Carolinidae a new family of xenosaurid-like lizards from the Upper Cretaceous of Mongolia

• Autorzy: Borsuk-Bialynicka M.

Warianty tytułu

PL

Carolinidae, nowa rodzina ksenozauroidalnych jaszcurek z górnej Kredy Mongolii

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Two lizards, Carolina intermedia gen. et sp. n. and Shinisauroides latipalatum gen. et sp. n. from the Late Cretaceous (? Middle Campanian) of the Gobi Desert are assigned to the new family Carolinidae. A hypothesis of a scincomorphan affiliation of this family is supported by two synapomorphies: the dentary overlap on the lateral surface of the coronoid, and the finger-like descensus parietalis, as well as by some other characters which best correspond with this affiliation. Xenosaurid characters displayed by the described lizards: the hour-glass shaped frontals and the diffuse osteodermal skull covering, are considered as homoplasy.

PL

Materiał do niniejszej pracy pochodzi z osadów g. kredy (? śr. kampan) (Gradziński et al 1968, Gradziński and Jerzykiewicz 1972 i Gradziński et al 1977) Mongolii. Materiał ten zebrany został przez Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne na pustynią Gobi w latach 1963—71 i przechowywany jest w Zakładzie Paleobiologii PAN w Warszawie. W pracy opisano dwie nowe jaszczurki: Carolina intermedia gen. et sp. n. (pl. 1: 1; 2: 1; 3: 5; 4: 2; fig. 1B, 2B, ЗА,A’; 4A; 5C; 6L) i Shinisauroides latipalatum gen. et sp. n. (pl. 2: 3, 4; 3: 1—4; 4: 1; fig. 1A; 2A; 3B,B’; 4B; 5B; 6K; 7A) ze stanowisk Chermin Caw, Chulsan i Nemegt, podobne na pierwszy rzut oka do Xenosaurus, współczesnego, amerykańskiego rodzaju należącego do Xenosauridae (Anguimorpha). Uznano jednak, że cechy, które upodobniają do siebie te rodzaje: przewężone kości czołowe i pokrycie osteodermalne złożone z licznych drobnych elementów, nie wystarczają do zaliczenia ich do Xenosauridae, tym bardziej, że cechy te są przypuszczalnie sprzężone (Borsuk-Białynicka 1984). Zgodnie z preferowaną tu hipotezą są one uznane za homoplazje (fig. 8B: 1, 2). Również krótka i silnie sklepiona część przedoczodołowa czaszki upodobniająca opisane rodzaje do Shinisaurus crocodilurus (fig. 5), współczesnego azjatyckiego przedstawiciela Xenosauridae, będącego południowochińskim (Kwangsi) endemitem, uznana została za homoplazję (fig. 8B: 4) wobec głębokich różnic, jakie dzielą nowe rodzaje Carolina i Shinisauroides od Anguimorpha. Różnice te są następujące: Wydłużenie kości zębowej poza kość koronową i nakładanie się wyrostka kości zębowej na powierzchnię zewnętrzną kości koronowej (5), szeroko otwarty dół żuchwowy (6), brak wyrostka skrzydłowego kości przedusznej puszki mózgowej (7), parzyste kości przedszczękowe (8), szeroki kontakt kości lemieszowych z podniebiennymi (9), występowanie półki podzębowej w żuchwie (10) i długiego, wąskiego wyrostka zstępującego kości ciemieniowych (11). Tak liczne różnice względem rodziny Xenosauridae i całego podrzędu Anguimorpha wskazują na odrębność opisanych rodzajów od tego podrzędu oraz wzajemne bliskie pokrewieństwo, które dodatkowo potwierdzają nieliczne cechy ksenozauridowe obu rodzajów (cechy 1, 2 i 4). Uprawnia to do utworzenia nowej, wspólnej dla Carolina i Shinisauroides rodziny Carolinidae. Wiele z wymienionych wyżej cech rodziny Carolinidae (5, 6, 8, 9, 10, 11) spotyka się u rozmaitych przedstawicieli Scincomorpha, a niektóre z nich uważane są (Estes et al 1985) za synapomorfie tego podrzędu. Są to cechy następujące: nakładanie się kości zębowej na zewnętrzną powierzchnię kości koronowej (5) i obecność długiego, wąskiego wyrostka kości ciemieniowej (11). Szeroko otwarty dół żuchwowy (6) i parzyste kości przedszczękowe (8) to dwie cechy, które mogą również okazać się synapomorfiami Scincomorpha. Szeroki kontakt lemieszowo-podniebienny (9A) i obecność półki podzębowej w żuchwie (10) oraz obecność wyrostków zstępujących kości czołowych (3) i brak wyrostka skrzydłowego kości przedusznej (7) to przypuszczalnie cechy plezjomorficzne dla obu podrzędów Autarchoglossa, które nie stoją w sprzeczności z zaliczeniem Carolinidae do Scincomorpha, gdyż nie były przypuszczalnie zastąpione cechami nowymi u wspólnego przodka jaszczurek scynkomorfowych i trafiają się często w tym podrzędzie. Zaliczenie Carolinidae do Scincomorpha jest tu jednak traktowane jako próbne, gdy wymaga ono gruntowniejszych studiów nad tym podrzędem, co wykracza poza ramy niniejszej pracy. Terminologia użyta w niniejszej pracy opiera się na opracowaniu Oelricha (1956) i Rieppla (1980). Metodologia kladystyczna zastosowana w pracy wywodzi się z taksonomii filogenetycznej Henniga (1965), (patrz też Schaeffer et al 1972 i Hecht 1976). Praca została wykonana w ramach problemu MR II. 6.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1985
• Tom: 30
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: p.151-176,fig.,ref.

