Porosty epifityczne parku przypałacowego w Opinogórze Górnej (Północne Mazowsze)

• Autorzy: Kubiak D. , Biedunkiewicz A. , Kozniewski D.

Warianty tytułu

EN

Epiphytic lichens of the manor park in Opinogora Gorna (N Mazovia)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono zróżnicowanie taksonomiczne i ekologiczne porostów epifitycznych parku przypałacowego w Opinogórze Górnej. W wyniku przeprowadzonych badań odnotowano 59 gatunków, wśród których 7 objętych jest w Polsce ochroną, a 17 ma status zagrożonych wymarciem. Największe zróżnicowanie taksonów stwierdzono na korze klonów, jesionów, jabłoni, dębów i grabów. Biota porostów parku charakteryzuje się znacznym udziałem gatunków notowanych zazwyczaj na obszarach leśnych, z których najbardziej interesującymi są: rzędnica pospolita Acrocordia gemmata, kropnica żółtawa Bacidia rubella, trzonecznica zielonawa Chaenotheca phaeocephala, ochrost pyszny Ochrolechia bahusiensis i pismaczek zmienny Opegrapha varia. Na terenie parku stwierdzono ponadto kilka dość rzadkich i wymierających w skali kraju gatunków, charakterystycznych dla drzew przydrożnych: obrostnicę rzęsowatą Anaptychia ciliaris, soreńca dachówkowatego Physconia perisidiosa, wabnicę kielichowatą Pleurosticta acetabulum i odnożycę jesionową Ramalina fraxinea. Uzyskane wyniki stanowią przyczynek do poznania rozmieszczenia porostów na obszarze północnego Mazowsza oraz źródło danych o warunkach bioekologicznych gminy Opinogóra Górna.

EN

The aim of this study was to investigate the species diversity of epiphytic lichens in the manor park in Opinogóra Górna (N Mazovia, NE Poland) and to define the role of this area as a refuge of hemerophobic species. The lichen biota preserved in the studied area is rich and heterogeneous. In total, 59 species have been recorded (Table 1). The highest diversity of lichens was noted on the bark of native tree species: maple Acer (46 species), ash Fraxinus (31), apple Malus (16), oak Quercus (16), and hornbeam Carpinus (13). The attached list of identified taxa comprises seven species protected in Poland, including four species under strict and three species under partial protection. Seventeen species are on the red list of threatened lichens in Poland, including 12 under a high-risk category (endangered and vulnerable taxa). A characteristic feature of the analysed lichen biota is a significant number of species usually growing in forests. The most interesting taxa in this group are: Acrocordia gemmata, Bacidia rubella, Chaenotheca phaeocephala, Ochrolechia bahusiensis, and Opegrapha varia. Furthermore, the presence of several rare and endangered (countrywide) species, mainly growing on roadside trees, was noted, e.g. Anaptychia ciliaris, Physconia perisidiosa, Pleurosticta acetabulum, and Ramalina fraxinea.

Słowa kluczowe

PL

porosty; porosty epifityczne; roznorodnosc gatunkowa; gatunki lesne; parki palacowe; wies Opiniogora Gorna; Mazowsze Polnocne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.257-265,tab.,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kubiak D.

• Katedra Mykologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul.Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn

autor

Biedunkiewicz A.

• Katedra Mykologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul.Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn

autor

Kozniewski D.

