The occurrence and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons in bottom sediments of the Wisłok river

• Autorzy: Ksiazek S. , Kida M. , Koszelnik P.

Warianty tytułu

PL

Występowanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w osadach dennych rzeki Wisłok

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The work presents analysis and assessment of the degree contamination of bottom sediments of the Wisłok river with polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). The samples of the bottomsediments were taken in the summer in 2012 in 6 research points by Environmental Authoritiesunder the State Monitoring for Environment. The concentration of the sum of 17 PAHs in the bottomsediments ranged from 0.218–8.437 mg kg–1of dry weight. Among PAHs surveyed, 4-ring congenershad the largest share, and 3-ring ones had the smallest share. The highest concentration was registered in the case of fluoranthene, also four-cyclic benzo(a)anthracene and pyrene had a largeshare. Where as the lowest concentration was registered for acenaphthene, acenaphthylene and fluorene. The work also identifies possible sources of PAHs in the bottom sediments analysed. The method used to identify the source of origin of PAHs in bottom sediments is comparison of the quotient of concentrations of compounds characterised by L/H low and high molecular masses and comparison of measured concentrations of analysed PAHs, e.g. Phe/Ant, Flt/Py, Flt/(Flt+Py),Ant/(Ant+Phe) as well as IndP/(IndP+BghiP). The values of indicators used for this purpose indicated contamination with compounds from the PAHs group of pyrolytic origin.

PL

W pracy przedstawiono analizę i ocenę stopnia zanieczyszczenia osadów dennych rzeki Wisłok wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi (WWA). Próbki osadów dennych pobrała w sezonie letnim w 2012 r. w 6 punktach badawczych Inspekcja Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Stężenie sumy 17 WWA w osadach dennych wynosiło 0,218–8,437 mg kg–1s.m. Wśród badanych WWA największy udział miały kongenery 4-pierścieniowe, najmniejszy 3-pierścieniowe. Najwyższe stężenie odnotowano w przypadku fluorantenu, duży udział miał także czteropierścieniowy benzo(a)antracen i piren. Najniższe stężenie odnotowano natomiast dla acenaftenu, acenaftylenu i fluorenu. W pracy zidentyfikowano również prawdopodobne źródła WWA w analizowanych osadach dennych. Metodą stosowaną do określenia źródła pochodzenia WWA w osadach dennych jest porównanie ilorazu stężeń związków charakteryzujących się małymi i dużymi masami cząsteczkowymi L/H oraz porównanie oznaczonych stężeń analizowanych WWA,np. Fen/Ant, Flu/Pir, Flu/(Flu+Pir), Ant/(Ant+Fen) oraz IndP/(IndP+Bper). Wartości wykorzystanych w tym celu wskaźników wskazały na zanieczyszczenia związkami z grupy WWA pochodzenia pirolitycznego.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Natural Sciences
• Rocznik: 2016
• Tom: 31
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.373-386,fig.,ref.

Twórcy

autor

Ksiazek S.

• Department of Chemistry and Environmental Engineering, Rzeszow University of Technology, al.Powstancow Warszawy 6, 35-959 Rzeszow, Poland

autor

Kida M.

• Department of Chemistry and Environmental Engineering, Rzeszow University of Technology, Rzeszow, Poland

autor

Koszelnik P.

• Department of Chemistry and Environmental Engineering, Rzeszow University of Technology, Rzeszow, Poland

