The structure of weevil communities (Coleoptera, Curculionidae) of selected Polish pine forests

• Autorzy: Cholewicka-Wisniewska K.

Warianty tytułu

PL

Struktura zgrupowań ryjkowcow (Coleoptera, Curculionidae) wybranych borów świeżych Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper describes communities of weevils belonging to the families: Attelabidae, Rhinomaceridae, Apionidae, and Curculionidae, Inhabiting pine forests situated within four forest areas In Poland, namely, the subcontinental pine forests (Peucedarto-Pinetum of Puszcza Białowieska and Puszcza Biała and the suboceanic pine forests (Leucobryo-Pinetum) of Bory Tucholskie and Roztocze National Park.

PL

Badaniami objęto zgrupowania ryjkowców (sensu lato) uwzględniające gatunki zaliczane do następujących rodzin: Attelabidae, Rhinomaceridae, Apionidae i Curculionidae. Celem pracy była charakterystyka zgrupowań ryjkowców występujących w wybranych borach świeżych na terenie Polski. Postawione zadania zrealizowano poprzez zbadanie składu gatunkowego, sezonowych zmian liczebności, struktury dominacyjnej i liczebności Curculionidae. Ponadto pomocne w osiągnięciu tego celu było również opracowanie charakterystyki ekologicznej badanych chrząszczy oraz analiza porównawcza struktury zgrupowań występujących na badanych powierzchniach. Badania prowadzono w zbiorowiskach roślinnych związku Dicrano-Pinion z klasy Vaccinio-Piceetea należących do dwóch zespołów borów świeżych: Peucedano-Pinetum i Leucobryo-Pinetum w latach 1986 i 1987. Drzewostany były zlokalizowane w czterech kompleksach borów sosnowych świeżych na terenie Polski: (Peucedano-Pinetum) w Puszczy Białowieskiej i Puszczy Białej oraz (Leucobryo-Pinetum) w Borach Tucholskich i w Roztoczańskim Parku Narodowym. Podczas prowadzonych badań zebrano około 7.5 tysięcy imagines ryjkowców należących do 116 gatunków. Materiał odławiano różnymi metodami ilościowymi. W warstwie koron ryjkowce odławiano pułapkami Moerickego, a w warstwie runa czerpakiem entomologicznym. Ponadto zastosowano uzupełniające metody odłowu służące do pełniejszego określenia składu gatunkowego zgrupowań ryjkowców: pułapki Barbera, przesiewanie ściółki, pułapki Moerickego umieszczone na powierzchni ziemi, odłowy "na upatrzonego" (spod kamieni i kory oraz z próchna). Do charakterystyki zgrupowań ryjkowców zastosowano wskaźnik bogactwa gatunkowego (Shannona i Weavera), natomiast przy porównywaniu zgrupowań wskaźnik podobieństwa składu gatunkowego (Jaccarda-Sörensena) 1 podobieństwa struktury dominacyjnej (Morisity). Gatunki występujące na terenie borów świeżych podzielono, w oparciu o ich bionomię, na 11 grup. Zastosowany podział pozwolił na analizę zróżnicowania ekologicznego Curculionidae. Najliczniejsze były gatunki rozwijające się w koronach drzew Iglastych, głównie na sośnie. Porównanie zgrupowań ryjkowców w zbadanych kompleksach leśnych wykazuje różnice w bogactwie gatunkowym, liczebności i strukturze dominacyjnej. Najwięcej gatunków i najwyższe ich liczebności stwierdzono w Puszczy Białowieskiej, niewiele mniej wykazano z Roztoczańskiego Parku Narodowego, mniej z Puszczy Białej, a najmniej z Borów Tucholskich. W każdym z badanych kompleksów leśnych na terenie starodrzewów dominantem był inny gatunek ryjkowca, jednak skład grupy gatunków najliczniej występujących: dominantów i subdominantów w poszczególnych kompleksach jest do siebie zbliżony. Przeprowadzona analiza fenologiczna wykazała największe liczebności zgrupowań ryjkowców w okresie wiosennym i wczesnego lata. Zgrupowania Curculionide w borach świeżych charakteryzują się największym udziałem gatunków o szerokim typie rozmieszczenia: holarktycznym i palearktycznym. Natomiast pod względem ilościowym dominowały wśród nich gatunki o europejskim, zachodniopalearktycznym i palearktycznym typie rozsiedlenia. Zasięgi tych ryjkowców mieszczą się w areale boru świeżego. W badanych kompleksach leśnych nie wszystkie gatunki ryjkowców uznane za szkodniki lasów Iglastych zostały odnotowane w znacznych liczebnościach. Natomiast inne, uznawane za rzadko łowione, są bardzo licznie reprezentowane w materiale zebranym w koronach sosen.

Słowa kluczowe

PL

zoocenozy; owady; bor sosnowy; ryjkowcowate; Coleoptera; entomologia lesna; Polska; chrzaszcze; bor swiezy; Curculionidae

• Wydawca: -
• Czasopismo: Fragmenta Faunistica
• Rocznik: 1994
• Tom: 36
• Numer: 21
• Opis fizyczny: s.397-439, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Cholewicka-Wisniewska K.

• Muzeum i Instytut Zoologii PAN, ul.Wilcza 64, 00-690 Warszawa