Rozpucz lepiężnikowiec Liparus glabrirostris (Coleoptera: Curculionidae) na północy Polski - występowanie i propozycje ochrony

• Autorzy: Sikora A. , Zielinski S. , Gilka W.

Warianty tytułu

EN

Liparus glabrirostris (Coleoptera: Curculionidae) in Nothern Poland - occurrence and protection proposals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzone badania wykazują, że w północnej części Polski rozpucz lepiężnikowiec Liparus glabrirostris Küster, 1849 jest gatunkiem rzadkim, występującym lokalnie. Do roku 2014 chrząszcza zarejestrowano na 6 stanowiskach. Podczas ukierunkowanych obserwacji prowadzonych w roku 2015 odnotowano go na 7 nowych stanowiskach i potwierdzono na 4 dotychczas znanych; łącznie został stwierdzony na 13 stanowiskach na północy Polski: w Borach Tucholskich (1), na Pojezierzu Kaszubskim (5), na Mierzei Wiślanej (1), na Wysoczyźnie Elbląskiej (3), w Dolinie Wałszy koło Pieniężna (2) oraz w Puszczy Boreckiej (1). Na 10 stanowiskach gatunek występował w dolinach rzek, gdzie roślinami żywicielskimi imagines obserwowanych w roku 2015 były: lepiężnik różowy Petasites hybridus (4 stanowiska), lepiężnik biały P. albus (2), świerząbek orzęsiony Chaerophyllum hirsutum (2) oraz ostrożeń warzywny Cirsium oleraceum (3). Uzyskane wyniki są argumentem na rzecz utworzenia obszarowych form ochrony przyrody na północy kraju i nadania rozpuczowi statusu gatunku parasolowego.

EN

Liparus glabrirostris (Coleoptera: Curculionidae) is a rare species occurring locally in Northern Poland. Six sites were reported by 2014. During intensified observations in 2015, the species was reported from 7 new sites and confirmed at 4 previously known sites. Altogether, the species was found at 13 sites in Northern Poland: Tuchola Forest (1), Kashubian Lakeland (5), Vistula Spit (1), Elbląg Upland (3), Wałsza River Valley in Warmia Region (2) and Borecka Forest (1). At 10 sites Liparus glabrirostris occurred in river valleys where in 2015 the following species served as host plants for imagines: Petasites hybridus (4 sites), Petasites albus (2), Chaerophyllum hirsutum (2) and Cirsium oleraceum (3). The results are an argument for the creation of protected areas in the northern part of Poland and to grant L. glabrirostris the status of an umbrella species.

Słowa kluczowe

PL

owady; chrzaszcze; Coleoptera; ryjkowcowate; Curculionidae; gatunki rzadkie; rozpucz lepieznikowiec; Liparus glabrirostris; ochrona zwierzat; wystepowanie; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.388-395,fot.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sikora A.

• Stacja Ornitologiczna, Muzeum i Instytut Zoologii, Polska Akademia Nauk, ul.Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk

autor

Zielinski S.

• Gimnazjum nr 20 im.Hanzy, ul. Zgody II/6, 80-380 Gdańsk

autor

Gilka W.

• Katedra Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii, Uniwersytet Gdański, ul.Wita Stwosza 59, 80-308 Gdańsk