Bibliografia

• BAUMARD P., BUDZINSKI H., GARRIGUES P. 1998. Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in sedimentsand mussels of the western Mediterranean Sea. Environ. Toxicol. Chem., 17: 765–776.
• BOJAKOWSKA I. 2006.Niebezpieczne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.Informator, Centrum doskonałości badań środowiska abiotycznego, 17: 2–3.
• BOJAKOWSKA I., SZTUCZYŃSKA A., GRABIEC-RACZAK E. 2012.Badania monitoringowe osadów jeziornychw Polsce. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 450: 17–26.
• CHEN C.W., CHEN C.F., DONG C.D., TU Y.T. 2012.Composition and source apportionment of PAHs insediments at river mouths and channel in Kaohsiung Harbor, Taiwan. J. Environ. Monit., 14:105–115.
• DJOMO J.E., GARRIGUES P., NARBONNE J.F. 1996.Uptake and depuration of polycyclic aromatichydrocarbons from sediment by the zebrafish (Brachydanio rerio).Environmental Toxicology and Chemistry, 15: 1177–1181.
• GARCIA-FALCON M.S., SOTO-GONZALEZ B., SIMAL-GANDARA J. 2006.Evolution of the concentrations of polycyclic aromatic hydrocarbons in burnt woodl and soils.Environ. Sci. Technol., 40: 759–763.
• GAWLIK M.B., BILEK M. 2006.Możliwości obniżania emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych ze źródeł antropogennych. Medycyna Środowiskowa, 9(1): 79–82.
• GUO W., HE M., YANG Z., LIN C., QUAN X., MEN B. 2009. Distribution, partitioning and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons in Daliao River water system in dry season, China.J. Hazard.Mater., 164(2–3): 1379–1385.
• HELIOS-RYBICKA E., ALEKSANDER-KWATERCZAK U. 2009. Zanieczyszczenia osadów rzecznych w krajach Unii Europejskiej i ich znaczenie w zarządzaniu w systemie zlewniowym. Geologia, 2/1(35):243–252.
• KAFILZADEH F., HOUSHANG A.S., MALEKPOUR R. 2011.Determination of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in Water and Sediments of the Kor River, Iran. Middle-East Journal of Scientific Research, 10(1): 1–7.
• KALETA J. 2005.Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w środowisku wodnym. Ekologia i Technika, XIII, 3: 107–116.
• KOCIOŁEK-BALAWEJDER E., STANISŁAWSKA E. 2012.Chemia Środowiska. Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
• KOSZELNIK P., TOMASZEK J., SOKÓŁ Z., KRYCZKA R. 2004. Charakterystyka zbiornika zaporowego w Rzeszowie po trzydziestu latach eksploatacji.V Konferencja Naukowo-Techniczna: Ochronai Rekultywacja Jezior, 11–13 maja Grudziądz, PP. 111–120.
• MADEYSKI M., MICHALEC B., TARNAWSKI M. 2008. Zamulanie małych zbiorników wodnych i jakość osadów dennych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Monografia 11, Kraków.
• MAGI E., BIANCO R., IANNI C., CARRO M.D. 2002.Distribution of polycyclic aromatic hydrocarbons in the sediments of the Adriatic Sea. Environ. Pollut. 119: 91–98.
• NEKHAVHAMBE T.J.,VANREE T., SIYANBOLA O.F. 2014.Determination and distribution of polycyclic aromatic hydrocarbons in rivers, surface runoff, and sediments in and around Thohoyandou, Limpopo Province, South Africa. Water SA, 40(3): 415–424.
• OBAYORI O.S., SALAM L.B. 2010.Degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons. Role of plasmids. Scientific Research and Essays, 5(25): 4093–4106.
• PERRA G., RENZI M., GUERRANTI C., FOCARDI S.E. 2009.Polycyclic aromatic hydrocarbons pollution insediments: distribution and sources in a lagoon system (Orbetello, Central Italy). Transit. WatersBull., 3(1): 45–58.
• Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2010–2011.http://www.wios.szczecin.pl/bip/chapter–16003.asp?soid=99D70A4564AB4E138390A7E3E22F9B65, access: 30.03.2016.
• ROGOWSKA J., MECHLIŃSKA A., WOLSKA L., NAMIEŚNIK J. 2013.Polychlorinated biphenyls (PCBs) andpolycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs): Sediments and water analysis.Encyclopedia of Environmental Management. Eds. S.E. Jorgensen, Taylor & Francis, pp. 2186–2207.
• ROSIŃSKA A. 2010.Badania zawartości polichlorowanych bifenyli w wodzie i osadach dennych Wartyna wysokości Częstochowy. Ochrona Środowiska, 1(32): 15–20.
• ROSIŃSKA A., DĄBROWSKA L. 2011.PCB i metale ciężkie w wodzie i osadach dennych zbiornika Kozłowa Góra.Archives of Environmental Protection, 4(37): 61–72.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony. Dz.U. 2002, nr 55, poz, 498.
• SANOCKA B., WIŚNIOS M. 2012.Zróżnicowanie cech fizyczno-chemicznych wody Zalewu Rzeszowskiego.XXXII Międzynarodowe Sympozjum im. Bolesława Krzysztofika, AQUA 2012, 31 maja– 1 czerwca Płock, pp. 57–61.
• SAPOTA A. 2002.Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 18, 2(32): 179–208.
• Stan środowiska w Gorzowie Wielkopolskim w latach 2004–2008. 2009. WIOŚ, BibliotekaMonitoringu Środowiska, Gorzów Wlkp.
• STARMACH J., WRÓBEL S., PASTERNAK K. 1976.Hydrobiologia. Limnologia. Wydawnictwo PWN,Warszawa.
• SZLACHTA M. 2009.Wody powierzchniowe – rodzaje zanieczyszczeń.Wodociągi – Kanalizacja, 5(63):56–57.
• WŁODARCZYK-MAKUŁA M. 2014.Stability of selected PAHs in sewage sludge. Civil and Environmental Engineering Reports, 14(3): 95–105.
• WOLSKA L., MECHLIŃSKA A., ROGOWSKA J., NAMIEŚNIK J. 2014. Polychlorinated biphenyls (PCBs) inbottom sediments. Identification of sources. Chemosphere. 111: 151–156.
• YUNKER M.B., MACDONALD R.W., VINGARZAN R., MITCHELL R.H., GOYETTE D., SYLVESTRE S. 2002.PAHs in the Fraser River Basin: a critical appraisal of PAH ratios as indicators of PAH source andcomposition.Environ. Pollut., 33: 489–515.