Rośliny synantropijne zagrożeniem dla populacji Matteucia struthiopteris (L.) Tod. w dolinie górnego odcinka Wisły (Karpaty Zachodnie)

• Autorzy: Wilczek Z. , Wika S. , Polok M.

Warianty tytułu

EN

Synantropic plants as a threat to the population of Matteucia struthiopteris (L.) Tod. in the upper part of the Vistula River Valley (Western Carpathians)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

One of the many areas where Matteucia struthiopteris (L.) Tod. is found in Poland is the upper part of the Vistula River Valley, mainly in the Silesian Foothills and the Silesian Beskid. From 2005 to 2010, floristic and phytosociological studies were carried out to determine the presence of ostrich fern stands and plant communities that contain this species. As a result of this study, 31 sites on which the species was found were identified. With the help of phytosociological relevés collected using the Braun-Blanquets method, six plant associations were identified that are subject to different levels of anthropopressure. The most commonly observed form the degeneration of plant communities containing the species is neophytisation. In all of the phytocoenoses studied, from two to nine kenophytes were identified. Of these, Impatiens glandulifera, Reynoutria japonica and Robinia pseudoacacia play a significant role in shaping phytocoenoses and pose a threat to the Matteucia struthioptheris population. In order to protect sites on which Matteucia struthiopteris grows, it is necessary to mechanically combat invasive plant species and extend legal protection to the best preserved phytocoenoses which contain the species.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty Zachodnie; doliny rzeczne; populacje roslin; zagrozenia populacji; paprocie; Polypodiopsida; pioropusznik strusi; Matteucia struthiopteris; zespol Stellario nemorum-Alnetum glutinosae; zwiazek Alno-Ulmion; rosliny synantropijne

EN

Western Carpathians Mountains; river valley; plant population; population threat; fern; Polypodiopsida; Matteucia struthiopteris; plant association; Stellario nemorum-Alnetum glutinosae; Alno-Ulmion alliance; synanthropic plant

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Botanica Silesiaca
• Rocznik: 2011
• Tom: 06
• Opis fizyczny: s.185-194,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wilczek Z.

• Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Śląski, ul.Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Wika S.

autor

Polok M.

