Oddzialywanie dwutlenku siarki i siarczanow[IV] na zanik chlorofilu w niektorych roslinach wskaznikowych

• Autorzy: Warminski K , Rogalski L. , Bes A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W doświadczeniu symulowano epizody wysokich stężeń SO₂ w komorze klimatyzacyjnej. Fumigacji dwutlenkiem siarki poddano: plechy porostów Hypogymnia physodes i Parmelia sulcata oraz organy asymilacyjne (igły) sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i świerka pospolitego (Picea abies (L.) H. Karst.). Dodatkowo, dla porównania, igły sosny i świerka traktowano roztworami wodoro-siarczanu(IV) sodu NaHSO₃ i siarczanu(IV) sodu Na₂SO₃ na płytkach Petriego. Przeprowadzone badania wykazały wyższą wrażliwość obu gatunków porostów na SO₂ w porównaniu z organami asymilacyjnymi sosny i świerka. Fotobionty porostów reagowały na najwyższe stężenia SO₂ silną degradacją chlorofilu a + b (45,0-85,2%), a objawem zewnętrznym tej reakcji było bielenie plech. Igły sosny i świerka podobnie reagowały zarówno na gazowy SO₂, jak i na roztwory NaHSO₃, natomiast roztwory Na₂SO₃ powodowały znacznie słabsze uszkodzenia. Można zatem uogólnić, że zawartość chlorofilu oraz stopień jego feofitynizacji okazały się przydatnym wskaźnikiem reakcji roślin na związki siarki czterowartościowej.

EN

Episodes of high SO₂ concentrations were simulated in a climatic chamber. Thalli of Hypogymnia physodes and Parmelia sulcata lichens, and assimilation organs (needles) of Scotch pine (Pinus sylvestris L.) and Norwegian spruce (Picea abies (L.) H. Karst.) were exposed to fumigation with sulfur dioxide. Moreover, for the comparison, pine and spruce needles were treated with solutions of sodium hydrosulfate NaHSOj and sodium sulfate Na₂SO₃ on Petri dishes. The results of study showed that the lichen species were more sensitive to SO₂ than assimilation organs of pine and spruce. Lichen photobionts responded to SO₂ by strong chlorophyll degradation (45,0-85,2%), what manifested itself by thallus bleaching. Pine and spruce needles responded in a similar way to both gaseous SO₂ and NaHS03 solutions, whereas Na₂SO₃ solutions caused much lesser damage. Thus, it may be concluded that chlorophyll content and degree of its pheo- phytinization are good indicators of plant response to sulfur(IV) compounds.

Słowa kluczowe

PL

degradacja chlorofilu; oddzialywanie na rosliny; porosty; swierk; sosna; dwutlenek siarki; rosliny wskaznikowe; zanik chlorofilu; siarczany

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 505
• Opis fizyczny: s.491-501,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Warminski K

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl. Lodzki 2, 10-728 Olsztyn

autor

Rogalski L.

autor

Bes A.

Bibliografia

• Arndt R. L., Carmichael G. R., Streets D. G., Bhatti N. 1997. Sulfur dioxide emissions and sectorial contributions to sulfur deposition in Asia. Atmos. Environ. 31(10): 1553 - 1572.
• Barnes J. D., Balaguer L., Manrique E., Elvira S., Davison A. W. 1992. A reappraisal of the use of DMSO for the extraction and determination of chlorophylls a and b in lichens and higher plants. Environ. Exp. Bot. 32(2): 85 - 100.
• Bystrek J. 1997. Podstawy lichenologii. Wydawnictwo UMCS, Lublin: 312 ss.
• Calatayud A., Sanz M. J., Calvo E., Barreno E., Del Valle-Tascon S. 1996. Chlorophyll a fluorescence and chlorophyll content in Parmelia quercina thalli from a polluted region of Northern Castellón (Spain). Lichenologist 28(1): 49 - 65.
• Cape N., Fowler D., Davison A. 2003. Ecological effects of sulfur dioxide, fluorides, and minor air pollutants: recent trends and research needs. Environ. Int. 29: 201 - 211.
• Conti M. E., Cecchetti G. 2001. Biological monitoring: lichens as bioindicators of air pollution assessment - a review. Environ. Poll. 114(3): 471 - 492.
• Falkowska L., Korzeniewski K. 1998. Chemia atmosfeiy. Wydawnictwo UG, Gdańsk: 193 ss.
• Garty J., Kloog N., Cohen Y., Wolfson R., Karnieli A. 1997. The effect of air pollution on the integrity of chlorophyll, spectral reflectance response, and on concentrations of nickel, vanadium, and sulfur in the lichen ramalina duriaei (De Not.) Bagl. Environ. Res. 74: 174 - 187.
• Givati R., Flocchini R. G., Cahill T. A. 1996. Modeling sulfur dioxide concentrations in Ml. Rainier area during PREVENT. Atmos. Environ. 30(2): 255 - 267.
• GUS 2004. Informacje i opracowania statystyczne. Ochrona Środowiska 2004. ZWS, Warszawa.
• Kappler U., Dahl C. 2001. Enzymology and molecular biology of prokaryotic sulfite oxidation. FEMS Microbiol. Lett. 203: 1 - 9.
• Krupa S. V., Legge A. H. 1999. Foliar injury symptoms of Saskatoon servicebeny (Amelanchier alnifolia Nutt.) as a biological indicator of ambient sulfur dioxide exposures. Environ. Poll. 106: 449 - 454.
• Loppi S., Ivanov D., Boccardi R. 2002. Biodiversity of epiphytic lichens and air pollution in the town of Siena (Central Italy). Environ. Poll. 116(1): 123 - 128.
• Manninen S., Huttunen S., Rautio R, Perämäki R 1996. Assessing the critical level of SO₂ for Scots pine in situ. Environ. Poll. 93(1): 27 - 38.
• Micro-Optic Industrial Group CO., LTD. 2002. Motic Images 2000, ver. 1.2 Professional.
• Rautio P., Huttunen S., Kukkola E., Peura R., Lamppu J. 1998. Deposited particles, element concentrations and needle injuries on Scots pines along an industrial pollution transect in northern Europe. Environ. Poll. 103: 81 - 89.
• Sagin B. 1994. Określenie stopnia zanieczyszczenia powietrza w Wejherowie metodą bioindykacji porostowej. Ochr. Śród. Zas. Nat. 8: 43 - 50.
• Staszewski T. 1985. Emisja siarkowodoru przez rośliny jako mechanizm obronny przed nadmiarem związków siarki w środowisku. Wiad. Bot. 29: 285 - 296.
• StatSoft Inc. 2003. STATISTICA (data analysis software system), ver. 6.1, .
• Streets D. G., Tsai N. Y. Akimoto H., Oka K. 2000. Sulfur dioxide emissions in Asia in the period 1985 - 1997. Atmos. Environ. 34(26): 4413 - 4424.
• Sunyer J., Ballester F., Le Tertre A., Atkinson R., Ayres J. G., Forastiere F., Forsberg B., Vonk J. M., Bisanti L., Tenias J. M., Medina S., Schwartz J., Katsouyanni K. 2003. The association of daily sulfur dioxide air pollution levels with hospital admissions for cardiovascular diseases in Europe (The Aphea-II study). Eur. Heart J. 24: 752 - 760.
• Szczepaniak K., Biziuk M. 2003. Aspects of the biomonitoring studies using mosses and lichens as indicators of metal pollution. Environ. Res. 93(3): 221 - 230.
• Świeboda M., Kalemba A. 1978. Porosty biologicznymi wskaźnikami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Wiad. Ekol. 24(3): 209 - 223.