Kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich jako szansa dla rozwoju wsi

• Autorzy: Woch F. , Pijanowski J. , Kurylowicz T.

Warianty tytułu

EN

A new approach to management of rural space in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dotychczas w Polsce proces gospodarowania przestrzenią wiejską dokonywany jest w wersji realizacji poszczególnych elementów odrębnie; oddzielnie dokonywane jest scalanie gruntów, zalesianie gruntów porolnych, melioracje wodne z budową lokalnych zbiorników wodnych, zadania ochrony środowiska, odnowy wsi i inne. W krajach tzw. „starej Unii” zadania te realizowane są od wielu lat łącznie, jako kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich. W opracowaniu wykorzystano wyniki wieloletnich badań prowadzonych w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach i na Uniwersytecie Rolniczym (UR) w Krakowie oraz doświadczenia autorów nabyte w trakcie wieloletniej współpracy międzynarodowej i krajowej z administracją rządową i samorządową, w zakresie urządzania obszarów wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki scalania gruntów. Wyniki przeprowadzonych badań i uzyskane doświadczenia dowodzą, że w procesie klasycznych scaleń następuje poprawa rozłogów, natomiast nie dochodzi do zmiany sposobu wykorzystania przestrzeni. Konieczne jest wprowadzenie do praktyki biur geodezji i terenów rolnych szerokich postępowań dla tzw. kompleksowego urządzania obszarów wiejskich, zamiast scalania gruntów, które obejmowałoby działania umożliwiające zrównoważony rozwój przestrzenny i strukturalny gmin wiejskich oraz rozwiązanie występujących lokalnie problemów. Ustawa o scalaniu i wymianie gruntów powinna być w trybie pilnym zastąpiona ustawą o kompleksowym scalaniu gruntów, której mechanizm będzie kreował rozwój obszarów wiejskich do 2020 roku, a od 2021 roku ustawą o urządzaniu obszarów wiejskich..

EN

So far, management of rural space has been done by implementing individual elements separately. Separate land consolidation, separate afforestation of post-agricultural land, land drainage projects with the construction of local water reservoirs, environmental protection tasks, village renewal, etc. In the so-called „ old European Union”, these tasks have been carried out for many years comprehensively, as an all-inclusive arrangement of rural areas. Currently, on the initiative and in substantive cooperation of the Society for Rural Development, the Institute of Soil Science and Plant Cultivation – State Research Institute, the Agricultural University in Krakow and the Ministry of Agriculture and Rural Development, the organizational and legal basis for managing the rural space is compiled in a comprehensive manner for the next programming period of the European Union, ie from 2021. From the findings so far, it appears that it is necessary to introduce procedures for comprehensive management of rural areas instead of land consolidation into the practice of Offices of Geodesy and Agricultural Areas. It would cover broad measures enabling sustainable spatial and structural development of rural communes and solving locally occurring problems. The Act on land consolidation and exchange should be urgently replaced by the Act on comprehensive land consolidation, to drive rural development until 2020 only to be replaced, in 2021 by a new law on arranging rural areas. New funds will be needed to implement the activities within the new legal and organizational framework. Calculated per unit of area, they should be raised at least by half compared to the total expenditure for the same actions under the RDP of 2014-2020.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; rozwoj obszarow wiejskich; wies; rozwoj wsi; szanse rozwoju; scalanie gruntow; powierzchnia gruntu; grunty rolne; gospodarka przestrzenna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2018
• Numer: 33
• Opis fizyczny: s.16-32,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Woch F.

• Zakład Gleboznawstwa Erozji i Ochrony Gruntów, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul.Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polska

autor

Pijanowski J.

• Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ul.Balicka 253a, 30-198 Kraków

autor

Kurylowicz T.

• Stowarzyszenie Geodetów Polskich, Zarząd Sekcji Geodezji Rolnej i Leśnej, ul.Czackiego 3, 00-043 Warszawa, Polska

