Wpływ działalności populacji bobra europejskiego (Castor fiber L.) na roślinność drzewiastą Wigierskiego Parku Narodowego

• Autorzy: Misiukiewicz W. , Gruszczynska J. , Grzegrzolka B. , Januszewicz M.

Warianty tytułu

EN

Impact of the European beaver (Castor fiber L.) population on the woody vegetation of Wigry National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania wpływu działalności populacji bobra europejskiego na skład gatunkowy drzewostanów prowadzono na terenie Wigierskiego Parku Narodowego, który jest położony na obszarze północno-wschodniej Polski. Badania prowadzono w drzewostanach występujących nad jeziorem dystroficznym „sucharem”, brzegiem rzeki i rowu melioracyjnego oraz w środowisku śródpolnym. Fakt zasiedlenia przez bobry wyznaczonych do obserwacji obszarów potwierdzono przy wykorzystaniu kamery termowizyjnej ThermoPro TP8 z niechłodzoną matrycą mikrobolometryczną 384x288 pikseli. Na każdej powierzchni badawczej wyznaczono po pięć transektów czterometrowej szerokości, na których przeprowadzono pomiary pięciu klas uszkodzeń pni oraz dwóch klas średnicy pni. Zbadano sezonowe preferencje bobrów w zgryzaniu poszczególnych gatunków roślin drzewiastych. Analiza przeprowadzona została dla każdego z czterech środowisk. Wyniki badań świadczą, że po średnio 15-letniej obecności bobrów w obszarach, które były rotacyjnie zasiedlane i opuszczane przez zwierzęta, udział zdrowych roślin drzewiastych wynosi 73,09%. Spośród 17 gatunków roślin drzewiastych do najchętniej ścinanych należały wierzba szara (25,19%) i leszczyna pospolita (32,36%). Analiza wykazała, że największym zainteresowaniem bobrów cieszyły się rośliny o średnicy pnia <10 cm (98,28%). Najbardziej eksploatowane było środowisko rzeczne oraz rowu melioracyjnego, gdzie bobry ścięły, odpowiednio 40,27% oraz 42,70% dostępnych roślin drzewiastych.

EN

Research on the impact of the European beaver population on the species composition of forest stands was conducted in Wigry National Park, situated in north-eastern Poland. The study was conducted in forest stands on a dystrophic lake of the ‘suchar’ type, i.e. a dystrophic lake with high acidity and low species diversity of vegetation on its shores, on the banks of a river and a drainage ditch, and in a field environment. A ThermoPro TP8 thermal imaging camera with an uncooled microbolometer matrix of 384x288 pixels was used to confirm that the designated observation areas were inhabited by beavers. In each research area five transects four metres in width were established, where measurements were taken of five classes of trunk damage and two classes of trunk diameter. We examined the seasonal preferences of beavers in gnawing particular species of woody plants. An analysis was performed for each environment. The results indicate that after an average 15-year presence of beavers in the areas, which they inhabited rotationally, the percentage of healthy woody plants was 73.09%. Of the 17 species of woody plants, the ones most readily cut down by the beavers were grey willow (25.19%) and common hazel (32.36%). The analysis demonstrated that the rodents showed the greatest interest in plants with a trunk diameter of <10 cm (98.28%). The river and drainage ditch were the most exploited environments; here beavers cut down 40.27% and 42.70%, respectively, of the available woody plants.

Słowa kluczowe

PL

bobr europejski; Castor fiber; preferencje pokarmowe; rosliny drzewiaste; drzewa; krzewy; zgryzanie; Wigierski Park Narodowy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
• Rocznik: 2016
• Tom: 12
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.45-64,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Misiukiewicz W.

• Katedra Genetyki i Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa

autor

Gruszczynska J.

• Katedra Genetyki i Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa

autor

Grzegrzolka B.

• Katedra Genetyki i Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa

autor

Januszewicz M.

