Charakterystyka i ocena niektorych czynnikow wplywajacych na przebieg porodu u krow rasy czerwono-bialej

• Autorzy: Tyczka J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obserwowano 459 porodów u krów rasy czerwono-białej w aspekcie przyczyn utrudniających akcję porodową. Szczególną uwagę zwrócono na rozwój i wykształcenie miednicy. Cechy te oceniano za pomocą pomiarów zoometrycznych, które pozwalają przyżyciowo określić przestronność kanału rodnego. Wyboru pomiarów zewnętrznych zadu dokonano w oparciu o pomiary stosowane w klasycznej pelwimetrii. Na ich podstawie zaproponowano ocenę badanego problemu za pomocą indeksów, które w postaci jednej liczby ujmują długość i szerokość miednicy - IPM (indeks powierzchni miednicy) oraz indeks miednicy IM(A) ujmujący dodatkowo rzeczywistą wysokość kanału rodnego, zaś indeks IM(C) oraz IM(B) odpowiednio wysokość wpustu i wypustu z jamy miednicznej. Stosując powyższe indeksy można w miarę dokładnie przewidzieć, niezależnie od wpływu innych czynników, jakość zbliżającego się porodu. I tak, przy zastosowaniu indeksu IPM trafność tych przewidywań wyniosła 78%, zaś dla indeksów IM(A), IM(C) i IM(B) odpowiednio 83; 79,7 oraz 79,5%. Na podstawie zebranego materiału liczbowego wyznaczono również wielkości graniczne dla poszczególnych indeksów, powyżej których można by spodziewać się lżejszego przebiegu porodu. Wielkości te kształtują się następująco: IPM>1200; IM(A)>201; IM(C)>351; 1M(B)> 101. Analiza zaproponowanych indeksów budowy zadu-miednicy wskazuje na możliwość ich praktycznego zastosowania celem wcześniejszego przewidywania ewentualnych komplikacji porodowych oraz odpowiedniego, pod względem cechy „łatwość rodzenia” doboru par do rozrodu.

EN

Parturitions (n=459) of Red-and-White cows were observed taking into consideration calving difficulties. Shape and development of pelvis was the main concern. Based on pelvimetric measurements indices of hind quarters (pelvis) conformation were constructed. Besides lenght and width measurements of pelvis, which were combined in the index of pelvis area IPM, height of birth canal in the IM(A) index, height of pelvis inlet in the IM(B) index and height of pelvis outlet in the in the IM(C) index were included. Based on indices the quality of the process of parturition may be foreseen. Accuracies of parturition quality predictions were 78, 83, 79,7 and 79,5 % for IPM, IM(A), IM(C) and IM(B) indices. Limits for values of individual indices above which easy calvings may be expected (IPM>1200, IM(A)>201, IM(C)>351, IM(B)>101) were estimated. The use of indices in the field is proposed to anticipate dystocias and as a help tool in matching dams and sires to get “easy calving” progeny.

Słowa kluczowe

PL

bydlo; miednica; pelwimetria; porody ciezkie; krowy; indeksy budowy miednicy; budowa ciala; pomiary zoometryczne; wystepowanie; uwarunkowania; bydlo czerwono-biale; zad; hodowla zwierzat; rozrod zwierzat; przebieg porodu; porod

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Zootechnika
• Rocznik: 1998
• Tom: 44
• Opis fizyczny: s.173-197,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Tyczka J

