PL
W ostatnim czasie ogromnym problemem oczyszczalni ścieków staje się zagospodarowanie powstających w nich odpadów (m.in. osadów). Dobrym sposobem wydaje się być uprawa wielo¬letnich roślin energetycznych na komunalnym osadzie ściekowym, która z jednej strony umożliwia zwiększenie plonów roślin, poprawę właściwości biologicznych oraz fizykochemicznych gleby, a z drugiej fitoremediację wprowadzanych zanieczyszczeń. Celem pracy była ocena wpływu zróżnicowanych dawek komunalnego osadu ściekowego (0, 20, 40, 60 t s.m.-ha-1) na plonowanie i jakość surowca energetycznego miskanta olbrzymiego (Miscanthus x giganteus Greef et Deu.) w pierwszych dwóch latach uprawy (2008-2009). Eks¬peryment polowy przeprowadzono w miejscowości Borownica na terenie składowiska odpadów należącego do ZGK w Janowie Lubelskim na glinie piaszczystej. W doświadczeniu użyto sadzonki in vitro miskanta wyprodukowane przez firmę VitroGen Sp. z o.o. z Bydgoszczy, które wysadzono w rozstawie 80 x 75 cm. Badany gatunek charakteryzował się wysokim potencjałem produkcyjnym (łącznie w ciągu dwóch pierwszych lat uprawy zebrano od 9,6 do 17,48 t p.s.m. części nadziemnych); przy czym największa część biomasy wytwarzana była w drugim roku wegetacji (średnio 88%). Zastosowa¬nie zróżnicowanych dawek osadu ściekowego w uprawie tej rośliny nie wpłynęło pozytywnie na wytworzoną biomasę części nadziemnej, gdyż największą wysokością roślin i plonem powietrznie suchej masy części nadziemnych oraz najmniejszymi stratami pozimowymi odznaczały się rośliny rosnące na obiektach bez zastosowania osadu ściekowego, zaś wraz ze wzrostem zastosowanej dawki osadu notowano zmniejszenie uzyskanych plonów miskanta olbrzymiego.
EN
Summary Nowadays an important problem is waste appearing in sewage treatment plants reclaiming (a. a sewage sludge). Cultivation of perennial crops grown for energy on sewage sludge, enabling yields increasing, improving biological and physic-chemical properties of soil and on the other hand phytoremediation of contaminations incorporated seems to be a good way out. The aim of the study was the estimation of differentiated doses of sewage sludge effect (0, 20, 40, 60 t d.m./ha-1) on yielding and quality of energetic raw material of Miscanthus x giganteus Greef et Deu. in two first years of cultivation (2008-2009). A field experiment was led in Borownica on landfill site belonging to MSD in Janów Lubelski on sandy loam. In the experi¬ment in vitro seedlings of Miscanthus x giganteus Greef et Deu. produced by VitroGen Sp. z o.o. from Bydgoszcz planted in rows 80x75 cm were used. Species under study was characterized by high yield of aboveground biomass (totally in two first years of cultivation there were harvested from 9,6 do 17,48 t air d.m. of aboveground parts). Moreover the highest amount of biomass was obtained in the second year of vegetation (on average 88%). Differentiated sewage sludge doses incorporated before planting didn't positively affect the aboveground biomass, because plants grown in control object (without sewage sludge application) were characterized by the highest stems, aboveground parts yields and the lowest winter losses and along with increase of sewage sludge dose there was observed decrease of yields. KEY WORDS: Miscanthus x giganteus Greef et Deu., sewage