EN
The paper presents a procedure to identify promising, chilling-insensitive cucumber genotypes from a pool of 55 breeding lines. Selected genotypes may constitute valuable material in further selection of high-yielding cultivars in moderate climate. The approach is based on determining nitrate (NO3–) content, nitrate reductase activity (NRA) and chlorophyll content (Chl) in cotyledons of cucumbers grown at 12℃. These observations were then used to develop a simple algorithm, which facilitates the ordering of genotypes according to their chilling sensitivity by assigning them ranks on the basis of quartile values (from 1 to 4) of determined traits. From the examined collection, 14 least chilling-sensitive genotypes were selected, i.e. their selection for further breeding carries the lowest risk. Low chilling sensitivity of the above mentioned 14 cucumber genotypes was manifested by high Chl levels and high NRA as well as high NO3– contents, i.e. the sum of quartile ranks ranged from 10 to 12, at a maximum of 12. Then cluster analysis was applied to select genotypes, which possess desirable levels of tested traits. Cluster analysis showed that at the division into two and into three subsets all the 14 genotypes considered promising were found within the same cluster, when these genotypes were divided into more subsets, 13 out of the 14 best genotypes were found in one cluster. The presented method may be used to select the least chilling-sensitive cucumber genotypes also from other collections. Knowing the quartile values calculated on the basis of presented results, the rank of new genotypes characterizing their chilling sensitivity may be estimated, provided that experiments are carried out under conditions similar to those used in this study. Otherwise the application of this algorithm has to be preceded by an in-depth explorative analysis and the determination of new quartile values for the analyzed traits.
PL
Praca przedstawia metodę selekcji genotypów ogórka charakteryzujących się małą wrażliwością na niską temperaturę. Wybrane genotypy ogórka mogą być przydatne do hodowli w warunkach klimatu umiarkowanego. W liścieniach 55 linii hodowlanych ogórka uprawianych w temperaturze 12°C oznaczano zawartość azotanów (NO3–), aktywność reduktazy azotanowej (NRA) oraz zawartość chlorofilu (Chl). Cechy te wykorzystano do opracowania prostego algorytmu, który umożliwił uszeregowanie genotypów zgodnie z ich wrażliwością na chłód. Na podstawie wartości kwartylowych badanych cech genotypom nadano rangi (od 1 do 4). Z badanej kolekcji wyselekcjonowano 14 genotypów o najmniejszej wrażliwości na chłód, których wybór do dalszej hodowli wiąże się z najmniejszym ryzykiem. Mała wrażliwość na niską temperaturę tych 14 genotypów przejawiała się wysokim poziomem Chl oraz wysoką aktywnością NRA i dużą zawartością (NO3–), czyli suma rang odpowiadających wartościom kwartylowym cech wynosiła od 10 do 12, przy maksimum 12. Przeprowadzono także analizę skupień w celu selekcji genotypów charakteryzujących się pożądanymi wartościami badanych cech. Stwierdzono, że przy podziale 55 genotypów na dwa oraz trzy podzbiory, zawsze 14 genotypów uznanych za obiecujące (niewrażliwe na chłód) znalazło się w tym samym zbiorze. Natomiast, gdy genotypy podzielono na więcej podzbiorów, to z 14 najlepszych w jednym zbiorze znalazło się 13 genotypów. Przedstawiona metoda może być wykorzystywana do selekcji genotypów niewrażliwych na chłód również z innych kolekcji. Znając wartości kwartylowe obliczane na podstawie przedstawionych wyników można oszacować rangę nowego genotypu pod warunkiem, że eksperyment będzie przeprowadzony w warunkach opisanych w prezentowanej pracy. W innym przypadku zastosowanie algorytmu musi być poprzedzone szczegółową analizą eksploratywną.