The paradox of iron deficiency in industrialized countries and what to do about it

• Autorzy: Hallberg L.

Warianty tytułu

PL

Paradoks niedoboru żelaza w krajach uprzemysłowionych. Co z tym począć?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

Autor jest uznanym w świecie ekspertem w dziedzinie metabolizmu żelaza w organizmie człowieka. W artykule wykorzystując szeroko wyniki własnych prac badawczych przedstawił pogląd na przyczyny częstego występowania niedoborów tego pierwiastka w populacjach krajów uprzemysłowionych, a ponadto zaproponował metody profilaktyki. Pierwsza część artykułu dotyczy aktualnego stanu wiedzy na temat zapotrzebowania człowieka na żelazo w zależności od wieku, płci i stanów fizjologicznych (tabela 1). Następnie omówiono czynniki pokarmowe nasilające i hamujące wchłanianie żelaza. Do tych pierwszych należą kwas askorbinowy, mięso, ryby, produkty żywnościowe pochodzenia morskiego; natomiast do tych drugich fityniany, taniny, wapń. Z kolei przedstawiony został problem przyswajalności żelaza z różnych posiłków. Z badań autora i wsp. wynikają kilkakrotne różnice w przyswajalności tego pierwiastka, zależnie od równowagi pomiędzy czynnikami wpływającymi dodatnio i ujemnie na ten proces. W dalszej części artykułu autor koncentruje się na częstości występowania niedoborów żelaza w niektórych krajach europejskich (tabela 3) i przyczynach jej zróżnicowania. Biorąc pod uwagę dwie możliwości tego faktu odrzuca pierwszą, tj. różnice w zapotrzebowaniu, natomiast uznaje drugą, tj. różnice w spożyciu produktów, które bądź są źródłem żelaza bądź zawierają składniki wpływające na jego wchłanianie (tabela 4). Wreszcie w końcowej części pracy został przedstawiony pogląd autora na sposoby poprawy sytuacji w zakresie stanu odżywienia żelazem (tabela 6). Jednym z nich jest poprawienie wykorzystania przez organizm dostępnego żelaza pokarmowego. Tutaj w grę wchodzi zwiększenie spożycia produktów żywnościowych nasilających wchłanianie żelaza (warzywa, owoce, mięso, ryby). Drugim sposobem jest wzrost spożycia wchłanialnego żelaza. Wśród dostępnych możliwości autor dyskutuje zwiększenie wysiłku fizycznego, co pozwoli spożywać więcej żywności, poprawę posiłków (zwiększenie „gęstości odżywczej” w odniesieniu do żelaza, m.in. poprzez ograniczenie tłuszczu i cukru), zwiększenie poziomu dodawania żelaza do żywności, stosowanie lepszych związków żelaza do fortyfikacji żywności.

Słowa kluczowe

EN

human nutrition; iron deficiency; dietary source; absorption; industrialized country; developing country

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 1990
• Tom: 17
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.242-253,fig.,ref.

Twórcy

autor

Hallberg L.

