q. xanthopus Er., Elater ferrugineus L., Osmoderma eremita (Scop.), Protaetia lugubris (Herbst)]

Słowa kluczowe

PL

owady; chrzaszcze; Coleoptera; gatunki rzadkie; gatunki zagrozone; Velleius dilatatus; kusakowate; Staphylinidae; wystepowanie; nowe stanowiska; Polska; ochrona siedlisk

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2010
• Tom: 66
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.111-115,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Konwerski S

• Uniwersytet im.A.Mickiewicza w Poznaniu, ul.Umultowska 89, 61-614 Poznan

autor

Melke A.

autor

Milkowski M.

autor

Ruta R.

autor

Sienkiewicz P.

Bibliografia

• Biström O., Laiho J. 2007. Herhiläislyhytsiiven (Velleius dilatatus Fabricius; Coleoptera Staphylinidae) joukkoesiintyminen Kaakkois-Suomessa vuonna 2007. Sahlbergia 13: 10-12.
• Boháč J., Matějíček J., Rous R. 2005. Staphylinidae (drabčíkovití). W: Farkač J., Král D., Škorpík M. (red.) 2005. Red list of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates. Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, Praha.
• Borowski J., Byk A., Łęgowski D. 2005. Interesujące chrząszcze (Coleoptera) odłowione w Starej Brdzie Pilskiej na Pojezierzu Pomorskim. Wiad. Ent. 24 (1): 43-44.
• Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1980. Chrząszcze Coleoptera. Kusakowate - Staphylinidae, część 2. Katalog fauny Polski XXIII, 7: 1-272.
• Byk A. 2007. Waloryzacja lasów Gór Świętokrzyskich na podstawie struktury zgrupowań chrząszczy saproksylicznych. W: Borowski J., Mazur S. (red.). Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich metodą zooin- dykacyjną. Wyd. SGGW, Warszawa: 57-118.
• Byk A., Mokrzycki T., Perliński S., Rutkiewicz A. 2006. Saproxylic beetles in the monitoring of anthropogenic transformation of Białowieża Primeval Forest. W: Szujecki A. (red.). Zooindication-based monitoring of anthropogenic transformations in Białowieża Primeval Forest. Warsaw Agricultural University Press, Warszawa: 325-397.
• Jonsell M. 2004. Old park trees: a highly desirable resource for both history and beetle diversity. J. Arboricult. 30 (4): 238-244.
• Kessler A. 1916. Über den Fang von Velleius dilatatus F. Ent. Bl. 12: 261-262.
• Kościelny T. 1999. Nowe stanowiska rzadkich ku- saków (Coleoptera: Staphylinidae) z okolic Częstochowy. Acta Ent. Silesiana 5-6: 50.
• Melke A., Maciejewski K.H. 1999. Badania nad chrząszczami (Coleoptera) Puszczy Boreckiej. Część V. Kusakowate (Staphylinidae). Wiad. Ent. 18 (3): 143-151.
• Pawłowski J., Kubisz D., Mazur M. 2002. Coleop- tera - chrząszcze. W: Głowaciński Z. (red.). Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. IOP PAN, Kraków: 88-110.
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. Dz. U. Nr 220, poz. 2237.
• Rutkiewicz A. 2007. Waloryzacja lasów Gór Świętokrzyskich na podstawie struktury zgrupowań chrząszczy saproksylicznych powierzchni pni drzew. W: Borowski J., Mazur S. (red.). Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich metodą zooindykacyjną. Wyd. SGGW, Warszawa: 20-56.
• Strassen R. 1957. Zur Oekologie des Velleius dilatatus Fabricius, eines als Raumgast bei Vespa crabro Linnaeus lebenden Staphylini- den (Ins. Col.). Z. Morph. u. Ökol. Tiere 46: 243-292.
• Szwałko P. 1992. Zniszczone bądź potencjalnie zagrożone stanowiska Velleius dilatatus (Fabr.) (Coleoptera, Staphylinidae) w północno-wschodniej i południowej Polsce. Wiad. Ent. 11 (2): 123.
• Telnov D., Barsevskis A., Savich F., Kovalevsky F., Berdnikov S., Doronin M., Cibulskis R., Rat- niece D. 1997. Check-list of Latvian beetles (Insecta: Coleoptera). Entomological Society of Latvia, the Section of Coleopterology with support by the Internationaler Entomolo- gischer Verein e. V. (Frankfurt/M.).