Estuaries of the Polish Baltic coastal zone

• Autorzy: Paturej E.

Warianty tytułu

PL

Estuaria polskiej strefy przybrzeżnej Bałtyku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Estuaries are dynamic ecosystems characterized by great and constant variability of physicochemical gradients and biological parameters. Considerable fluctuations in salinity levels, temperature, pH, concentrations of oxygen, nutrients and organic matter are quite natural in such water bodies. There are many estuarine forms at the Polish Baltic Coast, including open-sea gulfs (the Gulf of Gdansk and the Pomeranian Gulf), water bodies connected to the Baltic Sea (Lake Łebsko) and periodically closed water bodies connected to the Baltic Sea by channels or through river-mouths (Lake Jamno and Lake Gardno). The mouths of large rivers, like Odra and Vistula, also show features of estuaries. Estuaries perform a very important function of specific natural filters for a variety of chemical compounds contained in waters flowing through this area. In this way they form an effective buffer zone that prevents the penetration of toxic biological substances into seawater.

PL

Estuaria są dynamicznymi ekosystemami o bardzo dużej i ciągłej zmienności gradientów fizykochemicznych i parametrów biologicznych. Znaczne fluktuacje w poziomie zasolenia, temperatury, tlenu, pH, steżenia nutrientów oraz materii organicznej są naturalnym zjawiskiem w tych zbiornikach wodnych. Polskie Wybrzeże Bałtyckie obfituje w wiele form typu estuariowego, począwszy od zatopionych zatok w otwartym morzu (Zatoka Gdańska i Zatoka Pomorska) do zbiorników mających stałe połączenie z morzem (jezioro Łebsko) lub okresowo zamkniętych i przez kanały lub ujściowe odcinki rzek kontaktujących się z morzem (jeziora Jamno i Gardno). Cechy estuariów wykazują również ujścia wielkich rzek jak Odra i Wisła. Estuaria pełnia bardzo ważna funkcje jako swoiste naturalne filtry dla różnych związków chemicznych zawartych w przepływającej wodzie. Tworząc skuteczną strefę buforowa uniemożliwiają przedostawanie się wielu substancji biologicznie toksycznych do morza.

Słowa kluczowe

EN

estuary; Poland; Baltic coastal zone; coastal zone; Baltic Sea; genesis; ecosystem; biological parameter; salinity level; temperature; pH; oxygen concentration; nutrient; organic matter; water body; river mouth; channel; water chemistry; chemical compound; sea water; toxic substance

• Wydawca: -
• Czasopismo: Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
• Rocznik: 2006
• Tom: 10
• Opis fizyczny: p.83-96,fig.,ref.

Twórcy

autor

Paturej E.

• Department of Applied Ecology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Oczapowskiego 5, 10-957 Olsztyn, Poland