• Department of Medicine Sahlgren’s Hospital, University of Goteborg, Sweden

Bibliografia

• 1. Bothwell T. H., Charlton R. W., Cook J. D. et al.: Iron metabolism in man. England, Oxford, Blackwell, 1979.
• 2. Hallberg L.: Iron. In: Present knowledge of nutrition. Ed: R. E. Olsson. 5th ed. USA, Washington DC, The Nutrition Foundation Inc., 1984, 459.
• 3. Hallberg L.: Iron absorption and iron deficiency. Human Nutrition: Clinical Nutrition 1982, 36C, 259.
• 4. Hallberg L., Högdahl A-M, Nilsson L. et al.: Menstrual blood loss - a population study. Variation at different ages and attempts to define normality. Acta Obstet. Gynecol. Scand., 1966, 45, 25.
• 5. Hallberg L.: Bioavailability of dietary iron in man. Amer. Rev. Nutr., 1981, 1, 123. 6. Hallberg L., Björn-Rasmusses E., Howard L. et al.: Dietary heme iron absorption. A discussion of possible mechanisms for the absorption-promoting effect of meat and for the regulation of iron absorption. Scand. J. Gastroenterol., 1979, 14, 769.
• 7. Hallberg L., Björn-Rasmussen E.: Determination of iron absorption form whole diet. A new two-pool model using two radioiron isotopes given as haem and non-haem iron. Scand. J. Haematol., 1972, 9, 193.
• 8. Cook J. D., Layrisse M.. Martinez-Torres C. et al.: Food iron absorption measured by an extrinsic tag. J. Clin. Invest., 1972, 51, 805.
• 9. Hallberg L.: The pool concept in food iron absorption and some of its implications. Proc. Nutr. Soc., 1974, 33, 285.
• 10. Hallberg L., Brune M.. Rossander L.: Effect of ascorbic acid on iron absorption from different types of meals. Hum. Nutr. Appl. Nutr., 1986, 40A, 97.
• 11. Hallberg L., Rossander L., Skanberg A-B.: Phytates and the inhibitory effect of bran on iron absorption in man. Amer. J. Clin. Nutr., 1987, 45, 988.
• 12. Gillooly M., Bothwell T. H., Charlton R. W. et al.: Factors affecting the absorption of iron from cereals. Brit. J. Nutr., 1984, 54, 37.
• 13. Disler P. B., Lynch S. R., Charlton R. W. et al.: The effect of tea on iron absorption. Gut 1975, 16, 193.
• 14. Tibblin E.: Diagnosis of iron deficiency. Scand. J. Haematol., 1985, 34, Suppl. 43. 15. Takkunen H.: Iron deficiency in the Finnish adult population. An epidemiological survey from 1967-1972 inclusive. Scand. J. Haematol., 1976, Suppl. 25
• 16. Milman N., Sondergaard M., Mygind-Sörensen C.: Iron stores in female blood donors evaluated by serum ferritin. Blut 1985, 51, 337.
• 17. Galan P., Hereberg S., Soustre Y. et al.: Factors affecting iron stores in French female students. Hum. Nutr. Clin. Nutr., 1985, 39C, 279.
• 18. Elwood P. C., Hughes J., Abernethy M. et al.: An international hematological survey. Bull WHO 1976, 54, 87.
• 19. Hagerup L., Eriksen M., Schroll M. et al.: The Glostrup population studies. Collection of epidemiological tables. Scand. J. Soc. Med., 1981, 9, 33.
• 20. Damberg S. E.: Prevalence of anemia in Denmark. In: Iron deficiency and iron therapy. Ed: L. Hallberg. Göteborg AB Hässle 1978, 144.
• 21. Arab L., Schellenberg G., Schlierft G.: Nutrition and health. A survey of young men and women in Heidelberg. Ann. Nutr. Metab., 1982, 26, Suppl. 1, 1.
• 22. OECD. Food consumption statistics 1973-1982. Paris, 1985.
• 23. Haraldsdottir J., Holm L., Höjmark-Jensen J. et al.: Danskernes kostvaner 1985. Levnads- middelsstyrelsen, Ernaeringsenheden, Köbenhavn 1987.
• 24. Statens Ernaerindsråd, Årsmelding 1985, Oslo 1986.
• 25. Seppänen R. Pers. Communication 1985.
• 26. Herbertsson M.: Kostens näringsinnehåll. Jordrbuks-ekonomiska meddelanden 1985, 7-8, 293.
• 27. Instituto Nacional de Estadistica. Encuesta de Presupnestos Familiares 1980-1981: Estudio sobre nutricion, I-II. Madrid 1985.
• 28. Bengtsson C., Hallberg L., Lennartsson E. et al.: Prevalence and reasons for anemia in a population sample of women in Gothenburg, Sweden, in 1968-69, 1974-75, and 1980-81. Inserm 1983, 113, 41.
• 29. Scrimshaw N. S.: Functional consequences of iron deficiency in human populations. J. Nutr. Sci. Vitaminol., 1984, 30, 47.
• 30. Barton J. C., Conrad M. E., Parmley R. T.: Calcium inhibition of inorganic iron absorption in rats. Gastroenterology 1983, 84, 90.
• 31. Hallberg L., Rossander L., Gramatkovski E.: Iron fortification of flour with a complex ferric orthophosphate. Amer. J. Clin. Nutr. (in print).