PL
Substancje allelopatycznie aktywne, wydzielane przez korzenie roślin, wymywane z ich części nadziemnych podczas opadów lub powstające przy rozkładzie resztek roślin, do których zalicza się między innymi pochodne fenoli, mogą wywoływać stress u roślin, które się z nimi stykają. Wynikiem tego jest ograniczenie kiełkowania i wzrostu, obserwowane zwłaszcza u młodych roślin w pierwszych fazach ich rozwoju. W prezentowanych badaniach zakładano, że reakcja stresowa na obecność allelozwiązków może być wykorzystana w praktyce rolniczej do ograniczania zachwaszczenia. W doświadczeniach badano wpływ biomasy roślin: gorczycy białej, gryki, owsa, jęczmienia jarego i żyta na chwasty najczęściej występujące w uprawach kukurydzy. Wyniki doświadczeń laboratoryjnych i wazonowych wskazują na hamujący wpływ wyciągów oraz biomasy pięciu gatunków roślin: gorczycy białej, gryki, owsa, jęczmienia jarego i żyta na kiełkowanie i początkowy wzrost chwastów prosowatych: Echinochloa crus-galli i Setaria viridis. W warunkach polowych wprowadzona do gleby biomasa roślin - donorów wpływała również hamująco na liczbę i masę Echinochloa crus-galli i Setaria viridis, przy czym na wiosnę wyraźniejszy był efekt biomasy gorczycy i gryki (ograniczenie liczby chwastów na poziomie 55 i 47%), a w okresie przed zbiorem efekt wprowadzonej do gleby biomasy zbóż.Rośliny donory zawierały różne ilości związków fenolowych. Największą ich zawartość stwierdzono w biomasie gryki, która była bogata w prawie wszystkie oznaczane kwasy fenolowe. Najmniejszą zawartość związków fenolowych stwierdzono w jęczmieniu, zawierał on tylko stosunkowo dużo kwasu trans-cynamonowego. W glebie stwierdzono większą zawartość fenoli na obiektach z biomasą zbóż, aniżeli z biomasą gryki i gorczycy, z czego można wnioskować, że degradacja tych związków na poletkach z wprowadzoną do gleby biomasą zbóż przebiegała wolniej. Określenie możliwości praktycznego wykorzystania allelopatycznych oddziaływań badanych roślin do ograniczania zachwaszczenia wymaga dalszych badań uwzględniających opłacalność proponowanych metod.
EN
Allelopathic active substances including, among others, phenol derivative, released by plant roots, washed out from their above-ground parts with rain water or formed at plant residue breakdown may cause stress in plants which have contact with them. As result the plant germination and growth are reduced, especially in young plants at the first phases of their development. The presented studies assumed that stress response to the presence of allelocompounds may be used in agricultural practice to check weed infestation. The experiments tested the effect of white mustard, buckwheat, oat, spring barley and rye biomass on weeds most frequent in maize cultivation. The rsults of laboratory and pot experiments point to the inhibitory influence of extracts and biomass of the five plant species: white mustard, buckwheat, oat, spring barley and rye on the germination and initial growth of barley weeds: Echinochloa crus-galli and Setaria viridis. Under the field conditions the donor plant biomass also inhibited the numbers and mass of: Echinochloa crus-galli and Setaria viridis, whereas in spring the effect of mustard and buckwheat biomass was more pronounced (the number of weeds was limited by between 55 and 47%) and cereal biomass introduced into the soil in the period before harvest produced better results. The donor plants contained various amounts of phenol compounds. The highest contents were found in buckwheat biomass, which was abundant in almost all the assayed phenolic acids. The smallest content of phenol compounds was detected in barley which had only relatively plenty of trans-cinnamic acid.In the soil, higher phenol concentrations were found on the objects with cereal biomass than with buckwheat and mustard biomass, which may lead to a conclusion that these compounds degradation on the plots with cereal biomass added to the soil was slower. Determining the possibilities of practical application of allelopathic effects of the studied plants for limiting weed infestation requires further studies including the profitability of the suggested methods.