PL
Nawozy organiczne stanowią uzupełnienie nawozów mineralnych, ponieważ zawierają składniki pokarmowe, łącznie z mikroelementami, których nie zawierają na ogół nawozy mineralne oraz stymulują wzrost, rozwój i krzewienie się roślin. Celem podjętych badań była ocena składu chemicznego runi łąkowej nawożonej gnojówką i nawozami mineralnymi. Badania przeprowadzono na łące podgórskiej, na glebie brunatnej o składzie granulometrycznym gliny średniej. Doświadczenie połowę, obejmowało cztery obiekty nawozowe, tj.: kontrola, nawożenie mineralne NPK, połowa i pełna dawka gnojówki. Łąkę użytkowano 2-kośnie. W próbkach zielonki oznaczono zawartość suchej masy metodą suszarkową w temperaturze 105°C. Na podstawie zawartości suchej masy w sianie obliczono plony suchej masy. Po mineralizacji próbek siana oznaczono zawartość K, Mg, Ca i Na metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA), P kolorymetrycznie metodą wanadowo-molibdenową. Nawożenie gnojówką korzystnie wpłynęło na skład botaniczny runi łąkowej. Wzrost plonów suchej masy runi łąkowej pod wpływem nawożenia mineralnego i organicznego wynosił od 25 do 54% w stosunku do kontroli. Poziom białka ogólnego w runi, nawożonej nawozami mineralnymi i gnojówką, mieścił się w granicach optymalnych. Zawartość Mg, Na, K i P w suchej masie runi łąkowej uznano za optymalną, a Ca za niską. Jedynie wartości stosunków K : Na, K (Ca + Mg), K : Mg, Ca : P, Ca : Mg w runi łąkowej, nawożonej nawozami mineralnymi i gnojówką nie mieściły się w granicach przyjmowanych za bezpieczne w paszach dla przeżuwaczy. Ilość pobranych pierwiastków przez ruń łąkową zależała od rodzaju nawożenia, plonu i ich składu chemicznego. Największe ilości K, Mg, P i Ca zebrano z runią nawożoną nawozami mineralnymi. Badane kombinacje nawozowe wpłynęły na obniżenie pobrania sodu z plonem runi łąkowej.
EN
Organic fertilizers are a supplement of mineral ones because they contain nutrients, including microelements, which usually are missing from mineral fertilizers, besides they stimulate growth, development and tillering of plants. The studies aimed at assessing the chemical composition of meadow sward fertilized with liquid manure and mineral fertilizers. The studies were conducted on a submontane meadow on brown soil of medium loam texture. The field experiment comprised four treatments: control, mineral NPK treatment, a half and a full dose of liquid manure. The meadow was utilised at two swaths. In green forage samples dry matter content was assessed in a dryer at 105°C. On the basis of dry matter contents in hay, the dry matter yields were calculated. After the hay sample mineralization, K, Mg and Ca concentrations were assessed by ASA method and P in a colorimeter by vanadium and molybdenum method. Liquid manure treatment positively affected botanical composition of the meadow sward. The increase in the yields of meadow sward dry matter as the effect of mineral and organic fertilisation ranged between 25 and 54% in relation to the control. Crude protein level in the sward treated with mineral fertilizers and liquid manure ranged within the optimal values. Mg, Na, K and P concentrations in dry matter of the meadow sward were considered optimal, while Ca content was too low. Only the values of K : Na, K (Ca+Mg), K: Mg, Ca : P, Ca : Mg ratios in the meadow sward fertilized with mineral fertilizers and liquid manure did not fall within the limits assumed as safe for ruminant fodder. The quantity of elements taken up by the meadow sward depended on the kind of treatment, yield and their chemical composition. The greatest amounts of K, Mg, P and Ca were removed with sward treated with mineral fertilizers. The studied fertilizer combinations influenced a decreased sodium removal with the meadow sward yield.