EN
Wood Warblers Phylloscopus sibilatrix have declined considerably throughout most of their north and western breeding range in Europe but the causes of this decline are unknown. Declines may be related to factors on the breeding grounds, stopover sites and/or wintering grounds. We used multi-isotope (δ²H, δ¹³C, δ¹⁵N) measurements of winter-grown feathers of 314 individuals breeding in the Białowieża Forest (E Poland) to infer where they wintered in sub Saharan Africa over a 4-year period from 2009-2012. We used both aspatial and spatially specific assignment techniques involving a previously developed clustering algorithm related to long-term patterns of precipitation (δ²H) and theoretical plant-based isoscapes (δ¹³C, δ¹⁵N) for Africa. We determined that our breeding population was consistently assigned to the forested region of the Congo basin. Males were more depleted in ¹³C and ²H and more enriched in ¹⁵N than females suggesting potential sexual habitat segregation on the wintering grounds. We then similarly examined less extensive samples from Wood Warblers breeding in England, Netherlands, Germany, Switzerland and Karelia (NW Russia), and found a similar assignment to the Congo basin. For all sites, males were isotopically distinct from females suggesting sex-specific habitat segregation on the wintering grounds. Our geospatial assignment model now provides a protocol for testing the hypothesis that declining populations winter more in heavily fragmented forests of west Africa compared to the Congo basin. We encourage this approach for the investigation of migratory connectivity in other sub Saharan Afrotropical migrants.
PL
Na wielu obszarach w północno-zachodniej części zasięgu obserwuje się znaczące spadki liczebności świstunki leśnej, a przyczyny tych spadków wciąż nie są znane. Mogą one wynikać z niekorzystnych zmian na lęgowiskach, w miejscach postoju na trasie wędrówki i/lub na zimowiskach. Poznanie przyczyn spadku liczebności oraz skuteczna ochrona gatunku wymaga — w pierwszej kolejności — ustalenia tras wędrówek i miejsc zimowania ptaków. Współcześnie dostępne metody badań migracji ptaków (np. nadajniki satelitarne, geolokatory) posiadają ograniczenia nie pozwalające na zastosowanie ich u gatunków takich jak świstunka — ptaków niewielkich rozmiarów (o masie ciała < 10 g), bardzo rzadko powracających na lęgi w te same miejsca. Metoda polegająca na jednoczesnej analizie zawartości kilku trwałych izotopów w piórach, które wyrosły na zimowiskach, a zebrane zostały od ptaków przebywających na lęgowiskach, stwarza takie możliwości. W pracy przedstawiamy wyniki badań, których celem było ustalenie miejsc zimowania w tropikalnej Afryce świstunek pochodzących ze znanych miejsc lęgowych w Europie. W próbkach piór z zimowisk, pobranych od 314 osobników gniazdujących w polskiej części Puszczy Białowieskiej w latach 2009-2012, oznaczyliśmy zawartość izotopów wodoru, węgla i azotu (δ²H,δ¹³C, δ¹⁵N). Pozwoliło to określić obszary ich potencjalnych zimowisk w subsaharyjskiej Afryce w kolejnych latach. Przyporządkowania do obszarów dokonaliśmy przy użyciu zarówno niespecyficznych jak i specyficznych metod przypisania przestrzennego. Metody te opierają się na algorytmie grupowania, wykorzystującego informacje pochodzące z długoterminowych modeli rozmieszczenia opadów (δ²H) i teoretycznego rozmieszczenia izolinii roślinności (δ¹³C, δ¹⁵N) w Afryce. Zawartość izotopów (δ²H, δ¹³C, δ¹⁵N) w wyrosłych na zimowiskach piórach świstunek leśnych gniazdujących w Puszczy Białowieskiej wskazuje na to, że corocznie pierzyły się one w lasach na terenie basenu Konga. Pióra samców zawierały mniej ¹³C i ²H ale więcej ¹⁵N niż pióra samic (Fig. 1), co sugeruje pierzenie w różnych siedliskach (obszarach). Podobne wyniki otrzymaliśmy analizując tymi samymi metodami mniej obfite próbki piór świstunek gniazdujących w innych częściach Europy: Anglii (23), Holandii (43), Niemczech (19), Szwajcarii (29), Karelii (10, północnozachodnia Rosja)(Tab. 2, Fig. 3). Skład izotopowy piór wskazywał, że również te ptaki pierzyły się w basenie Konga, a samce i samice zmieniały upierzenie w odmiennych warunkach. Uważamy, że przedstawiony w pracy model rozmieszczenia geograficznego i środowiskowego zimujących świstunek może być punktem wyjścia do testowania hipotezy, że ptaki pochodzące z populacji zmniejszających liczebność zimują częściej na znacznie silniej wylesionych terenach zachodniej Afryce niż w basenie Konga.