PL
Wstęp. W bieżącym piśmiennictwie poświęcono dużo uwagi analizom związków pomiędzy spożyciem sacharozy (cukrów) a jakością diet spożywanych przez dzieci i młodzież, ryzykiem rozwoju otyłości lub kardiometabolicznych zaburzeń. Natomiast w krajowym piśmiennictwie prac dotyczących spożycia cukrów przez dzieci i młodzież opublikowano niewiele. Cel. Głównym celem pracy była ocena spożycia sacharozy oraz identyfikacja grup produktów dostarczających najwięcej tego składnika w dietach dzieci i młodzieży. Materiał i metody. Badanie 400 losowo wybranych dzieci w wieku 4 lat z obszaru kraju w tym z miast i wsi (na podstawie rejestru PESEL), przeprowadzono w roku 2007. Badanie losowo wybranej grupy 1054 młodzieży w wieku 11-15 lat, z obszaru Warszawy (losowanie dwustopniowe) przeprowadzono w roku 2006. Spożycie sacharozy i grup produktów u dzieci 4 letnich oceniono z zastosowaniem 7 dniowego zapisu całodziennych diet, prowadzonego przez przeszkolonych rodziców lub opiekunów. U młodzieży w wieku 11-15 zastosowano metodę wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godzin, przeprowadzonego przez profesjonalnych żywieniowców, z pomocą zdjęć z „Albumu produktów i potraw”. W obu grupach wartość odżywcza i spożycie grup produktów wyliczono z zastosowaniem programu komputerowego „DIETA 5”. Sacharozę zdefiniowano w tej pracy jako sumę, tzn.: 1) składnik znajdujący się w sposób naturalny w produktach lub dodany w procesie technologicznym oraz 2) spożywany w postaci cukru dodanego z cukierniczki do napojów i potraw. Wyniki. Spożycie sacharozy ogółem było w obu analizowanych grupach wieku wysokie i wynosiło u dzieci 76 g, u chłopców w wieku 11-15 lat 84 g, i u dziewcząt 67 g dziennie. Sacharoza dostarczała 17% energii u dzieci i odpowiednio 14%-15% energii u młodzieży. Trzy główne grupy produktów dostarczające najwięcej sacharozy to: cukier dodawany z cukiernicy, grupa słodycze (cukierki, ciasteczka, wafle, batony itp.), soki i napoje owocowe oraz kompoty. U młodzieży dodatkowym źródłem sacharozy (13,9%) stały się słodzone napoje gazowane i niegazowane. Wnioski. Spożycie sacharozy (naturalnej z produktów i dodawanej technologicznie oraz jako cukru, razem) jest u dzieci i młodzieży duże. W celu zmniejszenia spożycia należy ograniczyć spożycie głównych jej źródeł zarówno poprzez edukację społeczeństwa i poszczególnych grup demograficznych, jak i poprzez współpracę z przemysłem spożywczym.
EN
Introduction. Children and adolescents consume more saccharose than any other age group. Much of the current research has focused on association between saccharose intake and diet quality, obesity or cardiometabolic disturbances in young generation. Objective. As saccharose intake by polish children and adolescents was relatively unexplored yet, our purpose is to investigate the saccharose intake and to identificate of the primary food group sources in the diet. Methods and study design. The study of 4 years old preschoolers was carried out in 2007 across the Polish-nationwide group of 400 children, randomly selected from the PESEL - birth register, proportionally from urban and rural areas. The study of 11-15 years old was carried in the frame of the Warsaw Adolescent Study in 2006, among 1054 pupils randomly selected (in two steps). In children the analysis of the habitual nutrition was done on the basis of the food record method of all products, meals and drinks consumed by children over 7 days. In adolescents intake was evaluated through interviews concerning food intake during the past 24 hours before the study, with help of “Album of products and meals of diverse portion sizes”. In both studied group saccharose and food group intake were calculated using DIETA 5.0 Computer software. Saccharose for purpose of the study, was defined as total, naturally occurring in products or used in technologic process and added as sugar but from sugar bowl. Results. Total saccharose intake was relatively high in both studied group of age as assessed as 76 g daily in 4 y.children and 84 g in adolescents boys, 67 g in girls. It contributed 17% of energy in children and respectively 14% E to 15% E in adolescents. The primary three sources of saccharose contributed over 60% of total. There were : sugar added from sugar bowl; group of sweets (candies,cookies,waffles, bars etc); and fruit juices and drinks. Additionally in adolescents sweetened soft drinks add 13.9% more of total saccharose in diet. Conclusions. Consumption of saccharose and “sugars” play a role in energy balance and in development of obesity, than reducing intake of the primary sources of sugar in children and adolescents is urgently needed. To achieve positive changes, much more efforts is needed in rising awareness of society as well as with cooperating with food industry. More study is also needed to be clearly defined “added sugars” in products as well as in chemical analyses of a new products for the national food composition tables.