Wpływ użytkowania gleby górskiej na natężenie jej spłukiwania i infiltrację wody

• Autorzy: Klima K. , Kordas L.

Warianty tytułu

EN

The influence of mountain soil exploation on the intensity of soil loss and water infiltration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono w latach hydrologicznych 1993-1995 w Stacji Doświadczalnej Czyrna k. Krynicy. Celem badań było określenie wpływu użytkowania gleby górskiej na natężenia spłukiwania powierzchniowego i infiltrację w zależności od położenia na stoku. Na dwóch nachyleniach 16,6% (strefa górna stoku) i 12,4% (strefa dolna stoku) badano trzy sposoby użytkowania: ugór herbicydowy, łąkę i stanowisko z pszenżytem ozimym. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że wzrost nachylenia stoku o 4,2% spowodował zwiększenie natężenie spłukiwania średnio o 16% na łące, 65% na stanowisku z pszenżytem ozimym i o 119% na ugorze herbicydowym. Łąka blisko 8-krotnie skuteczniej chroniła glebę przed erozją wodną aniżeli pszenżyto ozime i 65-krotnie lepiej niż ugór herbicydowy. Najmniejsza infiltracja i wodoprzepuszczalność wystąpiła na ugorze herbicydowym, na którym zanotowano największe spłukiwanie powierzchniowe. W strefie pochyłości 16,6% charakteryzującej się glebą średnioszkieletową infiltracja była średnio o 46% większa niż w strefie pochyłości 12,4%, w której występowała gleba słaboszkieletowa. Nachylenie stoku w większym stopniu wpływało na natężenie spłukiwania niż infiltracja wody.

EN

The research was carried out in 1993-1995 hydrological years in the Experimental Station of Czyrna near Krynica. The aim of the research was to define the influence of mountain soil exploitation on the intensity of soil loss and infiltration, depending on the gradient slope. At two gradients of 16.6% and 12.4% three ways of exploitation were tested, which were: fallow herbicides, meadow and winter triticale. The research proved that the growth of gradient slope of 4.2% caused the growth of sheet wash of about 16% on the meadow, of 65% on the winter triticale field and of 119% on the fallow herbicides. The meadow proved to protect soil against the soil loss eight times better than winter triticale and 65 times better than fallow herbicides. The least infiltration and water permeability was observed on the fallow herbicides, on which at the same time sheet wash was the largest. In the area of 16.6% gradient slope - soil of medium content of rock fragments - infiltration was 46% higher than in the area of 12.4% gradient slope with the soil of small amount of rock fragments. The gradient slope influences the intensity of soil loss more than water infiltration.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 487
• Opis fizyczny: s.109-117,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Klima K.

• Katedra Ogolnej Uprawy Roli i Roslin, Akademia Rolnicza im. H. Kollataja, Krakow

autor

Kordas L.

• Katedra Ogolnej Uprawy Roli i Roslin, Akademia Rolnicza, Wroclaw

Bibliografia

• Adamczyk B., Maciaszek W., Januszek K. 1973. Gleby gromady Szymbark i ich wartość użytkowa. Dok. Geogr. 1/1: 15-71.
• Doliński R. 1986. Badania nad produktywnością pszenżyta, pszenicy i żyta. Cz. 1. Podstawowe parametry analizy wzrostu roślin wybranych form pszenżyta, pszenicy i żyta. Annales UMCS, Sec. E, 41: 89-103.
• Ellison W. 1945. Some effects of raindrops and surface-flow on soil erosion and infiltration. Trans. Am. Geoph. Un. 26: 415-429.
• Figuła K., Kopeć S., Nagawiecka H. 1974. Kształtowanie się wilgotności i retencji gleb górskich użytków zielonych w zależności od wystawy i wzniesienia nad poziomem morza. Rocz. Nauk Rol., Ser. F 78(3): 53-67.
• Froehlich W. 1982. Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej. Prace Geogr. IGiPZ PAN 143: 143 ss.
• Gałka A., Kostuch R. 1995. Wpływ ilości wysiewu nasion roślin pastewnych na szybkość wsiąkania wody w głąb profilu glebowego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 298: 135-141.
• Gil E. 1994. Monitoring obiegu wody i spłukiwania na stokach, w: Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Stacja Bazowa Szymbark (Karpaty Fliszowe). Praca zbior, pod red. L. Starkla i E. Gila. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa: 66-87.
• Instrukcja 1973. Instrukcja nr 3 Ministrów Rolnictwa oraz Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 6.03.1973 r. w sprawie określania gruntów rolnych i leśnych zagrożonych erozją oraz zasad i trybu przeciwdziałania erozji. Dz.U. nr 48, poz. 283.
• Jagła S. 1966. Wstępne badania nad wielkością zmywu gleb w terenach podgórskich przy różnym ich pokryciu. Wiad. IMUZ 6(3): 115-123.
• Janowski B., Koreleski K., Jagła S., Michalczewski M. 1968. Charakterystyka występowania erozji powierzchniowej na terenie województwa rzeszowskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 6/19: 88—105.
• Józefaciuk Cz., Józefaciuk A. 1975. Komentarz do instrukcji w sprawie inwentaryzacji gruntów zagrożonych erozją. Wyd. IUNG, Puławy: 20 ss.
• Kaczorowska Z. 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Prace Geogr. IG PAN 33: 1-107.
• Kopeć S., Misztal A. 1990. Wpływ różnej okrywy roślinnej na ochroną przed erozją gleb użytkowanych rolniczo w warunkach górskich. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 30: 127-138.
• Maślanka K. 1996. Ocena geowłóknin zastosowanych w drenażach rolniczych i umocnieniach kanałów melioracyjnych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Ser. Rozprawy 210: 65 ss.
• Mazur Z., Orlik T. 1972. Pomiary zmywu gleby na kilku użytkach za pomocą sztucznie wywołanego opadu. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 130: 117-127.
• Prochal P., Mierzwa W. 1992. Erozja gleb i melioracje przeciwerozyjne w terenach górskich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Ser. Sesja Naukowa 35: 23-35.
• Słupik J. 1975. Conditions of infiltration and surface run-off in the Sant Catchment Basin. Biul. De l’ Academie Pol. des Scien., Ser. des Seien, de la Terre, Vol. 23(3-4): 233-236.
• Słupik J. 1978. Obieg wody w glebie na stokach a rolnicze użytkowanie ziemi. Pr. Geogr. 125, IGiPZ PAN: 93-107.
• Śmietana M. 1987. Zróżnicowanie rozbryzgu gleby na użytkowanych rolniczo stokach fliszowych. Studia Geomorph. Carphato. Balcan. 21: 161-182.
• Trott K.E, Singer M.J. 1983. Relative erodibility of California range and forest soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 47: 753-759.
• Zając T., Borowiec F., Witkowicz R. 1995. Produkcyjność i skład chemiczny koniczyny czerwonej i życicy wielokwiatowej oraz ich mieszanek w zależności od terminu dosiewu trawy. Acta Agr. et Silv., Ser. Agraria 23: 127-136.
• Ziemnicki S. 1968. Melioracje przeciwerozyjne. PWRiL, Warszawa: 360 ss.