Bird species number in farmland: interactions between point counts number and landscape structure

• Autorzy: Kujawa K

Warianty tytułu

PL

Ocena liczby gatunkow na obszarach rolniczych metoda punktowa: znaczenie struktury krajobrazu i liczby punktow

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the study was to determine the relation between landscape structure, point counts number and the number of breeding bird species occuring in different types of farmland. Species number was evaluated using point counts on six plots localised in Polish and German farmland (from 30-52 points/plot, 10 min/point, radius — 100 or 150 m). The equation: S = cAz, where S — species number, A — sample size (number of points), c, z — parameters, was used to test the relation between point counts number and species numbers. The coefficients of determination amounted to 0.95-0.99. Among the parameters of equation, c was more strongly correlated with landscape parameters (e.g. wood cover). The analysis revealed, that unified farmland requires bigger representative sample size compared to other, more diversified types of farmland. At least 50 points are needed for proper comparing bird species number between farmlands or periods.

PL

Zależność liczby gatunków od wielkości powierzchni najczęściej opisywana jest równaniem S = cAz (S — liczba gatunków, A — wielkość powierzchni, c, z — parametry). Celem badań było sprawdzenie, czy równanie to dobrze opisuje tę zależność w różnych typach krajobrazu rolniczego oraz ustalenie, w jaki sposób struktura krajobrazu wpływa na parametry równania. Liczbę gatunków ptaków oceniono przy użyciu metody punktowej na sześciu powierzchniach badawczych w krajobrazie rolniczym w Polsce i w Niemczech. Na dwóch dużych powierzchniach (w Polsce — P, w Niemczech — G, po 800 ha każda) sprawdzono czy liczba gatunków w stosunkowo dużej skali przestrzennej zależna jest od wielkości próby zgodnie z powyższymi równaniem. Na czterech mniejszych (po 185 ha) powierzchniach w Polsce: A — w krajobrazie rolniczym "uproszczonym" (3% zadrzewień), B — w krajobrazie rolniczym "z zadrzewieniami pasowymi" (8% zadrzewień), C — "z zadrzewieniami kępowymi" (21 % zadrzewień), D — "z dużymi kompleksami zadrzewień" (41% zadrzewień), oceniono wpływ struktury krajobrazu na zależności pomiędzy wielkością próby (liczbą punktów) i liczbą gatunków. Zależność liczby gatunków od liczby punktów ustalono badając, w jaki sposób liczba gatunków rośnie wraz z liczbą losowo wybieranych punktów. Kolejność sumowania punktów losowano 20-krotnie, obliczając w ten sposób średnią liczbę gatunków (a także współczynnik jej zmienności) dla jednego, dwóch, itd. aż do trzydziestu punktów. Istotność zależności liczby gatunków od liczby punktów testowano korzystając z przytoczonego wyżej równania. Liczba gatunków stwierdzonych na powierzchniach P i G wzrastała wraz z liczbą punktów nieliniowo (Fig. 1), stosunkowo zgodnie z rozważanym modelem — liczba punktów objaśniała na tych powierzchniach odpowiednio 96% i 97% zmienności w liczbie gatunków. Model ten dobrze opisywał badaną zależność również na czterech mniejszych powierzchniach o zróżnicowanej strukturze krajobrazu (Fig. 2). Według tego modelu od liczby punktów zależało 95.5 do 99.3% zmienności w liczbie gatunków, jednak parametry równania były silnie zróżnicowane - c wynosiło od 3.79 do 16.13, z — od 0.37 do 0.63 (Fig. 2). W krajobrazie "uproszczonym" (A) zależność liczby gatunków od liczby punktów była prawie prostoliniowa, a w krajobrazie "z dużymi kompleksami zadrzewień" (D) najbardziej krzywoliniowa. Zależność pomiędzy współczynnikiem zmienności liczby gatunków a liczbą punktów również kształtowała się różnie w różnych typach krajobrazu. W krajobrazie uproszczonym współczynnik ten, dla danej liczby punktów, miał znacznie wyższe wartości, niż w pozostałych typach krajobrazu i osiągał wartości zbliżone do notowanych dla innych, bardziej urozmaiconych krajobrazów rolniczych dopiero przy liczbie punktów bliskiej 30. Wśród parametrów równania parametr c był bardziej zróżnicowany i silniej skorelowany ze zmiennymi opisującymi strukturę krajobrazu — udziałem pól uprawnych, lasów oraz wskaźnikiem różnorodności H' (Tab. 1). Potwierdza to jedno ze spostrzeżeń Rosenzweiga (1996), że parametr z jest stosunkowo mało zależny od typu środowiska, a jego wartości związane są raczej ze skalą prowadzenia badania. Z przeprowadzonych analiz wynika, że, aby zniwelować wpływ różnic w strukturze krajobrazu rolniczego na uzyskane wyniki, porównania terenów pod względem liczby gatunków ptaków powinny być prowadzone na podstawie co najmniej 50 punktów.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; ocena ilosciowa; krajobraz rolniczy; roznorodnosc gatunkowa; tereny rolnicze; metoda punktowa; struktura krajobrazu; metody oceny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2000
• Tom: 35
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.91-95,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kujawa K

• Stacja terenowa Zakładu Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego, PAN, Szkolna 4, 64-003 Turew

Bibliografia

• Górski W. 1988. [Birds breeding in the farmland of the Damnica Plateau (NW Poland)]. Acta orn. 24:29-61.
• Jermaczek D., Tryjanowski P. 1990. [Breeding bird communities in the farmland of Ziemia Lubuska and Western Wielkopolska (western Poland) with the consideration of arable fields]. Lubuski Przegląd Przyrodniczy 1:3-26.
• Kot H. 1988. The effect of suburban landscape structure on communities of breeding birds. Pol. ecol. Stud. 14:235-261.
• Kujawa K. 1994. Influence of land-use change within agricultural landscapes on the abundance and diversity of breeding bird communities. In: Ryszkowski L., Bałazy S. (eds.). Functional appraisal of agricultural landscapes in Europe. RCAFE, Poznań, pp. 183-196.
• Rosenzweig M. L. 1996. Species diversity in space and time. Cambridge Univ. Press, New York.
• Tomiałojć L. 1997. [On the necessity to develop an integrated scheme for bird monitoring in Poland]. Notatki Ornitologiczne 38:239-254.
• Tryjanowski P. 1999. Effect of habitat diversity on breeding birds: comparison of farmland bird community in the region of Wielkopolska (W Poland) with relevant data from other European studies. Pol. J. Ecol. 47:153-174.