Bibliografia

• Adamkiewicz-Chojnacka B., 1978. Występowanie i skład gatunkowy zooplanktonu Zalewu Wiślanego w latach 1974-1975 (Occurrence and species composition of the zooplankton of the Vistula lagoon in the years 1974-1975). Stud. Mat. Oceanol., 21, 4, 123-144, (in Polish).
• Borowski W., 2000. Stan zasobów ryb Zalewu Wislanego i warunki ich eksploatacji. W: Oszacowanie stanu zasobów ryb polskiej strefy przybrzeżnej i naturalne warunki ich eksploatacji. Monografia Rybacka. (Fishery resources of the Vistula Lagoon and conditions of their use. n: Estimation of the fishery resources in the Polish Baltic Coastal Zone and natural conditions oftheir use. Monograph on Fishery Resources). Stud. Mat., MIR, Gdynia, B, 72, 9-35, (in Polish).
• Day J. W., Jr., Hall C. A. S., Yanez-Arancibia A., 1989. Estuarine Ecology. John Wiley and Sons, New York, 576.
• Dethier M. N., 1992. Classifying marine and estuarine natural communities: An alternative to the coward in system. J. Nat. Areas, 12, 2, 90-100.
• Garbacik-Wesołowska A., Boberski E., 2000. Stan zasobów ryb Zalewu Szczecinskiego oraz strefy przybrzeżnej Wybrzeża Zachodniego i warunki ich eksploatacji. W: Oszacowanie stanu zasobów ryb polskiej strefy przybrzeżnej i naturalne warunki ich eksploatacji. Monografia Rybacka. (Fishery resources of the Szczecin Lagoon and the coastal zone of of the Western Coast and conditions of their use. In: Estimation of the fishery resources in the Polish Baltic Coastal Zone and natural conditions of their use. Monograph on Fishery Resources). Stud. Mat., MIR, Gdynia, B, 72, 77-105, (in Polish).
• Giziński A., Jagodzińska M., Wolnomiejski N., Grygiel I., 1980. Zoobenthos of the muddy areas of Szczecin Lagoon. AUNC, 12, 41-59.
• Kinne O., 1971. Physiologische und ökologische Aspekte des Lebens in Ästuarien. Helgol. Wiss. Meer., 11, 131-156, (in German).
• Klarer D. M., Millie D. F., 1989. Amelioration of stormwater quality by a freshwater estuary. Archiv. Hydrobiol., 116, 375-389.
• Kot-Wasik A., Dębska J., Namieśnik J., 2004. Monitoring of organic pollutants in coastal waters of the Gulf of Gdansk. Mar. Poll. Bull., 49, 3, 264-276.
• Kowalewska G., Konat-Stępowicz J., Wawrzyniak-Wydrowska B., Szymczak-Żyła M., 2003. Transfer of organic contaminants to the Baltic in the Odra Estuary. Mar. Poll. Bull., 46, 6, 703-718.
• Krzymiński W., Kamińska M., 2005. Wkład wieloletnich badań oceanograficznych Oddziału Morskiego IMGW w Gdyni w opracowanie typologii polskich wód morskich. (Contribution of longterm oceanographic studies conducted at the Maritime Section of the Institute of Meteorology and Water Economy in Gdynia to drawing up a typology of Polish marine waters). Gaz. Obser. IMGW, 4, 11-15, (in Polish).
• Larousse, 2003. Encyklopedia Powszechna. (Popular Encyclopaedia). Vol. 1, A-Ł. Wyd. Muza SA, Warszawa, 885, (in Polish).
• Łysiak-Pastuszak N., Drgas N., Piątkowska Z., 2004. Eutrophication in the Polish coastal zone: the past, present status and future scenarios. Mar. Poll. Bull., 49, 3, 186-195.
• Majewski A., 1972. Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża. (Hydrological characteristics of estuarine waters at the Polish Coast). Prace Panstw. Inst. Hydrol.- Meteorol., 105, 3-40, (in Polish).
• Masłowski J., 1992. Bottom macrofauna of the Szczecin Lagoon (north-western Poland). Acta Hydrobiol., 34, 3, 253-274.
• Mikulski Z., 1970. Wody śródlądowe w strefie brzegowej południowego Bałtyku. (Inland waters in the Southern Baltic coastal zone). Prace Panstw. Inst. Hydrol.-Meteorol., 98, 25-45, (in Polish).
• Naumenko E. N., 1999. Species composition, seasonal and long-term dynamics of zooplankton abundance and biomass in the Vistula Lagoon of the Baltic Sea. In: Proc. of Symp. “Freshwater fish and the herring populations in the coastal lagoons”. Gdynia, Sea Fish. Inst., 161-171.
• Odum E. P., 1982. Podstawy ekologii. (Fundamentals of Ecology). PWRiL, Warszawa, 175-433, (in Polish).
• Orson R. A., Simpson R. L., Good R. E., 1992. A mechanism for the accumulation and retention of heavy metals in tidal freshwater marshes of the upper Delaware River Estuary. Estuar. Coast. Shelf. Sci., 34, 171-186.
• Pastuszak M., Wielgat M., Sitek S., 2001. Nutrient status in the Szczecin Lagoon – past, present and future prospects. Oceanol. Stud., 30, 1-2, 59-86.
