Wieloletnia zmienność wiosennego odpływu rzek polskich

• Autorzy: Pietka I.

Warianty tytułu

EN

Long-term variations of spring runoff of Polish rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The time series of daily runoff observed in 16 water-gauging stations in Poland in the period 1966-2006 have been subject to analysis of change. In order to detect changes in streamflow in spring of each year, the 95% percentile time series for streamflow from February until April was analysed. Moreover, the day on which 50% of the mass of the total annual streamflow occurred (CMD, the center of mass data) was determined. Three statistical tests were used for the analysis of the time series: linear regression, Mann-Kendall test and Spearman's rank correlation. Interpretation of the results is presented, with statistical significance of changes. It has been found that for most of the stations analysed, trends in 95% percentile indicate a decrease.The analysis of the CMD time series did not detect the existence of a significant long-term trend since only small changes have been found. The spring runoff occurred earlier in some catchment (negative trends), although in the catchments selected it occurred later (positive trends).

Słowa kluczowe

PL

rzeki; Polska; wiosna; pory roku; odplyw rzeczny; wezbrania opadowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2009
• Tom: 43
• Opis fizyczny: s.81-95,tab.,wykr.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pietka I.

• Uniwersytet Warszawski w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Boryczka J., Stopa-Boryczka M., Pietras K., Bijak S., Błażek E., Skrzypczuk J., 2005, Atlas współzależności parametrów meteorologicznych i geograficznych w Polsce, T. XIX: Cechy termiczne klimatu Europy, Wydawnictwo WGiSR, UW, Warszawa.
• Dettinger M.D., Cayan D.E., 1995, Large-scale atmospheric forcing of recent trends toward early snowmelt runoff in California, Journal of Climate, 8(3), s. 606- 623.
• Dynowska I., 1994, Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny [w:] Atlas Rzeczpospolitej Polskiej, IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, PPWK im. E. Romera S.A., Warszawa.
• Fortuniak K., Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001, Trendy i okresowość zmian temperatury powietrza w Polsce w drugiej połowie XX wieku, Przegląd Geofizyczny, 46, 4, s. 283-303.
• Graczyk D., Kundzewicz Z. W., Szwed M., 2002, Zmienność przepływów rzeki Warty w Poznaniu, 1822-1994 [w:] Detekcja zmian klimatu i procesów hydrologicznych, red. Z. W. Kundzewicz, M. Radziejewski, ZBŚRiL PAN, Wyd. SURUS, Poznań.
• IPCC (ang. International Panel on Climate Change), 2007, Climate Change 2007, Synthesis Report, Cambridge University Press, Cambridge, [http://www.ipcc.ch/], stan w dniu 20.02.2009 r.
• Kasina M., Pociask-Karteczka J., Nieckarz Z., 2007, Tendencje występowania wysokich przepływów w dorzeczu Dunajca w II połowie XX wieku, Folia Geographica, Series GEOGRAPHICA-PHYSJCA, t. 35-36, s. 5-33.
• Knowles N., Dettinger M.D., Cayan D.R., 2006, Trends in Snowfall versus Rainfall in the Western United States, Journal of Climate, nr 18, s. 4545-4559.
• Kożuchowski K. (red.), 2000, Pory roku w Polsce: sezonowe zmiany w środowisku, a wieloletnie tendencje klimatyczne, UŁ, Łódź.
• Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001, Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX wieku, Przegląd Geofizyczny, 46, z. 1-2, s. 81-90.
• Kundzewicz Z.W., Radziejewski M., Robson A., 2002, Wprowadzenie do metodyki detekcji zmian [w:] Detekcja zmian klimatu i procesów hydrologicznych, red. Z. W. Kundzewicz, M. Radziejewski, ZBŚRiL PAN, Wyd. SURUS, Poznań.
• Marsz A.A., 2005, O przyczynach „wcześniejszego następowania zimy” na obszarze Europy nadbałtyckiej w ostatnim 30-leciu XX wieku, Przegląd Geograficzny, 77, z. 3, s. 289-310.
• McCabe G.J., Clark M.P., 2005, Trends and Variability in Snowmelt Runoff in the Western United States, Journal of Hydrometeorology, z. 6, AMS, Boston, s. 476-482.
• Piętka I., 2008, Rola zasilania śnieżnego w odpływie rzek nizinnych, praca magisterska, maszynopis w Zakładzie Hydrologii WGiSR UW, Warszawa.
• Radziejewski M., Kundzewicz Z.W., 2004, Hydrospect. Version 2.0, User's Manual.
• Steward I.T., Cayan D.R., Dettinger M.D., 2004, Changes in snowmelt runoff timing in Western North America under a "business as usual" climate change scenario, Climate Change, 62, s. 217-232.
• Sui J., Koehler G., 2001, Rain-on-snow induced flood events in Souther Germany, Journal of Hydrology, 252, s.205-220.
• Ye H., Cho H., Gustafson P., 1998, The changes in Russian winter snow accumulation during 1936- 1983 and its spatial patterns, Journal of Climate, nr 11, s. 856-863.