Twórcy

autor

Borsuk-Bialynicka M.

• Zaklad Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, Al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

Bibliografia

• AHL, I. 1930. Beiträge zur Lurch und Kriechtierfauna Kwangsi’s. Section 5. Eidechsen.— Sitzber. Gesellsch. Naturf. Fr. Berlin, 326—331.
• BARROWS, S. and SMITH, H. M. 1947. The skeleton of the lizard Xenosaurus grandis (Gray). — Univ. Kansas Sci., Bull., 31, 2, 12, 227—281.
• BORSUK-BIAŁYNICKA, M. 1983. The early phylogeny of Anguimorpha as implicated by craniological data. — Acta Palaeont. Polonica, 28, 1—2, 31—42.
• BORSUK-BIAŁYNICKA, M. 1984. Anguimorphans and related lizards. In: Z. Kielan-Jaworowska (ed.), Results of the Pol.-Mong. Palaeont. Expeds., Part X. — Palaeont. Polonica, 46, 5—105.
• BORSUK-BIAŁYNICKA, M. and MOODY, S. M. 1984. Priscagaminae, a new subfamily of the Agamidae (Sauria) from the late Cretaceous of the Gobi Desert. — Acta Palaeont. Polonica, 29, 1—2, 51—81.
• CAMP, C. L. 1923. Classification of lizards. — Bull. Am. Mus. Nat. Hist., 48. 289—481.
• COSTELLI, J. and HECHT, M. K. 1971. The postcranial osteology of the lizard Shinisaurus: the appendicular skeleton. — Herpetologica, 27, 87—98.
• ESTES, R. 1964. Fossil vertebrates from the Late Cretaceous Lance Formation, Eastern Wyoming. — Univ. California Publ. Geol. Sci., 49, 1—180.
• ESTES, R. 1983. Sauria terrestria, Amphisbaenia. Handbuch der Palaeoherpetologie, 10A, 1—249. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart.
• ESTES, R. de QUEIROZ, K. and GAUTHIER, J. 1985. Phylogenetic relationships within squamatic reptiles. In: S. Moody (ed.) Phylogenetic relationships of the lizards families. Herpetologist’s League Spec. Publ., 2, in press.
• EVANS, S. E. 1980. The skull of a new eosuchian reptile from the Lower Jurassic of South Wales. — Zool. J. Linn. Soc., 70, 203—264.
• FAN, T. H. 1931. Preliminary report on the reptiles from Yaoshan, Kwangsi, China. — Sun Yat-Sen Univ. Dept. Biol. Bull., 11, 1—154.
• GAUTHIER, J. A. 1982. Fossil xenosaurid and anguid lizards from the early Eocene Wasatch Formation, southeast Wyoming, and a revision of the Anguioidea. — Contr. Geol. Univ. Wyoming, 21 (1), 7—54.
• GOW. C. 1972. The osteology and relationships of the Milleretidae (Reptilia: Cotylosauria). — J. Zool. London, 167, 219—264.
• GOW. C. 1975. The morphology and relationships of Youngina capensis Broom and Prolacerta broomi Parrington. — Palaeont. Afr., 18, 89—131.