• Katedra Genetyki i Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa

Bibliografia

• 1. ANTIPOV V.V., 2011 – Dynamika prostranstviennoj struktury populacji i struktura pribriezhnych drievostojev v miestach posielenij bobra recnogo (Castor fiber L.) na malych rekach samarskoj oblasti. Izwiestja smarskogo naucnogo centra rossijskoj akademii nauk 3 (1), 161-166.
• 2. BACCUS J.T., KAINER M.A., SMALL M.F., 2007 – Foraging preferences by American beavers, Castor canadensis (Rodentia: Castoridae) on central Texas rivers. Texas Journal of Science 59 (4), 243-260.
• 3. BELOVSKY G.E., 1984 – Summer Diet Optimization by Beaver. American Midland Naturalis 111 (2), 209-222.
• 4. BIELONKO M., BANIK B., 2010 – Ssaki Narwiańskiego Parku Narodowego. Narwiański Park Narodowy 37-39.
• 5. BOROWSKI Z., BORKOWSKI J. 2003 – Oddziaływanie bobra (Castor fiber) na ekosystemy leśne w aspekcie prowadzenia prawidłowej gospodarki leśnej. Maszynopis. Sprawozdanie końcowe tematu nr 6-U-20. Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa, 36.
• 6. BRATCIKOV A.N., 2007 – Ecology of the European beaver (Castor fiber L.) in the conditions of Kostroma Zavolzhja subbands of a southern taiga: the dissertation A Candian Biological Science: 03.00.16 RSL OD, 61:07-3/1019, Kostroma 2007, 142.
• 7. BROZDNIAKOV V.V., 2005 – Formirovanije populacji bobra (Castor fiber) samarskoj oblasti i ocenka vlijanija kormovogo faktora. Vestnik SamGu – Estestviennonaucnaja cerija 2 (36), 222-230.
• 8. CAPECKI Z., GABRYEL B., 1961 – Ochrona lasu przed gryzoniami. PWRiL, Warszawa, 25-29.
• 9. DOMAGAŁA M., 2004 – Występowanie bobra europejskiego (Castor fiber L.) w Drawieńskim Parku Narodowym. Materiały konferencyjne Ogólnopolskiej Konferencji „Ochrona ssaków – populacje wolno żyjące”, 19-20 marca 2003 Jeziory, 26-27.
• 10. DZIĘCIOŁOWSKI R., 1996 – Bóbr. Wydawnictwo Łowiec Polski, Warszawa. ISBN: 83-85603-35-2.
• 11. FEDOROV F.V., 2007 – Rol bobrov v probrezhnych biocenozach juzhnoj Karelii. Teriofauna Rossiji i sopredelnych territorij. Materialy mezhdunarodnogo soviescienija, 516.
• 12. FUSTEC J., LODE T., LE JACQUES D., CORMIER J.P., 2001 Colonization, riparian habitat selection and home range size in a reintroduced population of European beavers in the Loire. Freshwater Biology 46 (10), 1361-1371.
• 13. GORSHKOV J.A., EASTER-PILCHER A.L., PILCHER B.K., GORSHKOV. D.J., 1998 – Ecological Restoration by Harnessing the Work of Beavers. In: Busher E., Dzięciołowski R. (ed.). Beaver Protection, Managemant, and Utilization in European and North America. Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York. ISBN: 0-306-46121-8.
• 14. GORSHKOV D.J., GORSHKOV J.A., EASTER-PILCHER A.L., PILCHER B.K., 2011 – Osobiennosti pitania bobra, reintroducirovannogo v volzhsko-kamskom zapoviednikie. Trudy piervogo evro-amerikanskogo kongressa po bobru. Trudy volzhsko-kamskovo gosudarstviennogo prirodnogo zapoviednika. Kazan, 127-139.
• 15. GRALIŃSKI J., 1998 – Spotkanie. Trybuna Leśnika 4, 16.
• 16. GURNELL A.M., 1998 The hydrogeomorphological effects of beaver dam-building activity. Progress in Physical Geography 22 (2), 167-189.
• 17. HAARBERG O., ROSELL F., 2006 Selective foraging on woody plant species by the Eurasian beaver (Castor fiber) in Telemark, Norway. Journal of Zoology 270, 201-208.
• 18. JENKINS S.H., 1979 – Seasonal and year-to-year differences in food selection by beavers. Oecologia 44, 112-116.
• 19. KASPERCZYK B., 1990 – The expansion of beavers in Poland. Trans. 19th IUGB Congress, Trondheim, 152-156.