Bibliografia

• Ender H., Franke R., Pijanowski J.M., Smieszko W., 2012. Zintegrowany Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich dla przygotowania postępowania urządzeniowo-rolnego dla sołectw Nieciecza i Czyżów (Miasto i Gmina Żabno), który ma stanowić podstawę do wydania decyzji o wszczęciu postępowania urządzeniowo-rolnego (67 ss. + 85 ss. załączników + 7 map).
• Flurbereinigungsgesetz Ausfertigungsdatum: 14.07.1953 in der Fassung der Bekanntmachung vom 16. März 1976 (BGBl.I S. 546), das zuletzt durch Artikel 17 des Gesetzes vom 19. Dezember 2008 (BGBl. I S. 2794) geändert worden ist. https://www.gesetze-im-internet.de/flurbg/BJNR005910953.html
• gdos.gov.pl Ochrona_przyrody_w_Polsce#Formy_ochrony_przyrody_w_Polsce według danych z 2014 roku. [data pobr.25.04.2016 r.]
• Gospodarka ziemią w rolnictwie – terminologia. Polska Norma PN-R-04151, Polski Komitet Normalizacyjny, grudzień 1997.
• Jadczyszyn J., Woch F., 2017. Problem rozłogu gruntów gospodarstw rolnych o większych powierzchniach. Polish Journal of Agronomy, 2017, 31: 27-38.
• Józefaciuk Cz., Kobyłecki A., 1975. Scalanie gruntów na terenach erodowanych. Materiały szkol. IUNG Puławy, 1975/9.
• Józefaciuk Cz., Woch F., Nowocień E., Kochański S., 1993. Koncepcja kompleksowego zagospodarowania terenów silnie urzeźbionych na przykładzie dwu wsi w gminie Wąwolnica, woj. Lublin. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Geodezja, 32: 37-45.
• Józefaciuk Cz., Woch F., Tałałaj Z., Nowocień E., 1992. Koncepcja rozwiązań wybranych elementów kompleksowego scalania gruntów wsi Żurawnica. IUNG Puławy, maszynopis 40 ss.
• Kodeks Urbanistyczno-Budowlany – projekt ustawy z 2017 roku.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lutego 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. D.U. z 2017 r. poz. 562.
• Opracowanie naukowych podstaw oraz metod racjonalnego urządzania terenów wiejskich. Temat badawczy zamawiany przez Ministerstwo Rolnictwa, realizowany w pod problemie 107.U-7 w latach 1976-1990, koordynowany przez IUNG w Puławach.
• Pijanowski J.M., 2013. Systemowe ujęcie planowania i urządzania obszarów wiejskich w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Rozprawy, vol. 386, 2013, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, 118 ss.
• Pijanowski J.M. (red.), 2003. Kompleksowe zagospodarowanie obszarów wiejskich w Małopolsce w świetle doświadczeń wybranych krajów europejskich. Wydawnictwo pokonferencyjne. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Promocji i Współpracy Międzynarodowej, Kraków, 107 ss.
• Pijanowski J.M., Litwin U., 2015. Nowe wyzwania zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. W: Badania naukowe w procesie kształtowania polskiej wizji Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Praca zbiorowa, red. Chyłek E.K. i Pietras M., Warszawa, Wydawnictwo Pascal.
• Pijanowski J.M., Taszakowski, J., Sobaś, E., 2018. Dyskusja nad nowymi zasadami programowania i zadań prac urządzeniowo rolnych w Polsce. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 17(2): 169-180.
• Pijanowski J.M., Woch F., 2017. Kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich, jako wyzwanie rozwojowe Polski. Przegląd Geodezyjny, 9: 22-27.
• Pijanowski J.M., Woch F., Franke R., Smieszko W., Ender H., Korta G., Kozłowski J., 2012. Zintegrowane Plany Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZPROW) jako ważne zadanie administracji regionalnej odpowiedzialnej za urządzenia rolne w Polsce. Monografia. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków (61 ss. + 23 ss. załączników + 4 mapy).
• Pijanowski J.M., Zedler J. (red.), 2015. Koncepcja postępowania dla zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich włącznie z propozycjami dla prowadzenia przyszłych postępowań. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, ISBN 978–83‒64155‒92‒5: 90 ss. + 18 ss. załączników + 7 załączników mapowych.
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zakresu założeń do projektu scalenia gruntów, kwiecień, 2018 r. – projekt.
• Rozwój obszarów wiejskich w projekcie pilotażowym Wąwolnica i Zarzeka woj. lubelskie. Opracowanie w ramach projektu PHARE P9312-05-05 pod red. S. Kochańskiego, 1998, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie, 140 ss.
• Rozwój obszarów wiejskich w projekcie pilotażowym Wąwolnica i Zarzeka i Siedliska. Opracowanie w ramach projektu PHARE P9312-05-05. pod red. S. Kochańskiego, 1998, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie: 22 ss. + 11 map.
• Strössner G., 1993. Rozwój wsi w Bawarii odpowiednikiem rozwoju w Polsce? Prace Nauk Politechniki Warszawskiej, Geodezja, 1993, 32: 11-17.
• Uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 10 lipca 1919 r. w przedmiocie zasad reformy rolnej (Druk Nr 839).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz. U. nr 80 z 2003 r., poz. 717.
• Ustawa z dnia 31 lipca 1923 r. o scalaniu gruntów (Dz. U. z 1923 r., nr 92, poz. 718).
• Ustawa o scalaniu i wymianie gruntów z dnia 24 stycznia 1968 r. (Dz. U. z 1968 r Nr 3, poz. 13)
• Ustawa z dnia 26 marca1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów. Dz. U nr 80, poz. 2003, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Dz. U. z 2015 r., poz. 349.
• Weiss E., Pijanowski Z., 2005. Instytucja scaleń gruntów w Republice Federalnej Niemiec. Wydawnictwo AR im. H. Kołłątaja w Krakowie, 95 ss.
• Woch F. (red.), 2006. Kompleksowe scalanie gruntów rolnych i leśnych oraz jego wpływ na środowisko. Materiały szkoleniowe nr 93, Puławy, IUNG-PIB, 175 ss.
• Woch F., Głażewski E., 2014. Scalanie gruntów w Polsce na obszarach chronionych. „Bariery i stymulatory rozwoju obszarów wiejskich” Monografia Naukowa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, ss. 76-89.
• Woch F., Józefaciuk Cz., 1999. Koncepcja kompleksowego scalania gruntów na obszarze chronionym o zróżnicowanej rzeźbie. Pamiętnik Puławski, 119: 65-81.
• Woch F., Pijanowski J.M., 2018. Challenges to the development of rural areas in Poland. Geomatics, Landmanagement and Landscape No. 1/2018: 69-84.
• Woch F., Wierzbicki K., Eymontt A., Dziadkowicz-Ilkowska A., Syp A., Kopiński J., Pietruch Cz., Nierubca M., Miklewski A., 2011. Efektywność gospodarcza i ekonomiczna scalania gruntów w Polsce. Monografie i Rozprawy Naukowe IUNG-PIB, 32 ss.
• Woch F., Zarychta M., 2017. Wytyczne dla opracowywania programów urządzeniowo-rolnych gmin. Instrukcja upowszechnieniowa nr 150, Puławy, IUNG-PIB, 55 ss.

Identyfikatory

DOI

10.26114/pja.iung.356.2018.33.0