PL
W pracy wykorzystano wyniki trzech doświadczeń, dwa zlokalizowano na glebie kompleksu żytniego bardzo dobrego, trzecie na glebie kompleksu pszennego dobrego. Pierwsze doświadczenie przeprowadzono w 1972-1990 г., w zmianowaniu: jęczmień jary - pszenica ozima - jęczmień jary - żyto, nawożenie słomą (5 t·ha⁻¹) i międzyplonem ścierniskowym (gorczyca biała lub rzodkiew oleista) stosowano pod jęczmień jary uprawiany co drugi rok. Drugie doświadczenie przeprowadzono w latach 1987-1997 г., w zmianowaniu: rzepak ozimy - pszenica ozima - jęczmień jary, słomę (5 t·ha⁻¹) przyorywano jeden raz, dwa razy i trzy razy w 3-letniej rotacji. Trzecie doświadczenie realizowano w latach 1987-1990 г., w monokulturze pszenicy ozimej słomę stosowano co roku (3 i 6 t·ha⁻¹). Nawożenie zwiększało w ornej warstwie gleby zawartość materii organicznej i przyswajalnego potasu. Odczyn gleby i zawartość magnezu przyswajalnego nie uległy zmianom, natomiast zawartość fosforu nieznacznie zmniejszyła się. Wpływ międzyplonu na zawartość materii organicznej był mniejszy niż słomy. Nawożenie słomą powodowało wzrost plonu jęczmienia jarego lub pszenicy ozimej o 3-6%. Natomiast słoma i międzyplon stosowane łącznie pod jęczmień jary zwiększyły jego plon o 10%.
EN
Paper presents the results of three experiments, conducted on two soil complexes: very good rye complex and good wheat complex. The first experiment (1972-1990) was run at the crop rotation: spring barley - winter wheat + catch crop - spring barley - rye + catch crop. The biomass of catch crops (mustard or radish) and cereal straw (5 t·ha⁻¹ ) were ploughed in every second year, before spring barley cultivation. In the second experiment (1987-1997) the straw (5 t·ha⁻¹ ) was incorporated into soil once, twice or three times in 3-year cycle of crop rotation: winter rape - winter wheat - spring barley. In the third experiment (1987-1990) the straw (3 and 6 t·ha⁻¹) was ploughed in every year at the monoculture of winter wheat. Straw fertilization increased the content of soil organic matter and available potassium but slight by decrease phosphorus content; the soil acidity and magnesium content did not change. The effect of catch crops on the increase of soil organic content was lesser than that of straw. Straw fertilization increased of the yield of spring barley or winter wheat by 3-6%. Combined fertilization with straw and catch crop biomass increased the yield of spring barley by about 10%.