• Katedra Hodowli Bydła i Produkcji Mleka, Akademia Rolnicza, Wroclaw

Bibliografia

• [1] Baier W., Schaetz F.: Położnictwo weterynaryjne. PWR i L, Warszawa 1976.
• [2] Balcerek R. S.: Wpływ karazololu i cymetydyny na przebieg okresu poporodowego u krów po cięciu cesarskim. Dysertacja doktorska, Wydział Medycyny. Weterynaryjnej AR, Wrocław 1996.
• [3] Belic M., Menissier F.: Etude de quelques facterus ifluencants les difficulte’s du velage en croisement industriel. Annales Zootechnie 17, 1986, 107-142.
• [4] Bellows R. A., Short R. E., Anderson D. C., Knapp B., Pahnisho O. F.: Cause and effect relationships associated with calving difficulty and birth weight. Journal of Animal Science 33, 2, 1971, 407-415.
• [5] Binger Ch., Averdunk G., Sprengel D.: Systematische und genetische Einflus - se auf Merkmale des Geburtsverlaufes beim Fleckvieh in Bayern. Zuchthygiene - ne 22, 3, 1987, 132-133.
• [6] Bogner H.: Produkcja bydla mięsnego. PWRiL, Warszawa 1985.
• [7] Bovenhuis H., Niebel E., Fewson D.: Implications of selection for secondary traits on MOET-nucleus cattle breeding programs for dairy and dual-purpose breeds. Livestock Production Science 22, 3-4, 1985, 237-254.
• [8] Brzozowski P., Kaczmarek A.: Zależność pomiędzy wymiarami krów i cieląt a przebiegiem ocielenia. Doniesienie na L Zjazd PTZ, Kraków 1985.
• [9] Brzozowski P.: Hodowlane aspekty przebiegu ocielenia i stanu zdrowia w okresie poporodowym krów rasy czarno-białej. Rozprawy Naukowe i Monografie, SGGW Warszawa 1990.
• [10] Carnier i wsp. 43 EAAP Madryt. (Charon K. M).: Z obrad Komisji Genetyki Zwierząt EAAP w Madrycie. Prz. Hod. 6, 1993, 25-29.
• [11] Cunningham E. P., Mahon G. A. T.: Testing bulls for calving difficulty. Farm Food Research 6, 3, 1975, 60-62.
• [12] Dimitrov T., Todorov T.: The causes of difficult calvings in Holstein an German Black Pied cows, and in the crossbreds of the two breds. Animal Breeding Abstracts 1991, 059-07506.
• [13] Dobicki A., Juszczak J., Michalski J., Szulc T.: Wpływ wczesnego zacielenia jałowic rasy czerwono-białej na późniejszą użytkowość. Cz. I. Ocielenia w wieku 20 miesięcy i zasuszenie krów po odpojeniu siarą cieląt. Rocz. Nauk. Zoot. Monografie i Rozprawy 27, 1989, 67-76. Cz. II. Wczesne ocielenia w wieku od 20 do 24 miesięcy. Rocz. Nauk. Zoot. Monografie i Rozprawy 27, 1989, 77-83.
• [14] Dreyer D.: Geburtsablauf und Kälberverluste, untersucht an Nachkommen in Testbetrieben. Diss. Gottingen 1965.
• [15] Freeman A. E.: Management traits in dairy cattle. 25 EAAP, Warszawa 1975.
• [16] Gołyś S.: Bydło rasy salers. Prz. Hod. 6, 1993, 14-15.
• [17] Hansen M.: Calving performance in Danish breeds of dual purpose cattle. Livestock Production Science 2, 1, 1975, 51-58.
• [18] Hässing H. Schlote W.: Untersuchungen zum Gebutsverlauf bei Fleckvie hfärsen. Züchtungskunde 51, 4, 1979, 275-288.
• [19] Hudson G. F. S., Schaefer L. R., Wilton J. W.: Breed and age of dame influences on beef sire evaluation for ease of calving. Canadian Journal of Animal Science 60, 4, 1980, 825-831.
• [20] Kelemeri G., Takacs E., Toth Z.: Relationship between some reproductional parameters and cattle genotypes. 33 EAAP, Leningrad 1982.
• [21] Kovar V., Charvat J., Sarudy L.: Położnictwo i unasiennianie zwierząt. PWR i L, Warszawa 1978.
• [22] Krysiak K.: Anatomia zwierząt. PWN, Warszawa 1983.
• [23] Laster D. B.: Factors affecting pelvic size dystocia in beef cattle. Journal of Animal Science 38, 3, 1974, 496-503.
• [24] O’Marry C. C., Hillers J. K.: Factors affecting time intervals in parturition in beef cattle. Journal of Animal Science 42, 5, 1976, 1118-1123.
• [25] Sakowski T., Dymnicki E., Sobczyńska M.: Wpływ niektórych czynników na przebieg porodu u krów oraz zależność między przebiegiem porodu a wydajnością mleka. Prace i Materiały Zootechniczne 40, 1989, 43-49.
• [26] Sobociński M.: Zarys anatomii topograficznej zwierząt domowych. AR Poznań 1980, 29.
• [27] Stąporek K.: Ocena pokroju bydla. Prz. Hod. 4, 5, 6, 1990, 8-13.
• [28] Studiencow A. P.: Położnictwo i ginekologia weterynaryjna. PWRiL, Warszawa 1956.
• [29] Szczudłowski K.: Przypadłości rozmnażania zwierząt domowych. Lublin 1949.
• [30] Taylor C. S., Monteiro L. S., Perreau B.: Possibility of reducing calving difficulties by selection. III. A note of pelvic size in relation to body weight of cattle. Annales de Genetique et de Selection Animale. 7, 1, 1975, 49-57.
• [31] Trela J., Kosińska K., Soukup T., Grzegorzewski S., Wójcik P., Adamik P.: Użycie buhajów odmiany niemieckiej do doskonalenia bydła czarno-białego w rejonie gdańskim. Sympozjum Naukowe, ART Olsztyn 1996, 149-156.
• [32] Tyczka J., Hibner A., Tomaszewski A.: Zależność pomiędzy niektórymi cechami budowy a charakterem porodu u krów pierwiastek rasy czerwono-białej. Prz. Hod. 5, 1996,4-8.
• [33] Whittier J. C., Randle R. F., Lalman D. L.: Replacement heifer futurity. College of Agriculture, Food and Natural Reseources University of Missouri-Columbia Special Report 465-1995, 191-198.
• [34] Young J. S.: Studies on dystocia and birth weight in heifers calving at two years of age. Australian Veterinary Journal (Sydney) 46, 1, 1970, 1-7.
• [35] Żarnecki A., Mrowiec S.: Preliminary analisys fertility traits in Polish Lowland cattle. 31 EAAP, Monachium 1980.