Koncentracja zabudowy na obszarach wiejskich

• Autorzy: Gibas P. , Heffner K.

Warianty tytułu

EN

Housing density in rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Spośród cech struktur przestrzennych wsi oraz charakterystyk obszarów wiejskich, które sprzyjają wielokierunkowemu rozwojowi społeczno-gospodarczemu i poprawie warunków życia mieszkańców wsi, szczególnie istotne znaczenie ma skupiony i zwarty charakter zabudowy. Jest to czynnik, który ułatwia integrację infrastrukturalną oraz społeczną, niejednokrotnie warunkując dostępność wsi dla zewnętrznych użytkowników. Nie bez znaczenia jest także potencjał demograficzny miejscowości wiejskiej, który uzasadnia ekonomicznie podtrzymywanie jej podstawowego sektora usług oraz tworzenie przestrzeni publicznych o cechach centrum, w tym elementów o charakterze węzłowym (czytelny i utwardzony system dróg i ulic). Sprzyja również występowaniu zabudowy usługowej, przemysłowej i wielorodzinnej w formach dogęszczających istniejące struktury przestrzenne wsi. Jeśli wziąć pod uwagę powyższe cechy układów osadniczych występujących na obszarach wiejskich, to uzasadnionym celem badań jest oszacowanie stopnia koncentracji zabudowy w różnych typach gmin w Polsce oraz wyznaczenie przestrzennego rozkładu tego zjawiska. Ocena stanu i zaawansowania zjawiska umożliwia wskazanie obszarów o różnej jakości układów osadniczych wsi pod względem działań związanych z poprawą wyposażenia infrastrukturalnego, możliwości lokalizacyjnych inwestycji, aktywizacji społecznej.

EN

Among the features concerning rural spatial structures of villages and characteristics of rural areas, which support multidirectional socio-economic development and improvement of living conditions of the countryside inhabitants, nucleated and clustered character of rural settings is of particular importance, as it facilitates infrastructural and social integration. Moreover, a clustered rural settlement is often more available to noninhabitants. Also, the demographic potential of a village is not without significance for its development. It provides economic justification for the maintenance of basic service sector in the village and the development of public spaces similar to a town centre, including junction elements (i.e. clear and permanent system of roads and streets). Demographic potential is also conducive to the existence of services, industrial facilities and multi-family residential housing which help increase the densification. If you take into account the above features of settlement systems found in rural areas, than the legitimate aim of the article is to estimate the degree of housing density in various types of rural communes (gminas) in Poland and to determine how it is distributed along the rural Poland. The assessment of housing density development in rural settings enables to identify areas with various quality of villages in terms of possible infrastructure improvement projects, investment opportunities and social inclusion projects.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; rozwoj wsi; osadnictwo wiejskie; zabudowa wiejska; struktura przestrzenna; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2018
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.189-207,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gibas P.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Środowiskowej, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, ul. I Maja 50, 40-287 Katowice

autor

Heffner K.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Środowiskowej, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, ul. I Maja 50, 40-287 Katowice

