PL
Dokonano oceny poziomu i znaczenia dopłat oraz subwencji w kształtowaniu dochodów gospodarstw rolnych w tzw. starych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w latach 1995-2009. Wykorzystano dane pochodzące z Europejskiej Sieci Danych Księgowości Rolniczej (European Farm Accountancy Data Network, FADN – Agriculture – FADN). Wskazano różnice występujące pod tym względem między krajami UE-15 oraz gospodarstwami o różnych typach produkcyjnych. Z przeprowadzonych badań wynika, że dochody gospodarstw wykazywały cykliczne wahania, których amplituda narastała w czasie. Szczególnie dużą zmienność wykazywały gospodarstwa rolne o typie „zwierzęta ziarnożerne”, a w ostatnich latach analizy również o typie „krowy mleczne”. Równocześnie wzrastał udział dopłat i subwencji w kształtowaniu dochodów gospodarstw. Z uwagi na dużą skalę wahań dochodów gospodarstw rolnych konieczne jest poszukiwanie sposobów ich stabilizacji (ograniczania wahań) w czasie. Jest to ważne zarówno z ekonomicznego, jak i społecznego punktu widzenia.
EN
This paper discusses the problem of the level and importance of subsidies and subventions in the development of farm incomes in the so-called old EU member states (EU-15) in the years 1995-2009. There were used data from the European Agricultural Accountancy Data Network (FADN). It were pointed out the differences between countries and farms of different types of production. The study shows that farm incomes have cyclical fluctuations, which in addition accumulate over time. Particularly high volatility have in general farms of type „animals eating grains” and in recent years, in the type „ dairy cows „. At the same time there was observed increase in the share of subsidies and subventions in the development of household incomes. Due to the largescale fluctuations in farm incomes, it is necessary to find ways to stabilize them (reducing volatility) over time. This is important both socially and economically