EN
In the present study, we used 37-year long dataset on Tawny Owls from the annual monitoring of nestboxes at a sample plot in Central Lithuania. We expected that Tawny Owls responded to changes in land use practices, stemming from a change in both political and economic system, which may affect prey abundance and composition, breeding performance and demography. To analyze temporal changes in monitored parameters, we divided the study period into three phases (1978-1989,1990-2001 and 2002-2014), corresponding to different socio-economic conditions. The number of nesting pairs of Tawny Owls decreased significantly in the last 13 years of the study, but the number of successful pairs fluctuated without any trend. The clutch size and number of nestlings varied without significant trends, but nesting success improved over the last 13 years. Annual apparent survival probability of the female Tawny Owls did not vary significantly over the study period (model averaged values between 0.71 and 0.73). Owls occupied nestboxes irrespective to the distance from the agricultural land during the first two study periods, but since early 2000s, owls tended to occupy nestboxes located deeper in the forest. Birds and small mammals were similarly important as prey items by biomass. Since the 1990s, the share of Microtus voles significantly decreased in the diet, while that of birds increased. In summary, changes in the diet, improved nesting success of the Tawny Owl and tendency of nesting in forest interior may indicate ongoing complex responses to the changes in environmental conditions.
PL
W pracy przedstawiono dane obejmujące 37 lat badań w populacji puszczyka gniazdującego w skrzynkach lęgowych w dużym kompleksie leśnym w centralnej Litwie (Fig 1). Wśród analizowanych parametrów lęgów były m. in.: liczba par przystępujących do lęgów, wielkość zniesienia, sukces lęgowy oraz liczba wyprowadzonych piskląt. Samice były łapane na gniazdach, co pozwoliło na oszacowanie ich rocznej przeżywalności. Określano także położenie skrzynek lęgowych względem terenów rolniczych (potencjalnego miejsca żerowania) oraz skład pokarmu — na podstawie resztek ofiar znajdowanych podczas kontroli gniazd w sezonie lęgowym. Autorzy spodziewali się, że puszczyki mogą reagować na zmiany sposobów użytkowania gruntów (wynikających zarówno ze zmian politycznych jak i ekonomicznych), które mogły wpływać na liczebność i skład zdobyczy, udatność lęgów oraz parametry demograficzne. Do analizy zmian czasowych w badanych parametrach, okres badań podzielono na trzy grupy (1978-1989, 1990-2001 i 2002-2014), odpowiadające różnym warunkom społeczno-ekonomicznym. Podczas 37 lat badań, średnio 5 par puszczyków gniazdowało na terenie badanego kompleksu leśnego. Pomimo tego, że w ostatnim badanym okresie liczba par była niższa niż w pozostałych okresach, nie stwierdzono istotnych trendów w tym parametrze (Fig. 2). Ani wielkość zniesienia, ani liczba piskląt nie różniła się pomiędzy trzema wyróżnionymi okresami. Sukces lęgowy był najwyższy w ostatnich 13 latach (80%), a najniższy w okresie 1990-2001 (58%) (Fig. 3). Nie stwierdzono, aby na roczną przeżywalność samic miał wpływ okres badań (Tab. 1). Uśredniona oszacowana przeżywalność wynosiła 0,71-0,73. Prawdopodobieństwo zajęcia skrzynek nie zależało od odległości od terenów uprawnych w pierwszym i drugim okresie, natomiast w okresie trzecim częściej jako miejsca gniazdowe wykorzystywane były skrzynki znajdujące się głębiej w lesie (Tab. 2, Fig. 4). Wśród ofiar puszczyków zidentyfikowano co najmniej 37 gatunków. Drobne ssaki i ptaki były najczęstszą zdobyczą (odpowiednio 65% i 31% ofiar); dominowały nornice rude, norniki i drozdy (Tab. 3). Obecność w diecie norników, drozdów oraz innych ptaków zmieniała się pomiędzy trzema wyróżnianymi okresami. Podobnych różnic nie zaobserwowano dla myszowatych i nornic. Obecność wśród zdobyczy norników była znacznie niższa w drugim i trzecim okresie badań (1990-2001 i 2002-2014). Odwrotną tendencję zaobserwowano dla drozdów; także obecność innych ptaków była znacznie wyższa w okresie 2002-2014 w porównaniu z okresem 1978-1989 (Fig. 5). Autorzy zastanawiają się nad spadkiem udziału norników w diecie puszczyka, sugerując, że same tylko gniazdowanie głębiej w lesie, a więc dalej od potencjalnych żerowisk na polach nie powinno powodować tak dużych różnic i wskazując dodatkowe przyczyny, jakimi mogą być zmiany środowiskowe terenów rolniczych oraz potencjalna konkurencja ze strony innych drapieżników. Zmiany w częstości chwytanych poszczególnych grup ofiar, z jednoczesnym zwiększeniem sukcesu lęgowego puszczyka oraz częstsze niż wcześniej gniazdowanie we wnętrzu lasu może wskazywać na skomplikowany układ wzajemnie powiązanych reakcji na zmiany warunków środowiskowych.