Ochrona różnorodności biologicznej Karkonoskiego Parku Narodowego - praktyczne, aktywne metody ochrony przyrody

• Autorzy: Kus D.

Warianty tytułu

EN

Biological diversity of Karkonosze National Park - practical and active methods of environmental protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Różnorodność biologiczna rozpatrywana jako właściwość układu biologicznego jest ściśle związana z jego równowagą, stanem homeostazy. Zubażanie różnorodności – zanikanie właściwych elementów układu biologicznego powoduje jego rozregulowanie, zachwianie stanu równowagi, a w skrajnym przypadku rozpad.Najczęstszym czynnikiem powodującym przekształcenia bioróżnorodności jest antropopresja, która spowodowała na terenie Karkonoszy powstanie stanu klęski ekologicznej. Siła niekorzystnych czynników, transgraniczny charakter oddziaływań, krótki czas na reakcje i przystosowanie się układów biologicznych powoduje konieczność stosowania aktywnych formy ochrony przyrody. W Karkonoskim Parku Narodowym ochrona różnorodności biologicznej realizowana jest na różnych poziomach. Na poziomie genowym – przez zachowanie bogactwa puli genowej gatunku i jego miejscowej populacji (archiwa genetyczne jodły pospolitej; plantacje rodów sosny zwyczajnej ekotypu naskalnego z Chojnika; rozmnażanie in vitro skalnicy śnieżnej, rzeżuchy rezedolistnej, rozrzutki alpejskiej; inicjowanie odnowień naturalnych w ekosystemach leśnych). Na poziomie gatunku poprzez ochronę zróżnicowania gatunkowego ekosystemów (restytucja jodły, rzadkich i zagrożonych gatunków drzew i krzewów; aktywna ochrona łąk śródleśnych; martwe drewno w lasach, poprawa warunków siedliskowych dla pilchowatych). Na poziomie przestrzennym poprzez ochronę różnych typów ekosystemów (przywracanie właściwego składu gatunkowego i struktury ekosystemów leśnych, sposoby wprowadzania gatunków docelowych, zabiegi mikroinżynierii środowiskowej – wykładanie liści bukowych w monokulturach świerkowych, odpowiednia infrastruktura turystyczna).

EN

Biological diversity seen as characteristic of biological system is closely connected with its balance, the state of homeostasis. Decreasing of diversity – vanishing of right elements of biological system causes its being out of balance and in acute situation decay. The most common factor causing transformation of biodiversity is antropopression, which resulted in the state of natural disaster in Karkonosze Mountains. The power of unfavorable factors, transborder character of reaction, short time for reaction and adjusting of biological systems cause the necessity to use active forms of nature protection. In Karkonosze National Park the protection of biodiversity is executed on many levels. On the gene level – by preserving the richness of gene scope of the species and its local population (genetic archive of silver fir, plantation of generations of Scots pine of on-rock ecotype from Chojnik; in vitro breeding of Saxifraga nivalis, Cardamine resedifolia, Woodsia alpina; initiating of regeneration in forest ecosystems). On the level of species – by protection of species diversity of ecosystems (restitution of fir, rare and endangered species of trees and bushes; active protection of forest meadows, dead wood in forests, and improvement in conditions of habitat for Gliridae (Muscardinidae). On the spatial level – by protection of different types of ecosystems (restitution of proper composition of species and structure of forest ecosystems, methods of implementing final species, environmental micro engineering – placing oak leaves in spruce monocultures, relevant tourists infrastructure).

Słowa kluczowe

PL

parki narodowe; Karkonoski Park Narodowy; ochrona przyrody; ochrona bioroznorodnosci; ochrona czynna; strategia ochrony; rosliny; gatunki zagrozone; ochrona przyrody nieozywionej; jodla; restytucja gatunku; ekosystemy lesne; drewno martwe; funkcje ekologiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.1
• Opis fizyczny: s.218-233,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kus D.