Bibliografia

• Bański J. (2003). Współczesne i przyszłe zmiany w strukturze przestrzennej obszarów wiejskich. Wybrane zagadnienia. W: B. Górz, C. Guzik (red.). Współczesne przeobrażenia i przyszłość polskiej wsi (s. 11–25). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Bański J. (2005). Przestrzenny wymiar współczesnych procesów na wsi (seria Studia Obszarów Wiejskich, 9). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• Beim M., Tölle A. (2008). Motywacje migracji rezydencjalnych w obszarze aglomeracji poznańskiej. W: T. Kaczmarek, A. Mizgajski (red.). Jakość przestrzeni i jakość życia (s. 121–138). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Biczkowski M., Brodowski P. (2008). Zmiany struktury użytkowania gruntów w powiecie toruńskim ze szczególnym uwzględnieniem gruntów zurbanizowanych. W: A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.). Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce (s. 195–207). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Biecek P. (2013). Samouczek testu normalności. Warszawa: Fundacja Naukowa SmarterPoland.pl. http://tofesi.mimuw.edu.pl/~cogito/smarterpoland/samouczki/testyNormalnosci/testyNormalnosci.pdf [dostęp: 20.06.2017].
• Billert A. (2012). Likwidacja podmiotowości polskich miast i ich degradacja jako wynik błędnej polityki rozwoju państwa. Zielone Wiadomości, 1, 1, http://zielonewiadomosci.pl/wp-content/uploads/2012/01/Billert_Likwidacja_podmiotowosci_miast.pdf [dostęp: 4.01.2017].
• Brol R. (1996). Procesy urbanizacji wsi polskiej (seria Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, 739). Wrocław: Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu.
• Copus A., Dax T. (2010). Conceptual Background and Priorities of European Rural Development Policy, Deliverable 1.2, EU-project: Assessing the Impact of Rural Development Policies (RuDI), FP7 – 213034. Stockholm, http://www.rudi-europe.net/uploads/media/RuDI_Deliverable_1_2.pdf [dostęp: 12.12.2017].
• Copus A., Mantino F., Noguera J. (2017). Inner peripheries: An oxymoron or a real challenge for territorial cohesion? Italian Journal of Planning Practice, 7 (1), 24–49.
• Czarnecki A. (2008). Urbanizacja wsi w obrębie obszarów metropolitalnych Polski. W: M. Drygas, A. Rosner (red.). Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej: Dylematy i kierunki przemian (s. 229–246). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. Czarnecki A. (2009). Rola urbanizacji w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• D’Agostino R., Pearson E.S. (1973). Tests for departure from normality: Empirical results for the distributions of b 2 and b 1. Biometrika, 60 (3), 613–622. http://citeseerx.ist.psu.edu/ viewdoc/download?doi=10.1.1.1010.3047&rep=rep1&type=pdf[dostęp 20.06.2017].
• Dax T. (1996). Defining rural areas: International comparisons and the OECD indicators. Rural Society Journal, 6 (3), 1003–1018.
• Drobek W., Heffner K. (1994). Koncepcja wsi kluczowych a procesy osadnicze na obszarach wiejskich. Przegląd Geograficzny, 66 (1–2), 19–31.
• Falkowski J., Brodowski P. (2008). Ocena kontinuum miejsko-wiejskiego obszarów metropolitalnych Polski metodą potencjału społeczno-gospodarczego. W: W. Gierańczyk, M. Kluba (red.). Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego Polsce (s. 11–35) (seria Studia Obszarów Wiejskich, 13). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Gibas P. (red.) (2017). Analiza zmian i prognoza przyrostu zabudowy mieszkaniowej na obszarze Polski do 2020 roku. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Grochowski M. (2004). Suburbanizacja. W poszukiwaniu lepszych warunków życia (przykład strefy podmiejskiej Warszawy). W: I. Jażdżewska (red.). Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście (s. 87–96). XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Łódzki.
• Gwiaździńska-Goraj M., Goraj S., Jezierska-Thöle A. (2015). Zmiany struktury funkcjonalnej gmin wiejskich w północnej części Polski (analiza porównawcza lat 1988 i 2012). Studia Obszarów Wiejskich, 37, 157–168.
• Hadjimichalis C. (2003). Imagining rurality in the new Europe and dilemmas for spatial policy. European Planning Studies, 11 (2), 103–113.
• Heffner K. (2002). Czynniki osadnicze wpływające na potencjał rozwojowy obszarów wiejskich. Wieś i Rolnictwo, 2 (159), 27–48.
• Heffner K. (2008). Problematyka związana z procesami semiurbanizacji w wojowództwie opolskim. W: T. Markowski, Z. Strzelecki (red.). Obszary urbanizacji i semiurbanizacji wsi polskiej a możliwości ich rozwoju w ramach PROW 2007–2013 (s. 57–71) (seria Studia KPZK PAN, 119). Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Heffner K. (2010). Semiurbanizacja a suburbanizacja. Ewolucja procesów w aglomeracji opolskiej. W: J. Słodczyk (red.). Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski (s. 17–34). Opole: Uniwersytet Opolski.
• Heffner K. (2011). Wieś jako przedmiot badań w gospodarce przestrzennej. Procesy zagospodarowania przestrzeni wiejskiej w Polsce. W: M. Halamska (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku (s. 49–72). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Heffner K. (2015). Przestrzeń jako uwarunkowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2 (167), 83–104.