• Pohl C., Hennings U., Petersohn I., Siegel K., 1998. Trace metal budget, transport, modification and sink in the transition area between the Oder and peene rivers and the southern Pomeranian Bight. Mar. Poll. Bull., 36, 8, 598-616.
• Poleszczuk G., Garbacik-Wesołowska A., Sitek S., Mutko T., 1995. Status tlenowy i troficzny wód estuarium Odry. (Oxygen and trophic status of the waters of the Odra estuary). Stud. Mat. MIR, Gdynia, A, 33, 7-34, (in Polish).
• Remane A., 1934. Die Brackwasserfauna. Zoolog. Anzeig. Suppl., 7, 34-74, (in German).
• Remane A., Schlieper C., 1971. Biology of brackish waters. Binnengewässer, 25, 1-372.
• Rosa B., 1963. O rozwoju morfologicznym wybrzeża Polski w świetle dawnych form brzegowych. (Morphological development of the Polish coast in the light of former coastal forms). Stud. Soc. Scien. Torunensis, 5, 1-18, (in Polish).
• Rosa B., 1977. Wyniki badan geologicznych w rejonie jeziora Gardno. (Results of geological studies in the region of Lake Gardno). Stud. Mat. Oceanol., 19, 279-281, (in Polish).
• Roszkówna L., 1964. Z morfogenezy okolic Jeziora Żarnowieckiego. (Morphogenesis of the region of Lake Żarnowieckie). Zesz. Nauk. Uniw. M. Kopernika w Toruniu, 10, 1-11, (in Polish).
• Różanska Z., 1967. Zooplankton i krótka charakterystyka hydrologiczna Zalewu Wiślanego i Zalewu Szczecińskiego w świetle badań XX-lecia. (Zooplankton and a brief hydrological description of the Vistula Lagoon and Szczecin Lagoon in the light of 20-year studies). Stud. Mat. MIR, Gdynia, A, 4, 27-37, (in Polish).
• Różanska Z., 1972. Zooplankton zalewów przybałtyckich. (Zooplankton of the Baltic lagoons). Stud. Mat. Oceanol., 3, 141-147, (in Polish).
• Różanska Z., Więcławski F., 1981. Zmiany czynników eutrofizacji wód Zalewu Wiślanego. (Changes in eutrophication factors affecting the waters of the Vistula Lagoon). Stud. Mat. Oceanol., 34, 4, 7-31, (in Polish).
• Schubel J. R., Pritchard W. D., 1971. What is an estuary? In: Estuarine Environment. (Ed.), R. Schubel, New York, 1-115.
• Sobocka B., 2001. Wielkosc ruchu turystycznego na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. (Tourist traffic density in the Słowinski National Park). Pracownia Nauk-Eduk., SPN, Smołdzino, (in Polish).
• Sokołowski A., Wołowicz M., Hummel H., 2001. Distribution of Dissolved and Labile Particulate Trace Metals in the Overlying Bottom Water in the Vistula River Plume (Southern Baltic Sea). Mar. Poll. Bull., 42, 10, 967-980.
• Soszka G., 1968. Wybrane zagadnienia z historii słonawego jeziora Łebsko (Selected problems from the history of brackish Lake Łebsko). Prace Panstw. Inst. Hydrol.-Meteorol., 1-15, (in Polish).
• Szmidt K., 1972. Hydrologia jezior przybałtyckich ze szczególnym uwzględnieniem jeziora Jamno. (Hydrology of Baltic coastal lakes with special emphasis on Lake Jamno). Stud. Mat. Oceanol., 3, 21-34, (in Polish).
• Telesh I. V., 2004. Plankton of the Baltic estuarine ecosystems with emphasis on Neva Estuary: a review of present knowledge and research perspectives. Mar. Poll. Bull., 49, 206-219.
• Trojanowski J., Trojanowska Cz., Korzeniewski K., 1991. Trophic state of coastal lakes. Pol. Arch. Hydrobiol., 38, 1, 23-34.
• Wiktor K. 1959. Zooplankton Zalewu Szczecińskiego. Cz. II. (Zooplankton of the Szczecin Lagoon. Part II). Prace MIR, Gdynia, 10, 229-258, (in Polish).
• Wiktor K., Wesławski J. M., Żmijewska M. I., 1997. Biogeografia morza. (Biogeography of the sea). Wyd. Uniw. Gdański, 156-177, (in Polish).
• Wolnomiejski N., Grygiel I., 1992. Biocenoza dna mulistego Zalewu Szczecińskiego. (Biocenosis of the muddy bottom of the Szczecin Lagoon). Stud. Mat. MIR, Gdynia, B, 60, (in Polish).
• Wypych K., 1972. Geneza zalewów południowo-bałtyckich w świetle nowych badań. (Genesis of Southern Baltic lagoons in the light of recent research). Prz. Geof., 18, 25(3), 15-18, (in Polish).
• Žaromskis R., 1996. Oceans, Seas, Estuaries. Debesija, Vilnius, 293, (in Lithuanian).
• Żmudziński L., 2000. Long-term changes in macrozoobenthos of the Vistula Lagoon. Sea Environment (Jura ir Aplinka). Marine Technol. Natural Sc., 1, 3, 46-50, (Klaipeda University, Laipeda).
• Żmudzinski L., Kornijów R., Bolałek J., Górniak A., Olanczuk-Neyman K., Peczalska A., Korzeniewski K., 2002. Słownik hydrobiologiczny. Terminy, pojęcia, interpretacje. (Hydrobiological dictionary. Terms, concepts, interpretations) Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1-287, (in Polish).