• Karkonoski Park Narodowy

Bibliografia

• Barzdajn W. 2002. Strategia restytucji jodły pospolitej w Karkonoskim Parku Narodowym, Maszynopis – ekspertyzy Karkonoskiego Parku Narodowego.
• Barzdajn W. 2007. Ocena udatności restytucji zagrożonych gatunków drzew i krzewów: klon jawor, dzika czereśnia, wiąz górski, wierzba śląska, wierzba lapońska, wierzba zielna, sosna zwyczajna, czeremcha skalna, jarząb pospolity, jałowiec halny. Monitoring ekosystemów leśnych w Karkonoskim Parku Narodowym – monitoring odnowień i restytucji gatunków. Aneks II do sprawozdania końcowego, Poznań
• Capecki Z., Grodzki W. 1998. Owady, jako przyczyny, wskaźniki i następstwa zmian w ekosystemach leśnych Sudetów Zachodnich. W: Geoekologiczne problemy Karkonoszy. T. II, Acarus, Poznań: 85–90.
• Ceitel J., Zientarski J. 2007. Pomiar efektów przebudowy drzewostanów w sztucznej świerczynie i drzewostanie przedplonowym. Monitoring ekosystemów leśnych w Karkonoskim Parku Narodowym – monitoring odnowień i restytucji gatunków. Aneks II do sprawozdania końcowego, Poznań.
• Danielewicz W., Raj A., Zientarski J. 2002. Ekosystemy leśne Karkonoskiego Parku Narodowego. Agencja Fotograficzno-Wydawnicza Mazury, Olsztyn.
• Dziewolski J., Michalik S. 1989. Problemy ochrony biocenoz leśnych w parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Chrońmy przyrodę ojczystą 65 (5–6): 37–47.
• Jenik J., Soukupová L., Kociánová M. 2004. Karkonoska Tundra. Gentiana, Jilemnice.
• Knysak R., Pawlaczyk P. 2005. Lasy parków narodowych a organizmy związane z martwym drewnem. Parki Narodowe 1/2005: 2–8.
• Kromer K., Bąkiewicz J., Poturała D. 2005. Zachowanie ex situ zasobów genowych trzech wymierających gatunków roślin: skalnicy śnieżnej Saxifraga nivalis L., rzeżuchy rezedolistnej Cardamine resedifolia L., oraz rozrzutki alpejskiej Woodsia alpina (BOLTON) GRAY z Karkonoskiego Parku Narodowego – rozmnażanie w warunkach in vitro i przygotowanie do reintrodukcji 500 sztuk roślin, Sprawozdanie z Umowy Nr OP/31/LEN/2003, Wrocław.
• Miścicki S. 2001. Założenia metodyczne inwentaryzacji na stałych – kontrolnych powierzchniach próbnych. Operat ochrony ekosystemów leśnych Karkonoskiego Parku Narodowego.
• Niemczyk M. 2005. Struktura genetyczna jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Karkonoskim Parku Narodowym oraz wzrost szczepów jodły w klonowych archiwach genetycznych. Praca doktorska, Akademia Rolnicza Poznań.
• Parzóch K. 2001. Erozja rynnowa na stokach wylesionych w Karkonoszach. Przyroda Sudetów Zachodnich 4: 171–181.
• Wojtuń B., Żołnierz L., Kwiatkowski P., Matuła J., Krukowski M. 2003. Inwentaryzacja przyrodnicza zagrożonych gatunków roślin w Karkonoskim Parku Narodowym, Sprawozdanie z monitoringu, Wrocław.
• Wojtuń B., Żołnierz L. 2002. Monitoring rezultatów czynnej ochrony dolnoreglowych łąk w Karkonoskim Parku Narodowym, Sprawozdanie z monitoringu, Wrocław.
• Raj A., Zientarski J. 2004. Charakterystyka drzewostanów i odnowień w Karkonoskim Parku Narodowym. Opera Corcontica 41/2: 349–365. Wydawnictwo Správa Krkonošského Národního Parku, Vrchlabí.
• Zientarski J., Cetel J., Szymański S. 1998. Ochrona różnorodności biologicznej lasów Karkonoszy. Geoekologiczne problemy Karkonoszy. T. II: Acarus, Poznań: 147–154.