PL
Na podstawie materiałów uzyskanych w 2 statycznych doświadczeniach nawozowych określono wpływ 20-letniego (1969 - 1988) zróżnicowanego nawożenia mineralnego na zawartość i skład frakcyjny związków próchnicznych dwóch gleb łąkowych, o zróżnicowanych właściwościach fizyko-chemicznych. Doświadczenie I prowadzono na kwaśnej glebie brunatnej (Eutric Cambisol) o składzie granulometrycznym piasku gliniastego lekkiego, a doświadczenie II - na madzie pyłowej oglejonej (Eutric Fluvisol), o składzie pyłu ilastego. Stosowano 3 poziomy nawożenia N, P i K w formie saletry amonowej, superfosfatu pojedynczego lub potrójnego i soli potasowej. W glebach pobranych z 0 - 10 cm i 11 - 20 cm warstwy oznaczono zawartość C ogólnego metodą Tiurina oraz skład frakcyjny próchnicy metodą Kononowej i Bielczikowej. Długotrwałe zróżnicowane nawożenie zwiększyło (o 10 - 20%) zawartość C ogólnego gleby (0 - 10 cm warstwa) tylko w obiektach z najwyższą dawką azotu (średnio rocznie 309 kg w dośw. I i 369 kg N·ha⁻¹ w dośw. II), niezależnie od poziomu nawożenia fosforem i potasem (tab. 2 i 3). Nawożenie azotem oddziaływało również na skład frakcyjny związków organicznych gleby. Zwiększało ono udział kwasów huminowych i zwłaszcza wartość C kw. huminowych:C kw. fulwowych. Pod wpływem najwyższej dawki azotu wartość C kw. huminowych:C kw. fulwowych wzrosła w 0 - 10 cm warstwy gleby lekkiej z 0,46 w kontroli do 0,74 w obiekcie N₃P₁K₁ i 0,93 w obiekcie N₃P₃K₃ i w glebie ciężkiej odpowiednio z 0,82 do 1,11 i 0,96.
EN
The effect of 20-year (1969 - 1989) differentiated mineral fertilization on the contents and fractional composition of humus compounds in meadow soils of diversified physico-chemical properties was determined on the basis of results obtained in two static fertilizer experiments. Experiment I was conducted on acid brown soil (Eutric Cambisol) of light loamy sand granulometric composition, while the experiment II on alluvial silty gley soil (Eutric Fluvisol) of clayey silt composition (tab. 1). Three levels of N, P and K fertilization were applied: as ammonium nitrate, single or triple superphosphate and potassium salt. Total C contents in 0 - 10 cm and 11 - 20 cm soil horizons were determined using Tiurin method and humus fractional composition using Kononova and Bielczikova method. The long term differentiated fertilization increased total C contents (by 10 - 20%) in 0 - 10 cm soil horizon only on the objects supplied with the highest doses of nitrogen (on average yearly 309 kg in experiment I and 369 kg N·ha⁻¹ in experiment II), irrespective of phosphorus and potassium treatments (tab. 2 and 3). Nitrogen fertilization also affected the fractional composition of soil organic compounds. It increased the proportion of humic acids, particularly the humic acid C:fulvic acid C ratio. Under the influence of the highest nitrogen dose the value of humic acid C:fulvic acid C ratio in 0 - 10 cm horizon of light soil increased from 0.46 on the control to 0.74 on the N₃P₁K₁ object and to 0.93 on N₃P₃K₃ plot, whereas in heavy soil from 0.82 to 1.11 and 0.96, respectively.