Stężenie związków biogennych w wodzie potoków dopływających do zbiornika Dobczyckiego

• Autorzy: Pawelek J. , Spytek M.

Warianty tytułu

EN

Concentration of biogenic compounds in water of the streams flowing up to the Dobczyce reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie przeprowadzonych badań określono wartości stężeń związków azotu i fosforu w dopływach z bezpośredniej zlewni Zbiornika Dobczyckiego. Prace badawcze realizowano w okresie od lipca do grudnia 2003 i w roku hydrologicznym 2005. Zbiornik Dobczycki będący źródłem wody dla Krakowa posiada maksymalną pojemność 125 mln m3. Głównym dopływem Zbiornika Dobczyckiego jest rzeka Raba. Zbiornik jest także zasilany ze zlewni własnej o powierzchni 78,2 km2, na której znajduje się kilka małych potoków mających łącznie powierzchnię zlewni 64,4 km2. Oprócz rzeki Raby dostawcą biogenów do zbiornika są także potoki zlewni bezpośredniej. Pracę oparto na analizach stężeń NH4, NO3, NO2 i PO4 w próbkach wody pobieranych z następujących potoków przy ich dopływie do czaszy zbiornika: Brzezówka, Ratanica, Trzemeśnianka, Dębnik i Wolnica, z częstością raz w miesiącu. Uzyskane wyniki wskazują, że stężenia związków biogennych w wodzie bezpośrednich dopływów nie stanowiły poważnego zagrożenia dla jakości wód Zbiornika Dobczyckiego w drugiej połowie 2003 roku. Podobny stan stwierdzono w roku hydrologicznym 2005. Wody badanych potoków w analizowanym okresie były umiarkowanie zasobne w związki azotu, znacznie bogatsze natomiast w związki fosforu. Przy porównaniu średnich wartości stężeń badanych wskaźników pomiędzy okresami badań można stwierdzić, że w przypadku potoku Dębnik nastąpiła poprawa jakości wody z wyjątkiem NO3. Natomiast w potoku Wolnica nastąpiło pogorszenie w zakresie trzech wskaźników i nieznaczna poprawa w zakresie PO4. Na podstawie wyników w roku hydrologicznym 2005 dokonano oceny jakości wody potoków Dębnik i Wolnica wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych. Wody zarówno Wolnicy, jak i Dębnika odnośnie do stężeń NH4, NO2 i PO4 zaliczono do I klasy, natomiast w zakresie NO3 do klasy II.

EN

Based upon investigations the concentrations of nitrogen and phosphorus compounds in tributaries of the Dobczyce reservoir were determined. The investigations were carried out in the period between July and December 2003 and during the hydrological years 2005. The Dobczyce reservoir which is the source of water for Cracow has maximum volume of 125 mln m3. The Raba river is the main tributary of the reservoir. The reservoir is also supplied by own basin of area 78,2 km2 with several small streams having total area 64,4 km2. Apart from the Raba river streams of direct basin are suppliers of biogenic compounds to the reservoir. The work was based upon analysis of concentrations of NH4, NO3, NO2 i PO4 in samples of water taken from the following streams at their inflow to the reservoir bowl: Brzezówka, Ratanica, Trzemeśnianka, Dębnik and Wolnica. The samples were taken once a month. Obtained results point that the concentrations of biogenic compounds in water of direct tributaries did not determine serious threat for quality of water of the Dobczyce reservoir in the second half of 2003. The similar state was noticed in the hydrological year 2005. Waters of investigated streams in analyzed period were moderately abundant in nitrogen compounds and much more abundant in phosphorus compounds. Comparing mean concentrations of investigated indicators between analyzed periods one can state that in case of the Dębnik stream improvement of water quality except of NO3 took place. In case of the Wolnica stream deterioration of water quality in the scope of three indicators and small improvement in PO4 occurred. Based upon results in the hydrological year 2005 the evaluation of quality of water in the streams Dębnik and Wolnica was carried out according to the Ordinance of Environment Minister from 2004 concerning classification for presentation of surface water state (Rozporządzenie Ministra Środowiska z 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych). Waters of both Wiolnica and Dębnik taking into account concentrations of NH4, NO2 i PO4 were classified to the I class wile regarding NO3 to the II class.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; zbiornik Dobczyce; zlewnia Zbiornika Dobczyckiego; doplywy; potoki; zanieczyszczenia wod; zanieczyszczenia obszarowe; zwiazki biogenne; zwiazki azotowe; zwiazki fosforu; stezenie zanieczyszczen

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2008
• Numer: 05
• Opis fizyczny: s.179-190,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pawelek J.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Spytek M.

Bibliografia

• Guzik Cz., Górka Z. Gospodarka rolna w rejonie Zbiornika Dobczyckiego na Rabie. Instytut Geografii UJ Maszynopis. 2000.
• Kurek S., Pawlik-Dobrowolski J., Twardy S. Ocena zagrożeń jakości wód zbiornika retencyjnego w Dobczycach ze strony rolnictwa oraz sposoby ich ograniczania. W: Zlewnia Raby jako obszar alimentacji wód i zanieczyszczeń dla zbiornika retencyjnego w Dobczycach. Kraków,Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki. Monografia 145, s. 253–271, 1993.
• Mazurkiewicz G. Environmental characteristics of affluents of the Dobczyce Reservoir indices. Acta Hydrobiol., 30, s. 287–296, 1988.
• Mazurkiewicz-Boroń G. Czynniki kształtujące procesy eutrofizacyjne w podgórskich zbiornikach zaporowych. Supplementa ad Acta Hydrobiologia, 2 (2002), Kraków 200, s. 1–68.
• Mrozek T., Kurek S., Pawlik-Dobrowolski J. Wielkość i dynamika odpływu wody z bezpośrednich zlewni zbiornika retencyjnego w Dobczycach [w:] Zlewnia Raby jako obszar alimentacji wód i zanieczyszczeń dla zbiornika retencyjnego w Dobczycach. Politechnika Krakowskaim. T. Kościuszki. Monografia 145, Kraków 1993, s. 171–195.
• Pawlik-Dobrowolski J. Ocena stanu czystości wód powierzchniowych w zlewni Raby na tle źródeł zanieczyszczenia [w:] Zlewnia Raby jako obszar alimentacji wód i zanieczyszczeń dla zbiornika retencyjnego w Dobczycach. Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki. Monografia 145, Kraków 1993, s. 131–154.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku, w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód.
• Wojkowski J. Wpływ opadów atmosferycznych na poziom stężenia wybranych związków biogennych w wodach rzeki Prądnik w Ojcowskim Parku Narodowym. Roczniki AR w Poznaniu – CCXCI, 1997, s. 245–251.
• Wróbel S. Zbiornik zaporowy w Dobczycach i jego ochrona. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln., 235, 1980, s. 205–215.