Charakterystyka osadów dennych zbiornika Dobromierz

• Autorzy: Dabrowska J. , Lejcus K.

Warianty tytułu

EN

Characteristics of bottom sediments of the Dobromierz reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych zbiornika Dobromierz. Zbiornik ten został oddany do eksploatacji w 1986 r., jest użytkowany jako zbiornik wody pitnej, pełni funkcję przeciwpowodziową. Zbiornik usytuowany jest w północnej części zlewni, w przełomowym odcinku rzeki Strzegomki, w 62 km jej biegu. W próbach osadów dennych oznaczono: azotany, azotyny, azot amonowy, azot organiczny, fosforany, fosfor ogólny. Wykonano również analizy mikrobiologiczne pobranych osadów. Założono hodowle bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych. Przeprowadzono analizę osadów w mikroskopie elektronowym. Wykonano serię zdjęć osadów. Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że swoim uziarnieniem osady odpowiadają glinom pylastym i glinom pylastym zwięzłym. W składzie mineralogicznym dominują krzemiany i glinokrzemiany – osady denne zbiornika Dobromierz można zaliczyć do typu krzemianowego. W osadach zachodzi proces denitryfikacji. Stwierdzono wielokrotnie wyższe stężenie fosforanów w osadach dennych w porównaniu ze stężeniami w wodzie przydennej. Różnica stężeń powoduje przechodzenie fosforanów z osadów do wód naddennych. Proces w czasie, gdy prowadzono badania nie powodował przyśpieszenia tempa eutrofizacji zbiornika.

EN

The study presents the results of tests on the bottom sediments of the Dobromierz Reservoir. The reservoir was put into operation in 1986; it is used as flood reservoir and drinkable water reservoir. It is located in the northern part of the catchment of Strzegomka river. In the bottom sediment samples the following substances were determined: nitrates, nitrites, ammonium nitrogen, organic nitrogen, phosphates, and phosphorus. The authors also conducted microbiological analyses of the collected sediments. Cultures of nitrifying and denitrifying bacteria were started. The sediments were analyzed with use of electron microscope. A series of photographs documenting the composition of the sediments were taken. The test results enable us to claim that the grain size distribution of the sediments is equivalent to that of silty loam and silty clay loam. The mineralogical composition is dominated by silicates and aluminosilicates – bottom sediments of the Dobromierz reservoir can be classified to the silicate category. The process of denitrification takes place in the sediments. Significantly higher content of phosphates was found in the bottom sediment than in the benthic waters. The difference in the content in benthic waters and in the sediments causes internal phosphorus loading. During the analyzed period, this process did not cause the acceleration of the eutrophication of the reservoir.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; zbiornik Dobromierz; osady denne; eutrofizacja; uziarnienie; azotany; azotyny; azot amonowy; azot organiczny; fosforany; fosfor ogolny; analiza mikrobiologiczna; bakterie nitryfikacyjne; bakterie denitryfikacyjne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2012
• Numer: 3/IV
• Opis fizyczny: s.89-98,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dabrowska J.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

autor

Lejcus K.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

Bibliografia

• Baran A., Tarnawski M., Kaczmarski M. Assessment of agricultural utilization of bottom sediments from the Besko reservoir. Czasopismo Techniczne z. 8. Chemia z. 1-Ch, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2011, http://suw.biblos.pk.edu.pl/resources/i4/i5/i4/i2/r4542/BaranA_AssessmentArgicultural.pdf (strona dostępna 09.05.2012).
• Instrukcja eksploatacji i gospodarki wodnej dla zbiornika Dobromierz na rzece Strzegomce. Hydroprojekt Wrocław, Wrocław 2002, maszynopis.
• Lejcuś K. Wpływ zbiornika retencyjnego Dobromierz na występowanie substancji biogennych w wodach rzeki Strzegomki, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji. Rozprawa doktorska. Wrocław 2003, maszynopis.
• Kajak Z. Hydobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 360 ss.
• Kentzer A. Fosfor i jego biologicznie dostępne frakcje w osadach jezior różnej trofii. Rozprawy habilitacyjne. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001, 111 ss.
• O’Sullivan P.E, Reynolds C.S. (red.). The Lakes Handbook, Volume 1: Limnology and Limnetic Ecology. Blackwell Science, Ltd. Oxford, UK 2004, 699 ss.
• Paluch J. (red). Mikrobiologia wód. Państwowe Wydawnictwa Naukowe. Warszawa 1973, 394 ss.
• PN B 04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów.
• Rakowska B. Studium różnorodności okrzemek ekosystemów wodnych Polski niżowej. Rozprawy habilitacyjne Uniwersytetu Łódzkiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001, 75 ss.
• Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2001 roku. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Wrocław 2002, http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php?id=publikacje&sub=raporty (strona dostępna dnia 07.05.2012).
• Trojanowski J., Antonowicz J. Właściwości chemiczne osadów dennych jeziora Dołgie Wielkie. Akademia Pomorska. Słupskie Prace Biologiczne 2, Słupsk 2005, s. 123-133, http://apsl.edu.pl/spb/pliki/nr2/002_Trojanowski_Antonowicz.pdf (strona dostępna dnia 07.05.2012).
• Wiśniewski R. Inaktywacja fosforanów w osadach dennych jako metoda redukcji symptomów eutrofizacji. Procesy biologiczne w ochronie i rekultywacji nizinnych zbiorników zaporowych; Praca pod redakcją M. Zalewskiego. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Łódź 1995, s. 189-201.
• Zbiornik wodny Dobromierz na rzece Strzegomce. Operat hydrologiczny, gospodarka wodna. Hydroprojekt Wrocław. Wrocław 1982, maszynopis.