Bibliografia

• Alekseev V.l., Bukejs A. 2010. Contributions to the knowledge of beetles (Insecta: Coleoptera) in the Kaliningrad region. 1. Baltic Journal of Coleopterology 10 (2): 157-176.
• Balalaikins M., Bukejs A. 2012. Latvian Molytinae (Coleoptera, Curculionidae): research history, fauna and bionomy. Acta Biologica Univesitatis Daugavpiliensis 12 (3): 2-20.
• Bercio H., Folwaczny B. 1979. Verzeichnis der Käfer Preußens. Gedruckt im Rahmen der Veröffentlichungen des Vereins für Naturkunde in Osthessen. Verlag Parzeller & Co.
• Buliński M. 1977. Jar Reknicy na Pojezierzu Kaszubskim. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 33 (5-6): 114-122.
• Burakowski В., Mroczkowski M., Stefańska J. 1995. Chrząszcze (Coleoptera). Ryjkowcowate - Curculionidae, cz. II, Katalog Fauny Polski, cz. 23, t. 20, Dział Wydawnictw Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa.
• Ciechanowski M., Kowalczyk J.K., Blażuk J., Jaskula R., Zieliński S. 2001. Wstępna inwentaryzacja i waloryzacja faunistyczna postulowanego rezerwatu przyrody „Przyjaźń" na Pojezierzu Kaszubskim. Rocznik Naukowy PTOP „Salamandra" 5:5-25.
• Czubiński Z. 1950. Zagadnienia botaniczne Pomorza. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 2 (4): 439-658.
• Gerhardt J. 1910. Verzeichnis der Käfer Schlesiens preußischen und österreichischen Anteils geordnet nach dem Catalogus coleopterorum Europae vom Jahre 1906. Dritte, neubearbeitete Auflage, Berlin.
• Herbich J. 2004 (red.). 2004. Lasy i Bory. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 5. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• Knutelski S., Biliński S. 2000. Wstępne wyniki badań faunistycznych ryjkowców (Coleoptera: Rhynchitidae, Brentidae, Curculionidae) Parku Narodowego Gór Stołowych. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 54 (5): 94-97.
• Kuntze R., Noskiewicz J. 1926. Einige Bemerkungen zu der Arbeit von Dr. A. Pongrácz: Beiträge zur Tiergeographie Polens. Archiv für Naturgeschichte 91 (A) (5): 110-121.
• Łęgowski D„ Kuńska A. 2006. Materials to the distribution of protected, rare and endangered insects species in the Stobrawa Landscape Park. Opole Scientific Society Nature Journal 39: 57-60.
• Maciejewski K.H. 1993. Nowe stanowisko Liparus glabrirostris Kiist (Coleoptera, Curculionidae) w północno-wschodniej Polsce. Wiadomości Entomologiczne 11: 255.
• Markowski R., Chojnacki W. 1982. Rośliny górskie w rezerwacie Jar rzeki Raduni. W: Piotrowska H. (red.). Szata roślinna rezerwatu Jar rzeki Raduni na Pojezierzu Kaszubskim. Ochrona Przyrody 44: 43-51.
• Mazur M. 1994. Nowe stanowiska kilku rzadkich ryjkowców (Coleoptera: Attelabidae, Curculionidae) w Polsce. Wiadomości Entomologiczne 13 (4): 231-233.
• Mazurek M. 2010. Hydrogeomorfologia obszarów źródliskowych (dorzecze Parsęty, Polska NW). Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Petryszak B. 1991. Uwagi o ryjkowcach (Curculionidae, Coleoptera) muraw kserotermicznych ciepłych zarośli Wyżyny Miechowskiej. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Zoologiczne 36: 57-89.
• Puk K. 2005. Warunki występowania oraz reżim wydajności i temperatury wypływów wód podziemnych w Sierakowskim Parku Krajobrazowym i w obszarze przyległym. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 56 (A): 137-156.
• Smreczyński S. 1968. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina - Tanymecinae, Cleoninae, Tanyrhynchinae, Hylobiinae. Klucze do oznaczania owadów Polski, XIX (98c). PWN, Warszawa.
• Speiser P. 1927. Südliche Elemente in der altpreußischen Tierwelt. Schriften der Königlichen Physikalisch-Ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg 65 (2): 106-113.
• Šablevičius В. 1995. Retij vabahj růšitj naujos radvietés [New findings of rare species of beetles]. Raudoni lapai 3: 19-20.
• Tokarz H. 1961. Zespoły leśne Wysoczyzny Elbląskiej. Acta Biologica et Medica / Societas Scientiarum Gedanensis 5 (7): 121-244.
• Wierzbowska I., Skalski T. 2010. Fox and martens - are they really opportunistic feeders? A case of beetles and other arthropods occurrence in carnivores' diet. Baltic Journal Coleopterology 10 (2): 129-139.
• Zieliński S. 2011. Materiały do poznania entomofau-ny lądowej rezerwatu przyrody „Jar Rzeki Raduni" na Pojezierzu Kaszubskim. Manuskrypt. Pracownia Przyrodnicza Mikrobiotop, na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Gdańsku, Rotmanka.