• GRADZIŃSKI, R. and JERZYKIEWICZ, T. 1972. Additional geographical and geological data from the Polish-Mongolian Palaeontological Expeditions. In: Z. Kielan-Jaworowska (ed.), Results Pol.-Mong. Palaeont. Expeds., Part IV.— Palaeont. Polonica, 27, 17—30.
• GRADZIŃSKI, R., KAŹMIERCZAK, J. and LEFELD, J. 1968. Geographical and Geological data from the Polish-Mongolian Palaeontological Expeditions. — Ibidem, 19, 33—82.
• GRADZIŃSKI, R., KIELAN-JAWOROWSKA, Z. and MARYAŃSKA, T. 1977. Upper Cretaceous Djadochta, Barun Goyot and Nemegt formations of Mongolia, including remarks on previous subdivisions.— Acta Geol. Polonica, 27, 281—318.
• HAAS, G. 1960. On the trigeminal muscles of the lizards Xenosaurus grandis and Shinisaurus crocodilurus. — Amer. Mus. Novit., 2017, 1—54.
• HECHT, M. K. 1976. Phylogenetic inference and methodology as applied to the vertebrate record. In: M. K. Hecht, W. C. Steere and B. Wallace (eds.), Evolutionary Biology, 9, 335—363. Plenum Press, New York and London.
• HECHT, M. K. and COSTELLI, J. 1969. The postcranial osteology of the lizard Shinisaurus. 1. The vertebral column. — Am. Mus. Novit., 2378, 1—21.
• HECHT, M. K. and EDWARDS, J. L. 1927. The methodology of phylogenetic inference above the species level. In: M. K. Hecht et al. (eds.), Major patterns in vertebrate evolution. Plenum Press, New York and London, 3—51.
• HENNIG, W. 1965. Phylogenetic systematics. —Ann. Rev. Ent., 10, 97—116.
• KARCZEWSKA, J. and ZIEMBIŃSKA-TWORZYDŁO, M. 1983. Age of the Upper Cretaceous Nemegt Formation Mongolia on charophytan evidence. — Acta Palaeont. Polonica, 28, 1—2, 137—146.
• KLUGE, A. G. 1985. Cladistic relationships among the Gokkonoidea. In: S. Moody (ed.), Phylogenetic relationships of the lizard families. Herpetologist’s League Spec. Publ. 2, in press.
• LAKJER, T. 1927. Studien über Gaumregion bei Saurien im Vergleich mit Anamniern und primitiven Sauropsiden. — Zool. Jb. Abth. Anat. Ont., 49, 57—356.
• MCDOWELL, S. B. and BOGERT, S. M. 1954. The systematic position of Lanthanotus and the affinities of the anguimorphan lizards. — Bull. Amer. Mus. Nat. Hist., 105, 142 pp.
• OELRICH, T. M. 1956. The anatomy of the head of Ctenosaura pectinata (Iguaninidae). — Misc. Publ. Mus. Zool. Univ. Mich., 94, 122 pp.
• RIEPPEL, O. 1980. The phylogeny of anguimorph lizards. — Denkschr. Schweiz. Natur. Ges., 94, 1—85. Birkhäuser Verlag. Basel, Boston Stuttgart.
• SCHAEFFER, B., HECHT, M. K. and ELDRIDGE, N. 1972. Phylogeny and paleontology. In: T. Dobzhansky, M. K. Hecht and W. C. Steere (eds.). Evolutionary Biology, 6, 31—45. Appleton-Century-Crofts. New York.