• Heffner K. (2016). Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce. W: T. Marszał (red.). Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin profesora Ludwika Straszewicza (s. 75–110). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Heffner K., Czarnecki A. (2015). Linking locally: Second home owners and economic development of the rural community. W: E. Kulke, P. Dannenberg (red.). Economic Development in Rural Areas: Functional and Multifunctional Approaches (s. 185–210). Farnham: Ashgate Publishing Ltd.
• Heffner K., Gibas P. (2015). Polityka spójności UE a obszary funkcjonalne centrów regionalnych w Polsce. W: E. Pancer-Cybulska, E. Szostak (red.). Unia Europejska w 10 lat po największym rozszerzeniu (s. 127–138) (seria Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 380). Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
• Heffner K., Gibas P. (2016). Functional areas in the regions and their links to scope subregional centers impact. Studia Regionalia, 46, 27–39.
• Heffner K., Rosner A. (2006). Wybrane koncepcje i możliwości rozwoju obszarów wiejskich po dekadzie transformacji w Polsce. W: S. Sokołowska (red.). Wieś i rolnictwo w procesie zmian: Problemy rozwoju obszarów wiejskich (s. 9–27). Opole: Uniwersytet Opolski.
• Kajdanek K. (2011). Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Kierunki rozwoju obszarów wiejskich. Założenia do „Strategii zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa” (2010). Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
• Kołodziejczyk D. (2009). Przestrzenne zróżnicowanie infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich. W: E. Rydz, R. Rudnicki (red.). Procesy przekształceń przestrzeni wiejskiej (s. 131–140). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Kostrubiec B. (1972). Analiza zjawisk koncentracji w sieci osadniczej. Problemy metodyczne (seria Prace Geograficzne, 93). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Instytut Geografii PAN. http://rcin.org.pl/Content /13860/Wa51_21852_r1972_nr93_Prace-Geogr.pdf [dostęp: 20.06.2017].
• Kostrubiec B. (1977). Metody badania koncentracji przestrzennej. W: Z. Chojnicki (red.). Metody ilościowe i modele w geografii (s. 63–76). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Krakowiak-Bal A. (2007). Czasowo opóźnione korelacje między poziomem przedsiębiorczości i zagospodarowaniem infrastrukturalnym terenów wiejskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2, 173–180.
• Kuhn M. (2015). Peripheralisation: Theoretical concepts explaining socio-spatial inequalities. European Planning Studies, 23 (2), 367–378.
• Kwiatkowska E.M. (2014). Miary koncentracji: Teoria a praktyka ich wykorzystania przez organy regulacyjne na rynkach telekomunikacyjnych. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 15 (3), 189–198. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/ element/bwmeta1.element.ekon-element-000171326579 [dostęp: 20.06.2017].
• Lisowski A., Grochowski M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencji. W: K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Zuber (red.). Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033. T. 1 (s. 281–333). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Mazur M., Czapiewski K. (2016). Functional structure of gminas in Poland: Classification approaches and research opportunities. Studia Obszarów Wiejskich, 43, 7–22.
• Oleszek J. (2008). Transformacja lokalnej wiejskiej struktury osadniczej w układ przestrzenny miasta. W: W. Gierańczyk, M. Kluba (red.). Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego Polsce (s. 173–183) (seria Studia Obszarów Wiejskich, 13). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Opis baz danych obiektów topograficznych i ogólnogeograficznych oraz standardy techniczne tworzenia map. T. 1. Załącznik do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych.
• Pahl R.E. (1966). The rural-urban continuum. Sociologia Ruralis, 6 (3), 299–239.
• Shucksmith M. (2010). Disintegrated rural development? Neo-endogenous rural development, planning and place-shaping in diffused power contexts. Sociologia Ruralis, 50 (1), 1–14.
• Staszewska S. (2012). Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. Barometr Regionalny, 4, 53–68.
• Stola W. (1993). Struktura przestrzenna i klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski (seria Dokumentacja Geograficzna, 3). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Szmytkie R. (2014). Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych (seria Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 35). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Szulc H. (1982). Zmiany form osadnictwa wiejskiego w Polsce. Przegląd Geograficzny, 54 (4), 453–474.
• Śleszyński P., Komornicki T. (2016). Klasyfikacja gmin Polski na potrzeby monitoringu zagospodarowania przestrzennego. Przegląd Geograficzny, 88 (4), 469–488.
• Wilkin J., Budzich-Szukała U., Saloni J. (2005). Wizja rozwoju polskiej wsi – elementy wspólne i różnicujące: Próba syntezy. W: J. Wilkin (red.). Polska wieś 2025. Wizja rozwoju (s. 15–24). Warszawa: Fundusz Współpracy.
• Zagożdżon A. (1971). Morfologia osiedli województwa opolskiego. W: S. Golachowski (red.). Struktury i procesy osadnicze (s. 331–372). Wrocław–Opole: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir022018/10