• Katedra Mykologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul.Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn

Bibliografia

• Cieśliński S. 2003a. Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Pólnocno-Wschodniej. Phytocoenosis 15 (N.S.). Supplementum Cartographiae Geobotanicae 15: 1-426.
• Cieśliński S. 2003b. Czerwona lista porostów zagrożonych w Polsce Pólnocno-Wschodniej. Monographiae Botanicae 91: 91-106.
• Cieśliński S., Czyżewska K., Fabiszewski J. 2006. Red list of the lichens in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki К., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.). Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 71-89.
• Cieśliński S., Faltynowicz W. (red.) 1993. Note from editors. W: Cieśliński S., Faltynowicz W. (red.). Atlas of geographical distribution of lichens in Poland 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 5-67.
• Czarnota P. 1994. Porosty zabytkowego parku dworskiego w Porębie Wielkiej w Gorcach. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 1: 91-95.
• Drżał M. 1975. Parki W Polsce. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Dokumentacja Geograficzna 1-2: 1-306.
• Faltynowicz W. 2003. The lichens, lichenicolous and allied fungi of Poland - an annotated checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Index Fungorum 2015 [www.indexfungorum.org]; dostęp: 15.05.2015 r.
• Kamiński R., Maruszewski M. 2014. Zabytkowy Park w Opinogórze [http://www.muzeumromantyzmu.pl/pl/park-]; dostęp: 15.05.2015 г.
• Kiszka J. 1995. Epifityczne porosty ogrodów podworskich jako wskaźniki jakości środowiska naturalnego. Arboretum Bolestraszyce 3: 59-71. 1
• Kolanko K, Matwiejuk A. 2007. Porosty zabytkowego parku krajobrazowego przy Muzeum Rolnictwa im. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Parki narodowe i Rezerwaty Przyrody 26 (3): 125-133.
• Kondracki J. 2013. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kubiak D. 2009. Porosty rezerwatu „Dziektarzewo". Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 28 (2): 45-55.
• Kubiak D. 2013. Znaczenie starodrzewu dla zachowania różnorodności porostów w lasach na przykładzie pozostałości Puszczy Mazowieckiej. Leśne Prace Badawcze 74 (3): 245-255.
• Kubiak D., Kukwa M. 2011. Chromatografia cienkowarstwowa (TLC) w lichenologii. W: Dynowska M., Ejdys E. (red.). Mikologia laboratoryjna. Przygotowanie materiału badawczego i diagnostyka. Wyd. UWM, Olsztyn: 176-190.
• Kubiak D., Sucharzewska E. 2004. Porosty parku wiejskiego w Gogolewie (Południowa Wielkopolska). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, ser. B-Botanika 53: 147-151.
• Matwiejuk A. 2009. Porosty miejscowości Boćki i okolic na Podlasiu (NE Polska). Opole Scientific Society Nature Journal 42: 49-61.
• Muzeum Romantyzmu 2015. [http://www.muzeumromantyzmu.pl/pl/o-muzeum]; dostęp: 15.05.2015 r.
• Orange A., James P.W., White F.J. 2001. Microchemical methods for the identification of lichens. British Lichen Society, London.
• Piórecki J., Rydzak J. 1970. Flora porostów parku w Krasiczynie. Rocznik Przemyski 24: 369-373.
• Rejestr zabytków 2015. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie, Delegatura w Ciechanowie [http://www.mwkz.pl/images/Ciechanow/ rejestr_zabytkow.pdf]; dostęp: 15.05.2015 r.
• Rozporządzenie 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. Dz.U. 2014, poz. 1408.
• Szwed W., Sikorski R, Rodziewicz A., Wierzba M. 2008. Parki wiejskie ostoją gatunków leśnych. Materiały Zjazdu Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Dendrologia w badaniach środowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego. Historia, stan obecny i wizja przyszłości. Szklarska Poręba, 25-27 czerwca 2008: Sekcja Dendrologiczna Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Poznań: 275-285.
• Szymczyk R., Zalewska A. 2008. Lichens in the rural landscape of the Warmia Plain. Acta Mycologica 43 (2): 215-230.
• Wołosz A.K.E 2009. Opinogóra Krasińskich. Spotkania z zabytkami 3: 9-14.
• Zabytkowy Park w Opinogórze 2015 [http://www. muzeumromantyzmu.pl/pl/park- ]; dostęp: 12.05.2015 г.
• Zając A. 1978. Atlas of distribution of vascular plants in Poland (ATPOL). Taxon 27 (5/6): 481-484.