EN
Background. Dry legumes seeds are food of high nutrient density. Besides the biologically precious protein they contain essential unsaturated fatty acids, vitamins of group B, dietary fiber and antioxidants. The aim of the research was to assess the influence of different soaking and cooking methods on dietary fiber and phenolic compounds content, as well as antioxidative activity of selected legumes’ seeds. Material and methods. The experimental material was dry kidney bean originating from collection of Krakow’s Plants and Seeds Horticulture POLAN LTD, and soya bean seeds bought at the market store. The technological treatment of seeds was performed in two stages: 1) soaking in cold and hot water, 2) cooking with three different kinds of equipment - electrical stove, induction stove and microwave oven. In the above described ways prepared material was examined for the dietary fiber and phenolic compounds content, as well as antioxidative activity. Results. The highest amount of dietary fiber was found in soya bean seeds cooked on an induction stove (27.4 g-100 g'1 d.m.) and electric stove (27.3 g-100 g'1 d.m.) after previous soaking in hot water. The dry soya bean and kidney bean seeds were characterised by a high content of phenolic compounds 163.2 mg GAE-100 g.1 d.m. and 173.1 mg GAE-100 g.1 d.m. respectively. The dry matter of cooked (on induction and electric stove) kidney bean and soya seeds was characterised by a higher phenolic compounds level (232.7- -311.6 mg GAE-100 g"1 and 224.4-315.6 respectively) than raw material. Antioxidative activity of untreated seeds of kidney bean and soya bean was 4.5 and 4.1 pmol Tx g.1 d.m. respectively. The high ability of free radicals scavenging was observed in kidney bean i.e. 8.7 pmol Tx-g.1 d.m. after traditional soaking and 9.5 pmol Tx-g_1 d.m. after “hot” soaking. Conclusions. Soaking and cooking of seeds (despite the species) influenced growth of phenolic compounds content in dry matter. More advantageous way of soaking of kidney bean seeds was “hot” soaking. That way of treatment caused, first of all, shortening of the whole heat treatment process. Cooking of soya and kidney bean seeds with electric and induction stoves favoured keeping of dietary fiber, phenolic compounds and antioxidative activity of seeds in comparison to thermal treatment in combined microwave oven.
PL
Wprowadzenie. Suche nasiona roślin strączkowych należą do produktów o dużej wartości żywieniowej. Oprócz białka o wysokiej wartości biologicznej, zawierają niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy z grupy B, błonnik pokarmowy i przeciwutleniacze. Celem badań było określenie wpływu różnych metod moczenia i gotowania na zawartość błonnika pokarmowego i związków fenolowych oraz aktywność anty oksydacyjną nasion roślin strączkowych. Materiał i metodyka. Materiałem badawczym były suche nasiona fasoli (odmiana ‘Piękny Jaś’) pochodzące z kolekcji Krakowskiej Hodowli i Nasiennictwa Ogrodniczego POLAN S.A. oraz nasiona soi zakupione w handlu detalicznym. Obróbka technologiczna nasion przebiegała w dwóch etapach: 1) moczenie na zimno i na gorąco, 2) gotowanie z wykorzystaniem trzech różnych urządzeń: trzonu elektrycznego, indukcyjnego i aparatu mikrofalowego. W materiale badawczym oznaczono zawartość błonnika pokarmowego, związków fenolowych oraz aktywność antyoksydacyjną. Wyniki. Największą zawartość błonnika pokarmowego stwierdzono w nasionach soi oraz fasoli gotowanych na trzonie indukcyjnym (27,4 g-100 g'1 s.m.) i elektrycznym (27,3 g-100 g'1 s.m.) po uprzednim namoczeniu ich w wodzie gorącej. Suche nasiona soi i fasoli charakteryzowały się dużą zawartością związków fenolowych, odpowiednio 163,2 mg GAE-100 g'1 s.m. i 173,1 mg GAE-100 g'1 s.m. Sucha masa gotowanych (trzon indukcyjny i elektryczny) nasion fasoli i soi odznaczała się wyższym poziomem związków fenolowych (232,7-311,6 mg GAE-100 g'1 i 224,4-315,6 mg GAE-100 g’1) w porównaniu z nasionami suchymi. Aktywność anty oksydacyjna suchych nasion fasoli i soi wynosiła odpowiednio 4,5 i 4,1 pmol Tx-g'‘ s.m. Największą zdolnością wygaszania wolnych rodników odznaczały się nasiona fasoli, np. 8,7 pmol Tx-g.1 s.m. (moczone metodą tradycyjną) i 9,5 pmol Tx.g.1 s.m. (moczone w wodzie gorącej). Wnioski. Pod wpływem moczenia oraz gotowania nasion (niezależnie od gatunku) obserwowano wzrost udziału związków fenolowych w suchej masie. Korzystniejszym sposobem okazało się moczenie nasion fasoli metodą na gorąco. Sposób ten przede wszystkim wpływał na znaczne skrócenie całego procesu. Gotowanie nasion soi oraz fasoli na trzonie elektrycznym i indukcyjnym sprzyjało lepszemu zachowaniu włókna pokarmowego, związków fenolowych oraz aktywności anty oksydacyjnej nasion w porównaniu z obróbką termiczną prowadzoną w kombinowanym urządzeniu mikrofalowym.