Społeczne wyobrażenia wsi na przełomie XX i XXI wieku

• Autorzy: Sulima R.

Warianty tytułu

EN

Social conceptions of rural culture at the turn of the 20th and 21st centuries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł ma na celu pokazanie zasadniczych zmian repertuaru oraz podstawowych obiegów komunikacyjnych „wyobrażeń społecznych" (zmityzowanych obrazów) polskiej wsi na przełomie XX i XXI wieku. „Wyobrażenia społeczne" to - za Bronisławem Baczką - „idee-obrazy", które są symboliczną reprezentacją i projekcją rzeczywistości, wobec której pełnią funkcje regulujące i modelujące. „Wyobrażenia społeczne" wsi tracą wykładnię ideologiczną, stają się mitami kultury popularnej oraz konsumpcyjnej, stanowią też atrakcyjne tworzywo, charakterystycznych dla ponowoczesności, procesów estetyzacji kultury. Wieś jako wciąż inny typ krajobrazu i kultury staje się w XXI wieku przestrzenią działań animacyjnych i zdarzeń estetycznych, które stosunkowo najpełniej opisuje etnografia performatywna. Istotne przemiany znaczeń polskich mitologii wsi współbrzmią z intensyfikacją dyskursów tożsamościowych oraz polskiej wersji postkolonializmu, która eksponuje obrazy „krzywdzonej" chłopskości, traktowanej jako charakterystyczny rys polskich dziejów.

EN

The article aims to present fundamental changes in the repertoire and the communicative circulation of "social conceptions" (mythical images) of Polish rural areas at the turn of the 20th and 21st centuries. "Social conceptions", (a notion developed by Bronisław Baczko), function as "ideas-images" which serve as symbolic representations and projections of reality, regulating and modelling its perception. The "social conceptions" of rural areas have recently lost their ideological aspect - they have transformed into myths of popular and consumer culture. What is more, they constitute an attractive material for a typically postmodern process of the aesthetization of culture. The still distinct rural countryside and its type of culture have become a place for animative activities and aesthetic experiences in the 21st century; a phenomenon perhaps best described by per formative ethnography. The significant transformation of the meanings of t Polish rural mythology harmonize with intensifying identity discourses and with a Polish version of post-colonialism, which portrays images of peasant "exploitation", and treats them as a characteristic trait of Polish history.

Słowa kluczowe

PL

wies; rolnictwo; wyobrazenia spoleczne; mitologie spoleczne; kultura ludowa; kultura masowa; folkloryzm; animacja kultury; etnografia performatywna; tradycje; pamiec kulturowa; wiek XX-XXI

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2014
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.57-63,bibliogr.

Twórcy

autor

Sulima R.

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa

Bibliografia

• Appadurai A. 2005: Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji.Wyd. Universitas, Kraków
• Baczko B. 1994: Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej. PWN, Warszawa.
• Barański J. 2010: Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne. Wyd. UJ, Kraków.
• Bartmiński J. 1996: Słownik stereotypów i symboli ludowych. Wyd. UMCS, Lublin.
• Bartmiński J. 2013: Przyczynek do polskiej demofobii. Euro koko i ludowość żywiołowa, [w:] Peryferie kultury. Szkice ofiarowane Profesorowi Rochowi Sulimie, R. Chymkowski i inni (red.). Wyd. UW, Warszawa.
• Bukraba-Rylska I. 1990: Kultura ludowa na co dzień. Wyd. Instytut Kultury, Warszawa.
• Bukraba-Rylska I. 2000: Kultura w społeczności lokalnej – podmiotowość odzyskana? Wyd. IRWiR PAN, Warszawa.
• Bukraba-Rylska I. (red.) 2004: Polska wieś w społecznej świadomości. Wyd. IRWiR PAN, Warszawa.
• Bukraba-Rylska I. 2007: Temat wiejski: kontynuacje i konkretyzacje. Wybór artykułów z lat 2006–2007. Warszawa.
• Bukraba-Rylska I. 2013: O wiejskich festynach, czyli ku organoleptycznej koncepcji kultury. [w:] Peryferie kultury. Szkice ofiarowane Profesorowi Rochowi Sulimie, R. Chymkowski i inni (red.). Wyd. UW, Warszawa.
• Długosz J 1961: Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. I–II. Warszawa.
• Gell A. 1998: Art and Agency. An Antropological Theory. Oxford University Press, Oxford.
• Kolski K., Kulesza M. 2012: Wioska fabularna, praca dyplomowa przygotowana w Collegium Civitas. Warszawa.
• Korduba P. 2013: Ludowość na sprzedaż. Wyd. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Kuligowski W. 2012: Różnicowanie nowoczesności. Nowa debata w antropologii społecznej. Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań.
• Kurczewska J. (red.) 2004: Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, t. I. IFiS PAN, Warszawa.
• Kurczewska J. (red.) 2006: Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu, t. II. IFiS PAN, Warszawa.
• Kurczewska J. (red.) 2008: Oblicza lokalności. Ku nowym formom życia lokalnego, t. III. IFiS PAN, Warszawa.
• Myśliwski W. 2004: Kres kultury chłopskiej. Twórczość nr 4 (701), Warszawa.
• Nycz R. 2011: Wprowadzenie. [w:] Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, R. Nycz (red.). Wyd. Universitas, Kraków.
• Plińska W., Rakowski T. 2009: Badanie – rozumienie – działanie społeczne. Projekt etnografii animacyjnej i etnograficznie zorientowanej animacji kultury. Kultura Współczesna nr 4, Wyd. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Rakowski T. 2013: Etnografia/animacja/sztuka. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego, T. Rakowski (red.). Wyd. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Rakowski T. 2013a: Potomkowie chłopów – wolni od kultury (wywiad). Znak nr 1, Kraków.
• Robotycki Cz. 1998: Nic nie jest oczywiste. Wyd. UJ, Kraków.
• Sulima R. 1981: Literatura a dialog kultur. Warszawa.
• Sulima R. 2013: Z tych polskich Indian (wywiad).Znak nr 3, Kraków.
• Walocha J. 2012: Z Jurkowa do Niegosławic. Wspomnienia. Wyd. Stowarzyszenie Kulturalno-Historyczne „Beldonek”, Chrobrze.
• Wasilewski J. 2012: Jesteśmy potomkami chłopów (wywiad). Znak nr 5, Kraków.