• 20. KLASA A., 1989 – Nowe stanowisko bobrów Castor fiber w potoku Prądnik. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 25, 6.
• 21. KRUPKA J., ŻUROWSKI W., 1975 – Nasza rola w aktywnej ochronie bobra europejskiego w Polsce. Łowiec Polski 13-14, 4-5.
• 22. MARGALETIĆ J., GRUBEŠIĆ M., DUŠAK V., KONJEVIĆ D., 2006 – Activity of European beavers (Castor fiber L.) in young pedunculate oak (Quercus robur L.) forests: Veterinarski Arhiv 76, 167-175.
• 23. MISIUKIEWICZ W., NIEWĘGŁOWSKI H., 2003 – Wybrane badania nad populacją bobra prowadzone na terenie Wigierskiego Parku Narodowego. IX spotkanie Wszechnicy Biebrzańskiej. Osowiec-Twierdza, 29-30 listopada 2003.
• 24. MUTU F., ŻERMEN Ż.K., 1996 – Bobr. Po teceniu rek. Mir dikoj prirody, Ros-men, 71-90.
• 25. NORTHCOTT T.H., 1971 – Feeding habits of beaver in Newfoundlan. Oikos 22, 407.
• 26. PANFIL J., 1960 – Bóbr – zwierzę ginące w Polsce. PAN – Zakład Ochrony Przyrody. Wydawnictwo Popularnonaukowe 17, Kraków.
• 27. PANOV G.M., 2003 – Izmienienija bilogiceskich periodov i faz v godicnom cikle zhizni bobrov (Castof fiber) v Krasnojarskom kraje. Viestnik zoologii 37 (3), 13-21.
• 28. PARKER J.D., CAUDILL C.C., HAY M.E., 2007 – Beaver herbivory on aquatic plants. Oecologia 151 (4), 616-625.
• 29. PIOTROWSKI W., MISZTAL J., STOLARCZYK P., 1995 – Bóbr europejski Castor fiber w Poleskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 51 (6), 84-90.
• 30. POTAPOV S.K., 2012 – Recnoj bobr. Mordovskij zapoviednik 2, 8-10.
• 31. RAFFEL T.R., SMITH N., CORTRIGHT C., GATZ A.J., 2009 – Central place foraging by beaver (Castor canadensis) in a complex lake habitat. The American Midland Naturalist 162 (1), 62-72.
• 32. ROBERTS T.H., ARNER D.H., 1984 – Food habits of beaver in east-central Mississippi. Journal of Wildlife Management 48,1414-1419.
• 33. SZCZEPAŃSKI W., JANISZEWSKI P., 1997 – Pomiary i charakterystyka drzew ściętych przez bobry w przybrzeżnej strefie Pasłęki. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie 47, 139-145.
• 34. SZYSZKIN M.V., 2000 – Ekologo-biocenotycieskaja rol bobra w lesnych ekosystemach Usmanskogo bora (na primere Voronezhskogo Biosfernogo Gosudarstviennogo Zapoviednika). Voronazhskaja gosudarstviennaja lesotechniceskaja akademija. Vorozezh. Maszynopis, 46-49.
• 35. TOPIŃSKI P., 1987 – Kampinoski bobry. Wydawnictwo ALFA, Warszawa.
• 36. TYRAŁA P., 1992 – Puszcza Kampinoska. Kwartalnik KPN 2, 2-3.
• 37. WAJDZIK M., KUBACKI T., TOMEK A., 2013 – Szkody wyrządzane przez bobra europejskiego Castor fiber w gospodarce rolnej, leśnej i rybackiej w Małopolsce. Metody ochrony gospodarowania populacjami dzikich zwierząt w lasach. Studia i materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-leśnej. Rogów, 131-137.
• 38. ZAVJALOV N.A., 2013 – Dynamics of Food Resources for Beavers in Settlements Colonized and Abandoned Several Times. Biology Bulletin 40 (10), 872-878.
• 39. ZAVJALOV N.A., KRYLOV A.V., BOBROV A.A., IVANOV V.K., DGEBUADZE J.J., 2005 – Vlijanie recnogo bobra na ekosustemy malych rek. – Nauka. ISBN: 5-02-033472-31-186.
• 40. ŻAK K., 2001 – Metoda określania uszkodzeń powodowanych przez bobry w drzewostanach. Rozprawa doktorska. Maszynopis. SGGW Warszawa, 54.
• 41. ŻUROWSKI W., 1978 – Transplantation of Beavers in Poland. II Congressus Theriologicus Internationalis, Brno.
• 42. ŻUROWSKI W., 1984 – Odbudowa populacji bobra europejskiego (Castor fiber L.) w Polsce drogą reintrodukcji. Sympozjum Łowieckie z okazji 60-lecia PZŁ. Wydawnictwo AGH, Kraków, 54-60.