Bibliografia

• BARTOSZEK W. 1999. Pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris nad Skawą w Beskidzie Makowskim. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 55(6): 96-99.
• BRAUN-BLANQUET J. 1964. Pflanzensoziologie. Grundzuge der Vegetationskunde. - Springer Verlag, Wien, New Jork, 865 ss.
• BUŁAWA W., JANOTA J. 1970. Nowe stanowisko pióropusznika strusiego na Śląsku Cieszyńskim. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 26(5): 56.
• CIUPKA A. 1979. Występowanie pióropusznika strusiego Matteucia struthiopteris w zbiorowiskach leśnych Beskidu Śląskiego i terenów przyległych. - Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Śląski, Katowice. Mscr. pracy magisterskiej, 55 ss.
• FIEK E. 1881. Flora von Schlesien preussischen und Osterreichischen Anteils. Phanerogamen und Gefosspflanzen. - J. U. Kern’s Verl., Breslau, 571 ss.
• GACKA-GRZESIKIEWICZ E., CICHOCKI Z., 2001. Program ochrony dolin rzecznych w Polsce. - Instytut Ochr. Środ., Warszawa, 144 ss.
• KAMIŃSKA M. 2007. Zbiorowiska roślinne z udziałem pióropusznika strusiego Matteucia sthrutiopteris (L.) Tod. w dolinie górnego odcinka Wisły. - Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Śląski, Katowice. Mscr. pracy magisterskiej, 90 ss.
• KOCZUR A. 2006. Rozprzestrzenianie się rodzimych gatunków roślin niżowych i kenofitów w wyniku zabudowy hydrotechnicznej rzeki Czarny Dunajec. - Fragm. Flor. Geobot. Polonica 13(1): 77-88.
• KLIMEK K., 1991. Typy koryt rzecznych. - W: SYNOWSKA I., MACIEJEWSKI M. (red.), Dorzecze górnej Wisły. Cz. I. - PWN, Warszawa-Kraków, s. 231-234.
• KONDRACKI J. 2002. Geografia regionalna Polski. - Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 441 ss.
• KWIATKOWSKI P. 2000. Notatki florystyczne z Gór Kaczawskich i ich Pogórza (Sudety Zachodnie). - Fragm. Flor. Geobot. Polonica 7: 105-116.
• LUDERA F. 1969. Piękno polskiej ziemi - ochrona przyrody w województwie katowickim. - Wyd. Art. i Graf., Katowice, 224 ss.
• MACICKA-PAWLIK T., WILCZYŃSKA W. 1993. Matteucia sthrutiopteris (L.) Tod. na Wale Trzebnickim i jej udział w zbiorowiskach leśnych. - Acta univ. Wrat. 1513, Prace Bot. 55: 121-139.
• MATUSZKIEWICZ J. M. 2002. Zespoły leśne Polski. - Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 358 ss.
• MATUSZKIEWICZ W. 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. - Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 537 ss.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. - W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 442 ss.
• PAWŁOWSKI B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. - W: SZAFER W., ZARZYCKI K. (red.), Szata roślinna Polski. T. 1. - PWN, Warszawa, s. 237-269.
• PELC S. 1967. Rośliny naczyniowe Pogórza Cieszyńskiego. - Rocz. Nauk.-Dyd. WSP 28, Kraków, s. 109-204.
• SCHUBE T. 1904. Flora von Schlesien preussischen und Osterreichischen Anteils. - Verlag. Von W.G. Korn, Breslau, 456 ss.
• SENDEK A., ROSTAŃSKI K., BERNACKI L. 1992. Matteucia sthrutiopteris (L.) Tod. w Alnetum incanae Aich. Et Siegr. 1930 na Pogórzu Śląskim. - Zesz. Przyr. OTPN 28: 5-12.
• STACHURSKA-SWAKOŃ A., TOWPASZ K. 2008. Communities with Matteucia sthrutiopteris (L.) Tod. in the Carpathians and attendant threats. - W: SZCZĘŚNIAK E., GOLA E. (red.), Club mosses, horsetails and ferns in Poland - resources and protection. - Polish Botanical Society & Institute of Plant Biology, University of Wrocław, Wrocław, s. 67-80.
• STARKEL L. 2001. Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś. - Monografie 2: 1-264, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego, PAN, Warszawa.
• SZAROWSKI L. 1981. Uwagi o rozmieszczeniu pióropusznika strusiego na obszarze Pogórza Cieszyńskiego. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 37(3): 64-70.
• ŚLIWIŃSKI M. 2009. Występowanie Reynoutria japonica Houtt., Reynoutria sachalinensis (F. Schmidt) Nakai i Impatiens glandulifera Royle wzdłuż strumieni Gór Sowich w okolicach Bielawy. - Acta Bot. Siles. 4: 91-106.
• UNRUG R. (red.) 1979. Karpaty fliszowe między Olzą a Dunajcem. Przewodnik geologiczny. - Wyd. Geologiczne, Warszawa, 274 ss.
• WILCZEK Z. 1995. Zespoły leśne Beskidu Śląskiego i zachodniej części Beskidu Żywieckiego na tle zbiorowisk leśnych Karpat Zachodnich. - Wyd. Uniw. Śląskiego 1490, Katowice, s. 1-130.
• WILCZEK Z. 2006. Fitosocjologiczne uwarunkowania ochrony przyrody Beskidu Śląskiego (Karpaty Zachodnie). - Wyd. Uniw. Śląskiego 2418, Katowice, s. 1-223.
• ZAJĄC A., ZAJĄC E. U. 1975. Lista archeofitów występujących w Polsce. - Zesz. Nauk. Uniw. Jagiellońskiego, Prace Bot. 3: 7-16.
• ZAJĄC A., ZAJĄC M. 1998. Processes of mountain massifs penetration by kenophytes: an example of the Polish Carpathians. - Phytocoenosis 10: 203-209.
• ZAJĄC A., ZAJĄC M., TOKARSKA-GUZIK B. 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origin. - Phytocoenosis 10: 107-116.