Oddziaływanie stopnia wodnego Brzeg Dolny na populację i kondycję zdrowotną ryb, na przykładzie zachorowalności na czerniaczkę pasożytniczą

• Autorzy: Nowak L. , Malczewska B. , Jawecki B.

Warianty tytułu

EN

Impact of water barrage on fish population and health condition on the example of the morbidity rate on Posthodiplostomum cuticola

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem niniejszej pracy jest opis zmian wywołanych w ekosystemie wodnym na skutek ingerencji człowieka poprzez wybudowanie stopnia wodnego piętrzącego wodę. Elementem badawczym pracy było określenie różnic w ilości ryb na stanowisku górnym i dolnym zbiornika Brzeg Dolny zaatakowanych przez czerniaczkę pasożytniczą. Ogólna ocena składu gatunkowego ryb w zbiorniku wodnym i poniżej stopnia w Brzegu Dolnym pozwoliła na przeprowadzenie analizy ilościowej ryb występujących w Odrze. Na rozpatrywanym odcinku cieku, najwięcej ryb zaliczono do rodziny karpiowatych tj. 89% w stosunku do całej populacji. W trakcie prowadzonych badań określono ogólną kondycję zdrowotną ryb na stanowisku dolnym i górnym. Szczególną uwagę poświęcono zmianom parazytologicznym tj. zmianom powłokowym ryb wywołanych przez przywrę (Posthodiplostomum cuticola). Wstępna analiza badań i oraz przegląd danych literaturowych wykazują na zróżnicowany charakter ekosystemu rzecznego powyżej i poniżej stopnia w Brzegu Dolnym. Stopień ten stanowi przeszkodę w rzece, która tworzy dwa oddzielne środowiska dla bytowania ryb. Stopień wodny w Brzegu Dolnym wpływa na liczebność populacji ryb poniżej i powyżej stopnia wodnego oraz wystepowanie osobników porażonych czerniaczką pasożytniczą. Przejście fali wezbraniowej przyczyniło się do migracji osobników (w tym zatakowanych czerniaczką) w dół rzeki.

EN

The essential element of presented research is a description of the changes induced in the aquatic system as a result of human intervention by building barrage. The main objective of this study is to determine the differences in the quantity and condition of fish at the upper and lower station of the reservoir with regard to infected fish with Posthodiplostomum cuticola. Overall assessment of the species composition of fish at the upper and lower station of the reservoir in Brzeg Dolny allowed the quantitative analysis of fish in the Odra River. In the relevant section of the watercourse, the biggest fish of the carp family originated e.g. 89% of the total population. The study determines the overall health condition of fish at the lower and upper station. Particular attention was paid to changes in shell fish caused by vermines such as worm (Posthodiplostomum cuticola). Preliminary analysis, testing and a review of the literature data show the heterogeneous nature of the river ecosystem above and below grade on the Brzeg Dolny Reservoir. The barrage is an obstacle in the river which forms two separate living environments for fish, due to a significant difficulty in migrating between the upper and lower station, and marks differences in colonized environment.

Słowa kluczowe

PL

stopnie wodne; zbiorniki wodne; zbiornik Brzeg Dolny; oddzialywanie na zwierzeta; ryby; zdrowotnosc zwierzat; choroby pasozytnicze; czerniaczka; przywry; Posthodiplostomum cuticola

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2012
• Numer: 3/IV
• Opis fizyczny: s.37-47,tab.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Nowak L.

• JUKABUD Sp. z o.o., ul.Bolesława Krzywoustego 6-12,51-165 Wrocław

autor

Malczewska B.

• Widział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Instytut Architektury Krajobrazu, 50-363 Wrocław, pl.Grunwaldzki 24

autor

Jawecki B.

• Widział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Instytut Architektury Krajobrazu, 50-363 Wrocław, pl.Grunwaldzki 24A

Bibliografia

• Głuchowska B., Pływaczyk L. Zwierciadło wody gruntowej w dolinie Odry poniżej stopnia wodnego w Brzegu Dolnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu 2008. 108 ss.
• Instrukcja eksploatacji stopnia wodnego Brzeg Dolny, Hydroprojekt Wrocław (S-2420/00), Wrocław 1999.
• Jeleński J. Ograniczenie powierzchni użytecznej obwodu rybackiego poprzez zabudowę hydrotechniczną. Ochrona ichtiofauny w rzekach z zabudową hydrotechniczną, Monografia pod redakcją Mokwy M. i Wiśniewolskiego W., Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2008, s. 33-40.
• Kocyłowski B., Miaczyński T. Choroby ryb i raków, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960, s. 290-292.
• Książek L., Bartnik W., Wykorzystanie warunków hydraulicznych do oceny typów siedlisk w korycie rzecznym, Nauka Przyroda Technologie 2009, tom 3, zeszyt 3, 1-7.
• Mokwa M., Tarnawski K. Ocena hydrauliczna działania przepławki dla ryb przy stopniu wodnym Brzeg Dolny. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2008/ 07 s. 131–142.
• Mokwa M.. Przepławki dla ryb na stopniach regulacyjnych potoków górskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2007/ 4 (2). s. 279–287.
• Nowak Ł. Oddziaływanie zbiornika wodnego na wybrane elementy środowiska przyrodniczego, na przykładzie zbiornika Brzeg Dolny. Praca dyplomowa napisana w Instytucie Inżynierii Środowiska, UP we Wrocławiu, Wrocław 2011, Maszynopis.
• Olszewska B., Paluch J., Pływaczyk L.Wpływ warunków zasilania na jakość wód w śródpolnych zbiornikach wodnych oraz skład florystyczny porostu w ich otoczeniu. Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus 2007 [T.] 6 [nr] 3 s. 19-28.
• Pływaczyk L. Oddziaływanie spiętrzenia rzeki na dolinę na przykładzie Brzegu Dolnego. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1997. Monografie.47 ss.
• Wiśniewolski W., Girsztowtt Z. Program ochrony i rozwoju zasobów wodnych województwa lubelskiego w zakresie udrożnienia rzek dla ryb dwuśrodowiskowych. ICHT-LOG rybactwo i inne, Piaseczno i SPW EDYCJA, Olsztyn 2007, 93 ss. http://www.um.bip.lublin.pl/upload/pliki/Program_ochrony_Lublin.pdf (dostęp 30.09.2012).
• Wiśniewolski W., Mokwa M., Zioła S. Migracje ryb – przyczyny zagrożenia i możliwości ochrony. Ochrona ichtiofauny w rzekach z zabudową hydrotechniczną, Monografia pod redakcją Mokwy M. i Wiśniewolskiego W., Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2008, s.9–19.
• Wiśniewolski W.,Ekologiczna ciągłość rzek i restytucje ryb jako warunek ekorozwoju. W: Rybactwo, wędkarstwo, ekorozwój. Monografia (red. Arkadiusz Wołos). Wydawnictwo IRS Olsztyn, Olsztyn 2006 s. 115-126.